◄ بازآفرینی بافتهای تاریخی-فرهنگی شهرها
وبلاگ عباس آخوندی-در آبان ماه سال ۹۴ محدوده بافت تاریخی ۱۶۸ شهر ایران به تصویب شورای عالی معماری وشهرسازی رسید. نکته جالب توجه برای من وجود این تعداد شهرتاریخی که واجد بافتهای با ارزش هستند نشان از زنده بودن تمدن ایرانشهری است.باید همت کنیم و کارکرد این بافتها را با حفظ هویتشان با جریان زندگی جدید همساز نماییم.
در این ارتباط دو رویکرد افراط و تفریطی وجود دارد:
رویکرد سوداگرانه که در اندیشه تخریب و نوسازی آنها است. من این نگاه را استالینیستی مینامم. البته در بازار مکاره مستعلات و مدیریت_شهری تجارت پیشهای چون تهران و مشهد هواخواه جدی دارد و نتیجه آن نیز از بین رفتن بخش عظیمی از آثار با ارزش فرهنگی و تاریخی تهران و مشهد در همین دو دهه است.
رویکرد دیگر، نگاه حفاظتی مینیاتوری است. در این نگاه، در عمل تک بنا، کانون توجه و بافت در حاشیه قرار میگیرد , به دلیل عدم سازگاری راه حل با اندازه مساله، در عمل کارایی لازم را ندارد و افراد ذینفع در برابر آن مقاومت میکنند.
رویکرد مورد حمایت وزارتخانه بازآفرینی_شهری است که با حفظ ساختار و هویت_شهری و معماری بافتهای تاریخی، کارکرد آنها را با زندگی امروزی سازگار می نماییم و فضا و ساختمانهای عمومی را هدف قرار می دهیم. بدین ترتیب، بجای اجبار برای حفظ آنها، با ارتقای سطح و منزلت اجتماعی آنها، عملا اشتیاق برای تداوم سکونت و بازگشت به آنها را در دل ساکنان فراهم آوریم.
برای ما شهر به مفهوم تمدن، تاریخ، نوع تفکر، هویت، زندگی و نشاط و شادابی است، بنابراین، نمیتوانیم از این بافتها بسادگی چشم بپوشیم زیرا ما با آن ها معنی میشویم. در عین حال، به ناسازگاری آن ها با زندگی امروزین نیز آگاهیم. لذا، راهکار را در بازآفرینی میبینیم.
دیروز شورای عالی شهرسازی این رویکرد را تصویب کرد. چند فراز برجسته در مصوبه وجود دارد که دریغم آمد به آنها اشاره نکنم:
اطلاق محدودههای تاریخی-فرهنگی به معنای توجه صرف به یک دوره از تاریخ و معطوف به گذشتههای دور نیست، بلکه به تمامی پهنه های ارزشمندی اشاره دارد که حتی در دوره های متاخر برپا شده و واجد ارزش هستند.
اعطای کاربری و نقش جدید به منظور بهرهبرداری از بناهای تاریخی بافت با رعایت اصالت و یکپارچگی اثر که ضمن تقویت حس تعلق به مکان نزد شهروندان و ایفای نقشی مهم در شکوفایی اقتصاد محلی، می تواند به عنوان محرک توسعه حفاظت محور در بافت پیرامونی عمل نماید.