احداث راه آهن در خراسان شمالی روی ریل کمبود ها

تخصیص نیافتن به موقع اعتبارات

نماینده شرکت ساخت و توسعه زیربنا های حمل و نقل کشور در خراسان شمالی می گوید: محور راه آهن جوین- اسفراین- بجنورد به طول 158 کیلومتر در قالب دو بخش مشتمل بر محور جوین- اسفراین به طول 56 کیلومتر و محور اسفراین- بجنورد به طول 102 کیلومتر می شود که از ایستگاه راه آهن نقاب در محور راه آهن مشهد- تهران جدا و با عبور از منطقه ای کم عارضه از نظر توپوگرافی به کارخانجات لوله گستر و مجتمع فولاد اسفراین متصل می شود.

«هنرور» می افزاید: این محور در ادامه با عبور از منطقه فوق العاده کوهستانی و سخت گذر که گذرگاه های ابنیه در آن قرار دارد، در انتها به مرکز استان متصل می شود. عملیات اجرایی زیر سازی راه آهن جوین- اسفراین در قالب دو قطعه در حال پیگیری است.

وی اضافه می کند: قطعه اول این پروژه به طول 25 کیلومتر که عملیات اجرایی آن از آذرماه سال 90 آغاز شده، در حال حاضر 90 درصد پیشرفت فیزیکی دارد و قطعه دوم آن نیز به طول 31 کیلومتر است که عملیات اجرایی آن از سال 95 آغاز شده است و در حال حاضر 7 درصد پیشرفت فیزیکی دارد.

وی خاطرنشان کرد: زیر سازی بخش اول که از جوین به سمت اسفراین است، 50 درصد پیشرفت فیزیکی دارد و اعتبارات لازم برای تکمیل این محور در دو بخش جوین - اسفراین و بجنورد هزار و 500 میلیارد تومان است که 200 میلیارد تومان در بخش اول و هزار و 300 میلیارد تومان هم در بخش دوم نیاز است. وی ادامه می دهد: اعتبار هزینه شده در بخش اول تاکنون 30 میلیارد تومان از محل اعتبارات طرح های تملک دارایی و اوراق مشارکت است و برای تکمیل زیر سازی و رو سازی و ساختمان ایستگاه شهر اسفراین 170 میلیارد تومان دیگر اعتبار لازم است.

وی اضافه می کند: در صورت تأمین و تخصیص به موقع اعتبار لازم به میزان 60 میلیارد تومان و همچنین با توجه به توانمندی پیمانکار در منطقه، بخش زیر سازی در این قطعه تا پایان سال جاری تکمیل می شود. وی خاطرنشان می کند: با توجه به افزایش 50 درصدی اعتبارات سال 96 در بخش راه آهن، امسال 40 میلیارد تومان برای این پروژه مصوب شده است در حالی که سال گذشته تنها 17 میلیارد تومان اعتبار در نظر گرفته شده بود.

وی می افزاید: برای تکمیل بخش اول پروژه راه آهن جوین- اسفراین- بجنورد 60 میلیارد تومان اعتبار نیاز است که تنها 40 میلیارد تومان در نظر گرفته شده است.

«هنرور» تصریح می کند: با توجه به پیشرفت فیزیکی در بخش اول، بعضی از قسمت ها زیر سازی تمام شده است و در حال پیگیری جهت عقد قرارداد برای رو سازی و ساخت ساختمان ایستگاه اسفراین هستیم که در این صورت بخش اول به طور کامل زیر بار ترافیک می رود.

وی تخصیص نیافتن به موقع اعتبارات را یکی از علل تأخیر در اجرا و صدمه به پروژه ذکر می کند و می افزاید: این مسئله باعث مشکلاتی در خصوص آزاد سازی و تملک مسیر و همچنین باعث ایجاد افزایش مطالبات پیمانکار شد که به تبع آن پیشرفت فیزیکی و عملیات اجرایی را نیز تحت الشعاع قرارداد.

وی اختلاف نظر در جانمایی ساختمان ایستگاه شهر اسفراین را یکی دیگر از دلایل تأخیر در اجرای پروژه ذکر و خاطرنشان می کند: پس از پیگیری های متعدد، در نهایت محل ساختمان مشخص و به پیمانکار ابلاغ شد.

وی با اشاره به بخش دوم راه آهن که از اسفراین تا بجنورد است و درقالب 6 قطعه در حال تکمیل مطالعات پایش است، ادامه می دهد: با توجه به مصوبات سفر هیئت دولت در خرداد ماه سال 94 به استان، مقرر شد 300 میلیون دلار از صندوق توسعه ملی به این پروژه تسهیلات داده شود که تاکنون این امر محقق نشده است و هنوز پیگیر جذب این مبلغ هستیم.

به گفته وی، در حال حاضر شرکت تیراژ به عنوان سرمایه گذار این پروژه با امضای تفاهم نامه با شرکت ساخت، برای احداث این بخش آمادگی خود را اعلام کرده است که به محض تخصیص اعتبار مورد نظر، عملیات اجرایی در این بخش آغاز خواهد شد.

تحول بزرگ در انتقال کالا و مسافر

«هنرور» با بیان این که خراسان شمالی تاکنون شبکه ریلی نداشته است، اظهارمی دارد: راه اندازی این طرح و اتصال مرکز استان به شبکه ریلی کشور تحول بزرگی در انتقال کالا و مسافر در مسافت کوتاه محسوب می شود که این مزیت، تأثیر زیادی بر اقتصاد منطقه خواهد داشت.

به گفته وی، برای تکمیل این پروژه باید اعتبار پیش بینی شده هزار و 500 میلیارد تومانی هزینه شود، بنابراین اگر تخصیص هر کدام از این اعتبارات چه در بخش زیر سازی و چه در بخش رو سازی و ساختمان ایستگاه ها با تأخیر مواجه شود، تکمیل پروژه را به طور کلی تحت الشعاع قرار می دهد.

وی با اشاره به این که مسئولان استانی با پیگیری های مرتب و منظم می توانند اعتبارات این بخش را افزایش دهند، تصریح می کند: هرچه دست اندرکاران منظم تر، منسجم تر و با دید مثبت در بخش افزایش اعتبارات کمک کنند، پیشرفت مناسبی در این بخش خواهیم داشت.

وی استعلامات، هماهنگی ها و تملک ها را از جمله معضلاتی قلمداد می کند که برای رفع آن باید تعاملاتی انجام شود تا عملیات اجرایی این پروژه همچنان ادامه داشته باشد.

وی می افزاید: برای هر پروژه ای، زمانی تعیین شده بنابراین هرچه زمان اجرا به دلایل مختلف ادامه دار شود، تعدیل ها طولانی تر می شود و با توجه به تورم، هزینه ها افزایش می یابد که این هزینه های اضافی باعث تأخیر و عقب ماندگی در اجرا خواهد شد که جبران عقب ماندگی ها نیز مشکلات خاص خودش را دارد.

وی بیان می دارد: بخشی از هزینه های این پروژه برای جبران عقب ماندگی هاست.

وی اضافه می کند: قراردادی که در قطعه اول منعقد شده 17 میلیارد و 200 میلیون تومان است که اگر این رقم با یک تعدیل منطقه ای پرداخت شود، هزینه تمام شده افزایش می یابد.

«هنرور» نقدینگی و تملک را از دیگر معضلات در اجرای این پروژه ذکر و خاطرنشان می کند: از آن جایی که دولت به لحاظ اعتبارات نقدی با مشکل مواجه است و اعتبارات به صورت اوراق مشارکت یا اوراق خزانه اسلامی پرداخت می شود، در بخش آزاد سازی و تملک مسیر با مشکل مواجه ایم زیرا باید تخصیص نقدی داشته باشیم تا بتوانیم زمین ها را تملک و شرایط را برای انجام فعالیت پیمانکار فراهم کنیم.

وی اظهارمی دارد: امیدواریم با تأمین اعتبارات و ارائه راهکار های بهتر در این بخش، مشکلات را برطرف کنیم و آزاد سازی ها را انجام دهیم.

به گفته وی، باید همدلی و هماهنگی بین دستگاه ها در پروژه های بزرگ که در اقتصاد منطقه تأثیرگذار است به صورت گسترده باشد که متأسفانه بخشی نگری در استان زیاد است و هر دستگاهی، نگاهش فقط به بخشنامه های مربوط به خودش است.

وی اضافه می کند: برای یک پروژه بزرگ که بحث های اجرایی، استعلامات، صنعت و معدن، مالکان و بخشنامه های مختلف دولتی دارد اگر با دیدگاه و تفکر صرف بخشی نگری به موضوعات توجه شود، تأثیر به سزایی در کاهش بازدهی پروژه های بزرگ دارد.

وی تأکید می کند: چون موضوعات متنوع و متعدد است، باید همدلی و همکاری در حدی باشد که مسئولان به عنوان نماینده عالی، این نقش را به خوبی ایفا کنند تا پروژه از تب و تاب خودش نیفتد.

معبرهای سخت در مسیر

«هنرور» می افزاید: بخش اعتباری هم معضل اصلی است که باید پیگیری ها مستمر باشد چون استان هایی که پیگیرند و منظم تر موضوعات را منعکس می کنند، به طورحتم جواب بهتری نسبت به دیگر استان ها دریافت می کنند.

وی زیر سازی این پروژه به لحاظ مواجه شدن با ابنیه و معبر های سخت گذر از سمت اسفراین به بجنورد را از جمله مشکلات در این بخش مطرح و خاطرنشان می کند: با توجه به معبر های سخت در این مسیر، گذر از آن ها با توجه به محدودیت های شیب راه آهن، عملیات اجرایی را با مشکل مواجه کرده است به طوری که طول تونل ها افزایش یافته و پل های خاصی که در دره ها باید ساخته شود، زمان عملیات اجرایی را طولانی کرده است.

وی تصریح می کند: با وجود این شرایط اگر امسال اعتبار 60 میلیارد تومانی تخصیص یابد، توانایی تکمیل بخش زیر سازی قطعه اول را از جوین تا اسفراین داریم.

وی می افزاید: رو سازی و ساختمان ایستگاه هم یک پروژه 2 ساله است به شرط این که اعتبار آن به موقع تخصیص یابد.

ردیف اعتبار ۴۰ میلیارد تومانی

در این میان نماینده مردم اسفراین در مجلس شورای اسلامی می گوید: در سال 89 این پروژه را با اعتبار 7.6 میلیارد تومان در مسیر بودجه قراردادیم و پس از برگزاری مناقصه، عملیات اجرایی آن از سال 90 شروع شد.

دکتر «هادی قوامی» می افزاید: با پیگیری های انجام شده امسال ردیف اعتباری 40 میلیارد تومانی برای راه آهن جوین- اسفراین- بجنورد- شیروان گرفتیم.

وی خاطرنشان می کند: از این میزان اعتبار، 20 میلیارد تومان برای پرداخت به معارضان به منظور بازگشایی مسیر به طور نقدی دریافت و چند میلیون دلار هم از طریق صندوق توسعه ملی پرداخت می شود.

وی اظهارمی دارد: برای پرداخت 300 میلیون دلار از صندوق توسعه ملی، نیاز به مجوز تبدیل ارز به ریال و تضمین دولت داریم که کار هایش انجام شده و به زودی نهایی می شود تا پیمانکار بتواند مسیر اسفراین به بجنورد را راه اندازی کند.

وی اضافه می کند: با فعال شدن مسیر اسفراین به بجنورد، قطعه دوم اسفراین به جوین و آزاد سازی 300 میلیون دلاری علاوه بر ایجاد تحول در اقتصاد استان، این پروژه وارد مسیر جدیدی می شود.

به گفته وی، از آن جایی که خراسان شمالی زیرساخت راه آهن ندارد، کوتاه ترین و مطمئن ترین مسیری که می تواند استان را به شبکه ریلی وصل کند، راه آهن بجنود - اسفراین به جوین است.

وی تصریح می کند: این پروژه در ادامه از بجنورد به شیروان هم خواهد رفت که اهمیت این پروژه به دلیل کاهش 5 ساعته زمان سفر مسافران از مرکز استان به تهران است.

وی خاطرنشان می کند: به دلیل استقرار صنایع زیاد در استان، این پروژه می تواند تحولات عظیمی از نظر زیرساختی ایجاد کند.

وی اضافه می کند: توجیه اقتصادی حمل بار با این پروژه راه آهن که مسافری و باری است می تواند بهای حمل و نقل باری را هم به یک سوم کاهش دهد زیرا به عنوان مثال، الان کارخانه ای در بجنورد داریم که این کارخانه برای این که بتواند بتن را به عراق صادر کند ناچار است 3 میلیون تومان کرایه حمل و نقل پرداخت کند تا محموله اش را برای صادرات در مرز شلمچه تحویل دهد.

وی اضافه می کند: اگر حمل بار ریلی باشد هزینه آن به یک میلیون تومان کاهش می یابد در نتیجه استقرار بنگاه های اقتصادی در استان علاوه بر این که توجیه اقتصادی پیدا می کند حمل و نقل را نیز تسریع می کند که این امر تحولی در استان ایجاد خواهد کرد.

وی اظهارمی دارد: در حالی که خراسان شمالی به دلیل وسعت، جمعیت، ظرفیت های معدنی، صنعتی، کشاورزی و گردشگری باید جزو استان های میانی باشد اما در تولید ناخالص داخلی جزو استان های آخر است.

وی تأکید کرد: راه آهن می تواند راه توسعه استان باشد.

   نکات مهم پرونده

* راه اندازی این طرح و اتصال مرکز استان به شبکه ریلی کشور، تحول بزرگی در انتقال کالا و مسافر در مسافت کوتاه محسوب می شود که این مزیت تأثیر زیادی بر اقتصاد منطقه خواهد داشت

* همدلی و هماهنگی بین دستگاه ها در پروژه های بزرگ که در اقتصاد منطقه تأثیرگذار است، باید به صورت گسترده باشد که متأسفانه بخشی نگری در استان زیاد است و هر دستگاهی فقط بخشنامه های مربوط به خودش را نگاه می کند

* اگر امسال اعتبار 60 میلیارد تومانی تخصیص یابد، توانایی تکمیل بخش زیرسازی قطعه اول را از جوین تا اسفراین داریم

* از آن جایی که خراسان شمالی زیرساخت راه آهن ندارد، کوتاه ترین و مطمئن ترین مسیری که می تواند استان را به شبکه ریلی وصل کند، راه آهن بجنورد- اسفراین- جوین است