◄ جوابیه شرکت ساخت به گزارش «راه آهن چابهار زاهدان و آنچه باید در مورد آن بدانیم»

روابط عمومی شرکت ساخت و توسعه زیربناهای حمل ونقل جوابیه ای را در پاسخ به درج مطلبی در تین نیوز مبنی بر «راه آهن چابهار زاهدان و آنچه باید در مورد آن بدانیم/ دو پروژه ریلی دارای علامت سوال بزرگ کدامند؟» ارسال کرد.

به گزارش تین نیوز، روابط عمومی شرکت ساخت و توسعه زیربناهای حمل ونقل به دنبال درج مطلبی در تین نیوز مبنی بر «راه آهن چابهار زاهدان و آنچه باید در مورد آن بدانیم/ دو پروژه ریلی دارای علامت سوال بزرگ کدامند؟» که مورخ 3 دی ماه 1403 منتشر شده در پاسخ به این گزارش جوابیه ای را به این پایگاه خبری ارسال کرد. 

در این جوابیه با تاکید  بر اینکه این مطلب برمبنای دیدگاه مهندس محمداسماعیل علیخانی درباره راه ­آهن چابهار زاهدان و همچین راه ­آهن ­های زاهدان به مرز میلک و راه آهن بیرجند یونسی نوشته شده است، استدلال نگارنده مطلب را برای مردود برشمردن احداث راه­ آهن در شرق کشور (چابهار زاهدان یونسی) را صحیح ندانسته و تاکید کرده که بندر چابهار صرفاً به خاطر جنبه پدافندی احداث نشده است.

متن کامل جوابیه به شرح زیر است:

جناب آقای ذهبیون

مدیر مسئول محترم پایگاه خبری تین نیوز

سلام علیکم

با احترام؛ خواهشمند است دستور فرمایید پاسخ زیر در رابطه با گزارش مندرج در سرویس زیربنایی به تاریخ 3/10/1403 با عنوان "راه آهن چابهار زاهدان و آنچه باید در مورد آن بدانیم/ دو پروژه ریلی دارای علامت سوال بزرگ کدامند؟" را مطابق قانون مطبوعات در همان سرویس منتشر کنند.

این مطلب برمبنای دیدگاه مهندس محمداسماعیل علیخانی درباره راه ­آهن چابهار زاهدان و همچین راه ­آهن ­های زاهدان به مرز میلک و راه آهن بیرجند یونسی نوشته و در پایگاه خبری تین نیوز منتشر شده است. در ابتدا ایشان با مقایسه حمل و نقل ریلی و جاده­ ای بین چابهار و زاهدان، احداث بندر چابهار را برای مزیت پدافندی آن  مهم تلقی کرده است و پسکرانه جاده ­ای را برای شرایط بحرانی مناسب ­تر دانسته است.

در جواب این دیدگاه لازم به ذکر است که اصولاً بندر چابهار صرفاً به خاطر جنبه پدافندی احداث نشده است و احداث این بندر و راه ­آهن چابهار زاهدان علاوه بر جنبه پدافندی، برای استفاده در ایام غیر بحرانی برای ترانزیت کالا از استان های شرقی کشور، توسعه استان سیستان و بلوچستان و امکان استقرار صنایع بزرگ در منطقه چابهار و سواحل مکران و همچنین برای ترانزیت (با فرض اجرای امتداد آن از زاهدان به میلک و یونسی برای پوشش افغانستان و آسیای میانه) احداث می­ شوند. اگر صرفاً از جنبه پدافندی بررسی نماییم، حمل ریلی و حمل جاده ­ای هر کدام شرایط خاص خود را دارند و در طراحی محورهای راه­ آهن ملاحظات پدافند غیرعامل مراعات می شود.

در ادامه نگارنده گزارش مسیر سرخس بندرعباس را برای ترانزیت از آسیای میانه به آب های جنوبی مناسب تر تلقی کرده است و در نتیجه احداث راه­ آهن در شرق کشور (چابهار زاهدان یونسی) را مردود شمرده است. در حالیکه استدلال فوق به دلایل زیر صحیح نیست:

فارغ از تقاضای ترانزیتی، از منظر آمایش سرزمین، توسعه سواحل مکران و مناطق شرق کشور ضرورت دارد و احداث بندر و راه آهن فوق برای این منظور لازم است.

از نظر برنامه ­ریزی بلندمدت کشور، اتکای انحصاری ترابری عمده به بندرعباس مدنظر نبوده و توزیع وظایف بین بنادر کشور مدنظر قرار گرفته است. برقراری خطوط کشتیرانی به بندر چابهار از مبادی چین و هندوستان موید عملی شدن این موضوع است.

راه ­آهن زاهدان یونسی دارای انشعاب به مرز میلک است که امتداد آن به شهرهای اصلی افغانستان (قندهار و کابل) در دست بررسی است و حتی بدون امتداد آتی، به صورت ترکیبی قابل استفاده و مورد توجه کشور افغانستان است. بخشی از بازار مصرف معادن سنگ آهن سنگان و امتداد این معادن در اطراف هرات افغانستان در چابهار برنامه­ریزی شده و صنایع فولاد چابهار در دست احداث است.

ایجاد زیربناهای حمل و نقلی مانند  بندر، بزرگراه و راه ­آهن در جلب سرمایه­ گذاران داخلی و ذینفعانی همچون کشورهای آسیای میانه در سواحل مکران اهمیت بالایی در توسعه اقتصادی کشور دارد.

 از طرفی احداث راه ­آهن زاهدان بیرجند یونسی باعث تکمیل شدن کریدور ریلی شرق کشور و افزایش کارایی راه­ آهن چابهار زاهدان خواهد بود که باید این نکته را نیز مدنظر قرار دارد.

دو خطه کردن راه ­آهن موجود بافق مشهد با توجه به تقاضای بالا و ظرفیت های محدود در دستور کار قرار دارد  با اینحال افزایش مسیرهای ترانزیتی در کریدور  شمال جنوب، امکان ایجاد صنایع و فرآوری و بازارهای جدید در مناطق شرق کشور را گسترش خواهد داد که باید به آن توجه ویژه شود.

نگارنده گزارش به این موضوع توجه نکرده است که  این مسیر ریلی به منظور تسهیل گردشگری در شرق کشور به ویژه برای مسافران استان های خراسان جنوبی،  سیستان و بلوچستان و زوار پاکستانی به مشهد مقدس از اهمیت بالایی برخوردار است. از منظر دیگر با توجه به شناسایی  معادن فراوان در مناطق شرق کشور، اقتصادی شدن استخراج آنها بستگی به وجود راه­آهن برای حمل انبوه دارد.

توسعه راه ­آهن به لحاظ مزایای مهم آن در کاهش ترافیک جاده­ ای و ایمنی 50 برابری نسبت به حمل جاده ای، صرفه جویی  در مصرف سوخت و کاهش انتشار آلاینده­ ها مصرف سوخت در حمل ریلی یک ششم حمل بار جاده­ای است) در اسناد و قوانین کشور مورد تأکید است.

با عنایت به ارزیابی فواید فوق، مجوز اجرای این طرح صادر شده و دارای ردیف در پیوست قانون بودجه سنواتی است که به تصویب مجلس شورای اسلامی رسیده است.