◄ سفر هوایی چگونه برای دهک‌های پایین دست‌نیافتنی شد؟
آزادسازی درحال‌حاضر به‌گونه‌ای در کشور در حال اجرایی‌شدن است که عمده کلاس‌های پروازی که باید با نرخ پایین آغاز و درنهایت به نرخ بالا به فروش برسد امروزه از نرخ متوسط آغاز و درنهایت با نرخ بالا به فروش می‌رسد
اخیرا رئیس سازمان هواپیمایی کشوری اعلام کرده است که «گرانی بلیت هواپیما، موجب حذف سفر هوایی از سبد مصرفی خانوارها نشده است». این در حالی است که در سال گذشته تعداد مسافر هوایی به نسبت سال ۹۶ کاهش ۱۸ درصدی و تعداد پروازهای خارجی کاهش ۱۹ درصدی از فرودگاه امام که بیش از ۷۰ درصد پروازهای بین‌المللی در این فرودگاه انجام می‌گیرد، داشته است. از سوی دیگر طبق اعلام انجمن شرکت‌های هواپیمایی میزان تقاضای پروازهای داخلی در مقایسه با سال گذشته با ۱۹ درصد کاهش روبه‌رو بوده است که این امر نشان از کاهش همین میزان مسافران هوایی دارد.
علی عابدزاده چندی پیش در جمع خبرنگاران در خصوص چرایی گران‌شدن بلیت هواپیما توضیح داد که برای مثال نرخ بلیت هواپیما در مسیر مشهد از ۲۰۰ تا نزدیک به ۸۰۰ هزار تومان توسط ایرلاین‌ها به فروش می‌رود، این در حالی است که بخش زیادی از بلیت‌ها زیر قیمت تمام‌شده به فروش می‌رود؛ این موضوع بدان معنا نیست که یک شرکت هواپیمایی اگر بلیت پرواز مشهد را ۷۵۰ هزار تومان می‌فروشد سودی کسب کرده است. یک ایرلاین ممکن است حدود ۱۲ بلیت خود را در یک پرواز ۷۵۰ هزار تومان به فروش برساند و مابقی به‌طورقطع زیر ۴۰۰ هزار تومان فروش رفته است.
معاون وزیر راه‌وشهرسازی در خصوص انتقاد در خصوص گران‌شدن بلیت هواپیما به این نکته اشاره کرد که مسافری که در «های‌سیزن» سفر می‌کند باید هزینه آن را بپردازد و تأکید کرد: «با توجه به اینکه نرخ ارز چند برابر شده اما نرخ بلیت برای همه چندبرابر نشده است؛ نرخ بلیت مشهد از ۲۲۰ تومان تا زیر ۸۰۰ هزار به فروش می‌رسد پس قیمت بلیت به نسبت نرخ ارز چند برابر نشده است.»
عابدزاده با بیان اینکه مسافری که می‌خواهد ارزان سوار هواپیما شود باید برنامه‌ریزی کند و زمانی که قیمت بلیت پایین است به سفر برود، اما مسافری که می‌خواهد بیزینس کند و یا در «های‌سیزن» به سفر برود باید هزینه آن را پرداخت کند و این طبیعی است، اظهار داشت: «امروز کسانی سوار هواپیما می‌شوند که در گذشته سوار هواپیما نمی‌شدند.»
خبرنگار «حمل‌ونقل» در رابطه با این موضوع گفتگویی با امیرپویان رفیعی‌شاد، رئیس هیئت‌مدیره انجمن صنفی کارفرمایی دفتر سفر هوایی، گردشگری و زیارتی استان تهران داشت و از او در خصوص اینکه آیا واقعا سفر هوایی از سبد مصرف خانوارها حذف نشده است، سؤال کرد.
شما به چه میزان با صحبت‌های رئیس سازمان هواپیمایی کشوری در رابطه با اینکه سفر هوایی از سبد خانوارها حذف نشده است، موافقید؟
باید به این نکته اشاره کنم که بحث حذف سفرهای هوایی با کاهش سفرهای هوایی متفاوت است. شاید طبق گفته رئیس سازمان هواپیمایی کشوری به طور کامل سفرهای هوایی از سبد مصرف خانواده‌ها حذف نشده باشد اما به طور چشمگیری کاهش یافته است. از سوی دیگر باید این مسئله اشاره کنم که «سفر» شامل دو عامل مهم «اقامت» و «حمل‌ونقل» می‌شود؛ برای مثال اگر درحال‌حاضر یک خانواده کم‌جمعیت ۴ نفره قصد سفر به ارومیه و یا اصفهان را داشته باشند به طور میانگین بلیت این مقاصد ۴۰۰ هزار تومان است که تنها هزینه بلیت رفت‌وبرگشت برای این خانواده حدود ۴ میلیون تومان آب می‌خورد.
حال این سؤال پیش می‌آید که آیا این رقم با توجه به حقوق کارمندی و اینکه درصد عظیمی از قشر جامعه را دهک‌های متوسط رو به پایین شامل می‌شود منطقی است؟ پس این موضوع نشان از حذف سفر از سبد قشر عظیمی از جامعه شده است چراکه امروزه دهک‌های بالای جامعه امکان استفاده از هواپیما را دارند.
شما به چه میزان با آزادسازی در صنعت حمل‌ونقل هوایی موافق هستید؟ آیا روش اجرایی آن به اعتقاد شما به شیوه صحیحی بسترسازی شده است؟
من با آزادسازی در صنعت حمل‌ونقل هوایی موافق هستم و به نظرم لازم بود که این اتفاق بیافتد، اما آزادسازی درحال‌حاضر به‌گونه‌ای در کشور در حال اجرایی‌شدن است که عمده کلاس‌های پروازی که باید با نرخ پایین آغاز و درنهایت به نرخ بالا به فروش برسد امروزه از نرخ متوسط آغاز و درنهایت با نرخ بالا به فروش می‌رسد که همین امر باعث شده بسیاری توانایی خرید بلیت هواپیما را نداشته باشند که دامنه این موضوع دفاتر خدمات مسافر هوایی را گرفته است.
به اعتقاد شما حذف پروازهای چارتر باعث کنترل بازار قیمت بلیت هواپیما شده است؟
قبل از پاسخ به این سؤال به این نکته اشاره کنم که به غیر از بحث مربوط با اپلیکیشن‌ها و استارتاپ‌های حوزه گردشگری، اخیرا نیز تعداد زیادی شرکت‌های هواپیمای نیز خودشان اقدام به راه‌اندازی فروش اینترنتی کرده‌اند و در حوزه فروش بلیت به صورت مستقیم وارد شده‌اند این در حالی است که دفاتر خدمات مسافرتی از سال‌های گذشته در این بازار وارد شده‌اند و برای این بازار برنامه‌ریزی کرده‌اند و در راستای آن تعدادی پرسنل جذب شده که تعطیلی این بنگاه‌های تجاری به نفع اقتصاد کشور نخواهد بود.
در خصوص پروازهای چارتر باید عنوان کنم که این نوع فروش مطابق قوانین یاتا است اما نحوه فروش پروازهای چارتری ایران در مقایسه با دنیا متفاوت است. پروازهای چارتری در دنیا جهت تسهیل در سفرهای ورودی است اما در ایران تحت مسافر انفرادی به فروش می‌رسد. ما نمی‌توانیم بگوییم چارتر امری نامطلوب در صنعت حمل‌ونقل هوایی است. چارتر باید در صنعت هوایی هر کشوری باشد اما متأسفانه سازوکار آن در کشور درست نیست و از سوی دیگر اگر روش چارتر به این شکل باشد باید طی یک فراخوانی برای همه دفاتر ارسال شود و بحث انحصارطلبی هم از بین برود.
پس شما معتقدید در بحث چارتر انحصار وجود دارد؟
این موضوع می‌تواند توسط خود شرکت‌های هواپیمایی با ارسال فراخوانی به آژانس‌های هواپیمایی حل شود؛ با ارسال این فراخوان ایرلاین‌ها می‌توانند قیمت پیشنهادی همه دفاتر را دریافت کنند و در کمیسیون شرکت‌های هواپیمایی به آن رسیدگی و به بهترین پیشنهاد پاسخ داده شود. این شیوه درنهایت رقابت‌پذیری را افزایش خواهد داد و شائبه‌ای که در بین دفاتر ایجاد کرده است را از بین خواهد برد.
نظرتان درباره مباحثی که پیرامون حذف دفاتر خدمات مسافرتی مطرح شده چیست؟
من لازم است به دفاتر خدمات مسافرتی اشاره کنم که این دفاتر واسطه بین عرضه‌کنندگان خدمات گردشگری و مردم هستند و حذف این دفاتر به نفع جامعه نخواهد بود چراکه مردم درهرصورت یک اطمینانی به این دفاتر پیدا کرده‌اند این در حالی است که در کشورهای توسعه‌یافته «برنامه‌ریز» سفر نیز به دید یک وکیل و یا پزشک خانواده که یک کار تخصصی انجام می‌دهد نگاه می‌کنند اما ما در ایران مسیر را به جهت حذف این بنگاه‌های اقتصادی می‌بریم. ما با فناوری و نوآوری موافق هستم اما لازم است به تعداد دفاتر خدمات مسافرتی که امروز بیش از ۴ هزار دفاتر خدمات مسافرتی که هرکدام به‌صورت میانگین حدود ۱۰ تا ۱۵ پرسنل دارند، توجه کنیم.
لطفا پای دهک های پایین را وسط نکشید.حرف توی دهن این بندگان خدا نگذارید.سفر هوایی هیچ گاه برای دهک های پایین دست یافتنی نبوده. کی تا حالا دیده اید که یک روستایی کرمانی با هواپیما برود زیارت امام رضا یا برود کیش برای آب تنی و خرید؟ ناله و شکایت از گرانی پرواز حرف اقشار برخورداری ست که تا حالا با هواپیما مسافرت میکرده اند اما حالا به جیبشان فشار آمده و دیگر نمیتوانند با بلیط سوبسیدی پرواز کنند.این صدای دهک های پایین نیست.