کریدور ریلی شمال به جنوب از نظر اقتصادی توجیه پذیر است؟
معاون ساخت و توسعه راه آهن، بنادر و فرودگاه ها می گوید که هزینه ترانزیت از طریق کریدور شمال - جنوب ۳۰ درصد ارزان تر از کانال سوئز است و پیش بینی جابه جایی ۲.۶ میلیون تن بار و جابه جایی ۵۳۰ هزار مسافر در سال اول، ساخت این خط آهن را توجیه پذیر کرده است.
راهگذر شمال به جنوب که راهگذر راهبردی و مهمی برای کشورهای در مسیر این کریدور یعنی کشورهای روسیه، ایران، آذربایجان و هند و همچنین کشورهای حاشیه این راهگذر به شمار می رود می تواند در بهره مندی کشورها از اثرات مثبت این کریدور نقش ایفا کند. در عین حال برخی از همسایگان مانند قرقیزستان، تاجیکستان، ازبکستان و افغانستان به نحوی محصور در خشکی هستند و برای رسیدن به دریا باید از طریق ایران کالاهای خود را حمل کنند. بهره مندی ایران از کریدورها از جمله کریدور شمال -جنوب از این منظر، بسیار حائز اهمیت است.
به گزارش تین نیوز به نقل از ایسنا، اهمیت مسیر شمال - جنوب از دیدگاه مقام معظم رهبری نیز پنهان نمانده است. حضرت آیت الله خامنه ای فروردین ماه امسال چند اقدام کلیدی و زمینه ساز جهش اقتصادی «بهره گیری از موقعیت حساس و ممتاز جغرافیایی کشور برای حمل و نقل بین المللی به خصوص در مسیر شمال- جنوب» را خواستار شدند. همچنین به تازگی رهبر انقلاب با حضور در سیستان و بلوچستان، اظهار کردند: با وجود کارهای فراوان انجام شده، مسئولان باید با جدیت، خدمت رسانی به منطقه را قوت و گسترش دهند که ایجاد خط آهن شمال به جنوب در استان و تامین حق مردم در زمینه آب از جمله کارهای ضروری است.
این موضوع مورد توجه وزیر راه و شهرسازی هم قرار دارد. مهرداد بذرپاش آذرماه سال گذشته و زمانی که به تازگی در این وزارتخانه مشغول شده بود، یکی از اولویت های کاری خود را به اتمام رساندن کریدور شمال به جنوب دانسته و گفت: به دنبال تامین منابع برای تکمیل این کریدورها هستیم چراکه منابع فعلی کفاف تکمیل آنها را نمی دهد. نظر دولت بر رونق حوزه حمل و نقل است و در اکثر مذاکرات با کشورهای خارجی به ویژه همسایگان این موضوع محور مذاکرات طرفین قرار دارد.
او با بیان اینکه زنجیره کریدوری شمال - جنوب در دولت سیزدهم تکمیل می شود، گفته بود: تکمیل کریدور شمال - جنوب با تکمیل راه آهن رشت - آستارا منابع قابل توجهی را عاید کشور خواهد کرد. به همین دلیل است که پروژه رشت - آستارا نیز اکنون در وزارت راه و شهرسازی در حال پیگیری است.
ابراهیم رئیسی، رئیسی جمهوری نیز با تاکید بر اهمیت این پروژه می گوید: کریدور شمال– جنوب نه تنها برای ایران و روسیه، بلکه برای همه کشورهایی که در مسیر آن قرار دارند، فواید فراوانی خواهد داشت. این مسیر از آسیای شرقی و جنوبی گرفته تا قفقاز و شمال اروپا را بهم متصل کرده و جلوه ای از همکاری و همگرایی تجاری و اقتصادی بین همه این کشورها خواهد بود و این همکاری ها بیش از پیش توسعه خواهد یافت.
هزینه ترانزیت از طریق کریدور شمال- جنوب ۳۰ درصد ارزان تر از کانال سوئز
اما به تازگی عباس خطیبی -معاون ساخت وتوسعه راه آهن، بنادر و فرودگاه های شرکت ساخت و توسعه زیربناهای حمل ونقل- درباره مزیت استفاده از کریدور شمال - جنوب اینطور عنوان کرد: مطالعات سازمان توسعه اقتصادی، میزان کاهش زمان و هزینه ترانزیت از کریدور شمال-جنوب و راه آهن کشورهای مسیر این کریدور را نسبت به کانال سوئز حدود ۳۰ درصد ارزان تر اعلام کرده است.
به گفته او؛ احداث راه آهن رشت-آستارا علاوه بر اهداف و منافع اقتصادی دارای منافع راهبردی ملی از نظر روابط بین الملل، تسهیل مبادلات و مراودات و همبستگی بین کشورها، ارتقاء امنیت ملی و هم افزایی زنجیره های ارزش داخلی و توسعه مناطق مرزی است.
به گزارش وزارت راه و شهرسازی، خطیبی راه آهن رشت-آستارا را طرحی بزرگ، راهبردی، ملی و بین المللی دانست و گفت: احداث راه آهن رشت-آستارا به عنوان تکمیل کننده کریدور شمال-جنوب یکی از طرح های مهم ریلی در سطح ملی و بین المللی شناخته می شود و بهره برداری از آن برای کشور و منطقه تحول زاست.
معاون ساخت و توسعه راه آهن، بنادر و فرودگاه ها تمرکز راه آهن رشت-آستارا را بر جابه جایی بین المللی بار و مسافر دانست و اعلام کرد: طرح هایی که از نظر حمل ونقل بین المللی حائز اهمیت بالایی هستند از نظر منافع راهبردی ملی، روابط بین المللی و تسهیل مبادلات و مراورات و همبستگی کشورها نیز قابل توجه اند و به دنبال خود ارتقاء امنیت ملی، ارتقاء منافع کشورهای منطقه، ارتقاء علم و فناوری را به همراه دارند.
وی احداث راه آهن رشت-آستارا را به دلیل مزایای شاخه غربی این طرح بسیار مهم ارزیابی کرد و گفت: با وجود مسیرهای ریلی در شاخه شرقی و میانی کریدور ریلی شمال-جنوب، راه آهن رشت-آستارا در شاخه غربی به دلیل ضرورت ارتباط با کشورهای منطقه قفقاز، اشتراک با کریدور جنوب-غرب که از خلیج فارس به سمت گرجستان و دریای سیاه متصل می شود، حجم بالای تقاضای ترابری در مناطق غرب روسیه و کوتاهی مسیر به سمت اروپا از اهمیت بسیاری برخوردار است. کوتاه تر بودن مسیر در کشورهای واسطه و کاهش تعداد کشورهای واسطه از دو کشور ترکمنستان و قزاقستان به کشور جمهوری آذربایجان بخش دیگری از مزایای شاخه غربی راه آهن رشت-آستارا است.
چرا ساخت راه آهن رشت - آستارا توجیه پذیر است؟
معاون ساخت وتوسعه راه آهن، بنادر و فرودگاه ها استفاده از ظرفیت های مرز آستارا در مبادلات بین المللی را از دیگر اهداف این مسیر ریلی اعلام کرد و توضیح داد: پیش بینی جابه جایی ۲.۶ میلیون تن بار در سال اول و ۶.۸ میلیون تن در سال بیستم بهره برداری و جابه جایی ۵۳۰ هزار مسافر در سال اول و یک میلیون مسافر در سال بیستم بهره برداری یکی از دلایلی است که ساخت این خط آهن را توجیه پذیر کرده است.
خطیبی قیمت، زمان حمل و قابلیت اطمینان به زمان تحویل بار را عوامل موثر بر جذب بار ترانزیتی اعلام کرد و گفت: سازمان توسعه اقتصادی وابسته به سازمان ملل در خصوص کریدور شمال-جنوب و شرایط راه آهن کشورهای مسیر این کریدور مطالعاتی انجام و منتشر کرده که در آن میزان کاهش زمان و هزینه ترانزیت را نسبت به کانال سوئز حدود ۳۰ درصد ارزان تر اعلام کرده است و این موضوع انگیزه قوی برای عبور بار از این مسیر است.
وی یکی از مباحث قابل توجه در این مسیر ریلی را ملاحظات زیست محیطی دانست و اظهار کرد: با توجه به ارزشمند بودن محیط زیست منطقه گیلان و تراکم جمعیتی و قابلیت های کشاورزی و گردشگری منطقه، آثار زیست محیطی و اجتماعی طرح در طیف گسترده مورد مطالعه و بررسی در تعامل با سازمان محیط زیست قرار گرفته و با بررسی مزایا و معایب مسیرهای قابل اجرا، این مسیر مناسب تر تشخیص داده شده است.
معاون ساخت و توسعه راه آهن، بنادر و فرودگاه ها افزود: مسیر انتخابی با رویکرد حداقل آسیب به مزارع و مشاغل و استفاده بیشتر از اراضی کشاورزی بوده و به همین دلیل احداث حدود ۴۰ کیلومتر پل در طول مسیر با هدف توجه به منظور راه، کاهش حجم مصالح خاکریزی و حذف عبور و مرور کامیون ها از معادن به محل پروژه انجام شده که قابل توجه است.
خطیبی با اشاره به بیانیه باکو و توافق سه جانبه ایران، روسیه و جمهوری آذربایجان در شهریور ۱۴۰۱ ادامه داد: در این بیانیه بر اهمیت و ضرورت توسعه کریدورهای ترانزیتی شمال-جنوب و ارتقا خطوط ریلی این کشورها به منظور جابه جایی بار به میزان ۱۵ میلیون تن در سال ۲۰۳۰ توافق شده است. از جنبه داخلی نیز سیاست های ابلاغی برنامه هفتم توسعه، مصوبه ستاد فرماندهی اقتصاد مقاومتی، وجود ردیف اعتباری برای طرح در پیوست شماره یک قوانین بودجه سالانه کشور، اولویت بالای این مسیر ریلی در مصوبه هیات وزیران برای تامین مالی به شیوه تهاتر نفتی و مصوبه کمیسیون ترک تشریفات مناقصه برای اجرا همگی از دلایل مهم و قابل استناد برای اجرای این طرح ملی ریلی با رعایت تمام ملاحظات ملی و بین المللی است.
به فرض تحقق ۲٫۶ میلیون تن بار ریلی ترانزیت ، کل عایدی سالیانه ناشی از عوارض عبور کمتر از ۲۰۰ میلیون دلار در سال است.تقریبا نیمی از این مبلغ هزینه نگهداری و تعمیرات و ناوگان و
غیره خواهد بود، لذا آیا سالی صد میلیون دلار ارزش تخریب استان گیلان را دارد؟ در عین حال جابجایی مسافر چرا با ریل باشد که ساعتها طول می کشد و به کجا؟ لطفا عزیزان منطقی اظهار نظر بفرمایند!