شهر برای همه
فراهم ساختن امکان حضور برابر و عادلانه برای همه اقشار و گروه‌های اجتماعی در فضاهای باز عمومی شهری یکی از الزامات پایداری اجتماعی است.
زنان همواره در این زمینه با محدودیت و نابرابری روبه‌رو بوده‌اند. در ایران امروز، فضاهای شهری چندان مطلوب زنان نیستند و کمتر در طراحی و برنامه‌ریزی آنها به نیاز و خواست واقعی زنان توجه شده است. از این نظر موانع مختلفی بر سر راه تحقق عدالت اجتماعی در شهر وجود دارد؛
برخی از این موانع فرهنگی است و برخی به فرایند برنامه‌ریزی و طراحی شهر و فضاهای شهری بازمی‌گردد. زنان همیشه به‌عنوان جنس کم‌اهمیت‌تر و شهروندان درجه دوم تلقی شده‌اند. چنین دیدگاهی موجب شده که نه‌تنها خواست و نیازهای آنان در شهر فراموش شود، بلکه در موارد بسیاری زنان نیز با بدیهی انگاشتن این به ظاهر اصل، مطالبه‌گر حقوق خود نباشند. به‌عبارت دیگر، در جامعه ایرانی حضور و فعالیت زنان در فضاهای عمومی شهری در اولویت نیست و از اساس به جز در مواردی مانند خرید و رفت‌وآمدهای ضروری چندان هم پسندیده نیست.
در اغلب مناطق کشور تفریح و وقتگذرانی زنان در فضاهای عمومی شهری خلاف اصول اخلاقی و عرف انگاشته می‌شود و در بهترین حالت، مادران تنها در همراهی با کودکانشان فرصت حضور در پارکها را مییابند. علاوه بر این، در فرایند طراحی فضاهای شهری معمولا کمتر به این موضوع توجه می‌شود که بی‌توجهی به تفاوت‌های جنسی و جنسیتی ممکن است به حذف یک جنس از فضای عمومی منجر شود. فضاهای کم‌نور، خلوت، تنگ و بیدفاع موجب کاهش احساس امنیت در زنان و تقلیل حضور آنان در چنین مکان‌هایی می‌شود.
امنیت، دید خوب، پاکیزگی و تنوع از دیگر کیفیت‌هایی است که بر حضور زنان در فضا تأثیرگذارتر است. مهم‌تر از همه آنکه زنان به‌عنوان مادر، همسر و یک فرد شاغل الگوهای فعالیتی متنوعی دارند و کمتر به خودروهای شخصی دسترسی دارند؛ بنابراین بیشتر از حمل‌ونقل همگانی استفاده می‌کنند و امکان دسترسی به این شبکه و فعال بودن آن در سطح شهر امکان حضور زنان را به شکل قابل توجهی افزایش میدهد. به‌نظر میرسد با تغییر در راهبردها و توجه دقیق به مسئله جنسیت در طراحی شهری حتی بتوان در موانع سنتی حضور زنان در شهر تغییر ایجاد کرد و به جامعهای پایدارتر برای تمام افراد- چه زن و چه مرد- نزدیکتر شد.
الهام سوری-پژوهشگر شهری و مدرس دانشگاه
