ترانزیت در کریدور شمال - جنوب در مسیر توسعه

مدیرکل حمل و نقل بین الملل و ترانزیت سازمان راهداری و حمل و نقل جاده ای با بیان اینکه تسهیل شرایط عبور مرزی ناوگان باری ایران از کشورهای آسیای میانه از مسیر دیپلماسی مورد پیگیری قرار گرفت، گفت: تردد عادی مرزی بین ایران و ترکمنستان پس از ۳۲ ماه وقفه برقرار شد.

به گزارش تین نیوز، با ورود یک دستگاه ناوگان ترکمنستانی در روز چهارشنبه هفته گذشته به پایانه مرزی اینچه برون، تردد مرزی بین کشور ایران و ترکمنستان از طریق این پایانه پس از قریب به ۳۲ ماه وقفه به صورت عادی برقرار شد.

در همین راستا جواد هدایتی درباره اینکه آیا این دستاورد از نتایج نخستین اجلاس وزرای ایران با نمایندگان شش کشور آسیای میانه درباره همکاری های ترانزیتی است که مهرماه امسال در تهران برگزار شد، اظهار کرد: تسهیل شرایط عبور مرزی از موضوعات جدی ایران در اجلاس ترانزیتی آسیای میانه بود که محقق شد.

وی توضیح داد: ایران با کشورهای حوزه آسیای میانه در سال های قبل به ویژه پس از فروپاشی شوروی سابق، روابط تجاری دو جانبه و ترانزیتی خوبی داشت.

به گفته هدایتی کشورهای آسیای میانه کشورهای محصور در خشکی هستند و برای اینکه بتوانند به بازارهای جهانی دسترسی پیدا کنند، یکی از مسیرهای خوب و قابل اعتماد برایشان مسیر ایران است تا بتوانند به آب های آزاد خلیج فارس متصل شوند و برای صادرات و واردات از این مسیر استفاده می کردند.

وی به شرایط چند سال گذشته اشاره کرد و گفت: رفته رفته با مشکلاتی از جمله عوارض متعددی که توسط بعضی از کشورهای این حوزه اعمال شد، مواجه شدیم تا جایی که به تدریج دسترسی ناوگان ایرانی به منطقه آسیای میانه محدود شد.

مدیرکل حمل و نقل بین الملل و ترانزیت سازمان راهداری و حمل و نقل جاده ای اضافه کرد: با اپیدمی کرونا با سیاستی که ترکمنستان درباره بستن مرزهای مشترک داشت عملاً دسترسی ایران به ۴ کشور ماورای ترکمنستان فقط از مسیر این کشور فراهم بود و بعد از یک سال روش تبادل یدک که عملاً کارآمد هم نبود، جایگزین شد و فقط این امکان را فراهم می کرد که جریان حمل و نقل بدون تماس مستقیم بین دیگران و اتباع ترکمنستانی اتفاق افتد.

وی گفت: از ابتدای اکتبر ۲۰۲۲ با پیگیری های ایران در سطوح مختلف و دیپلماسی حمل و نقل تلاش شد تا با توجه به شرایط منطقه ای مذاکراتی را با ترکمنستان در سطوح ارشد انجام دهیم که به نتیجه رسید؛ بر این اساس دولت ترکمنستان ضمن بازگشایی مجدد مرزها نسبت به کاهش عوارض پیمایش - پایه اقدام کرد که قدم بسیار خوبی بود تا بتوانیم با کاهش هزینه و عوارض مکانیزم خوب ترانزیتِ بر اساس همکاری های منطقه ای را پایه گذاری کنیم.

هدایتی بیان کرد: از طرف دیگر با توجه به عضویت ایران در شانگهای که اکثریت کشورهای آسیای میانه عضو آن هستند فضایی را ایجاد می کند تا در غالب همکاری های منطقه ای به ویژه با کشورهای حوزه آسیای میانه این همکاری ها را تقویت کنیم.

وی به جنگ بین اوکراین و روسیه اشاره کرد و گفت: اتفاقاتی که به عنوان پیامد جنگ روسیه و اوکراین در منطقه در حال رخ دادن است و تمایل فدراسیون روسیه برای استفاده از مسیر شمال به جنوب برای دسترسی به آب های بین المللی باعث شده تقاضای مضاعفی برای این مسیر ایجاد شود، مخصوصاً اینکه مناطق صنعتی و تولیدی روسیه در مسیر ایران و کشورهای آسیای میانه قرار می گیرد.

هدایتی گفت: در چند ماه گذشته نشست ها و مذاکرات متعددی را برای فعال سازی کریدور شمال - جنوب با کشور فدراسیون روسیه و جمهوری آذربایجان داشتیم که ناظر بر شاخه غربی دریای خزر می شود؛ در اجلاس ترانزیتی آسیای میانه مسیر شرق دریای خزر را به موازات مسیر غربی فعال می کنیم؛ چون ظرفیت مرزی بیشتری داریم و امکان اتصال ریلی را در چند نقطه مثل سرخس و اینچه برون همراه با امکان حمل و نقل ترکیبی داریم.

مدیرکل حمل و نقل بین الملل و ترانزیت سازمان راهداری و حمل و نقل جاده ای تاکید کرد: عمده دستاوردی که برای این اجلاس در نظر داریم فعال ساز مسیر کریدور شمال به جنوب اعم از بندرعباس و یا بندر چابهار به سمت کشورهای آسیای میانه و نهایتاً روسیه خواهد بود که این می تواند زمینه ساز اتصال به کشور چین هم باشد و ما بتوانیم با امتداد کریدور محور شرق به غرب را هدف قرار دهیم و از طریق چین اتصال به کشورهای آسیای میانه بتوانیم شاخه جنوبی کریدور شرق به غرب یا چین به اروپا را فراهم کنیم.

هدایتی درباره اینکه گام نخست اجرای بیانیه اجلاس ترانزیتی ایران و ۶ کشور منطقه چه بود، ادامه داد: گام نخست تعریف یکسری نظامات تعرفه ای و برداشتن موانع بود. مهم ترین مسایلی که در حوزه حمل و نقل جاده ای گریبان گیر و کند کننده ترانزیت است سه محور اصلی یعنی ویزا، مجوزها و نظام تعرفه ای است. اکنون در بخش تعرفه قدم مثبتی برداشته شد و کاهش قابل ملاحظه ای از سوی ترکمنستان داده شد؛ اما باز هم به نوعی جا دارد که روی این موضوع کار شود.

وی با بیان اینکه ایران لغو ویزا بین این کشورها را پیشنهاد داده است که رانندگان بتوانند عبور راحتی از مرزها داشته باشند، گفت: یک کمیته راهبری و کاری با مشارکت اعضا در نظر گرفته شده است تا توافقات کلی را برای اجرا و طرح آن در نشست وزرا که فروردین سال آینده است پیگیری کند. با توافق بر سر تسهیل شرایط صدور ویزا از سه ماهه به یک ساله، موضوع لغو روادید هم می تواند جدی تر شود.

مدیرکل حمل و نقل بین الملل و ترانزیت سازمان راهداری و حمل و نقل جاده ای اضافه کرد: قرار شد مجوزهای تردد هم بازنگری شود. با این چشم انداز توسعه ترانزیتی این سیستم انقباضی موجود باید مورد بازنگری قرار گیرد و کمک شود تا مسیر ترانزیتی بین ایران و کشورهای آسیای میانه سرعت بیشتر با صرفه اقتصادی حداکثری را داشته باشد. مضاف بر اینکه تسهیل شرایط گذر مرزی و تشریفات در پایانه های مرزی باید محقق شود. اگر قرار باشد کامیون چندین روز متوقف شود تشریفات عبورش در مرزها به راحتی صورت نگیرد مزیت های اقتصادی و ترانزیتی این مسیر زیر سوال خواهد رفت. بر این اساس تسهیل شرایط عبور مرزی از موضوعات جدی است.