◄ هواپیماهای برجامی روی باند تحریم

در حالی هواپیمایی جمهوری اسلامی ایران «هما» تنها موفق شد از قرار خرید 200 فروند هواپیما از کمپانی بوئینگ، ایرباس و ای‌تی‌آر 11 فروند هواپیمای که 8 فروند آن ATR است وارد  کشور کند که این کمپانی‌ها اعلام کرده‌اند به دلیل تحریم‌ها نمی‌توانند با ایران همکاری کنند و همین موضوع نگرانی‌های بسیاری را برای عملیاتی بودن همین چند فروند هواپیما ایجاد کرده است.

در همین رابطه گفت‌وگویی با علیرضا منظری نماینده اسبق سازمان ایران در ایکائو داشتیم؛ وی در این مصاحبه تاکید می‌کند مشکلات و آسیب‌های تحریم به روی هواپیماهای برجامی به این مسئله بستگی دارد که  ایران‌ایر در این دوران در جهت تامین قطعه و سایر موارد هوشمندی به خرج داده باشد و توانسته بخشی از قطعات مهم و قابل‌توجه را تهیه کند و در انبار گذاشته باشد.

با توجه به تحریم مجدد صنعت هوایی و عدم پشتیبانی ایرباس و ATR از هواپیماهایی که به ایران‌ایر به فروش رسانده‌اند. این موضوع چه مشکلات و آسیب‌های برای هواپیماهای برجامی در پی خواهد داشت؟

بدیهی است خرید هواپیما به‌وسیله هر شرکت هواپیمایی برای بهره‌برداری طبق استانداردهای تعریف شده نیازمند تعمیر و نگهداری در زمان‌های معین است. به همین جهت زمانی که شرکت‌ها اقدام به خرید هواپیمای نو می‌کنند در قرارداد منعقد شده نحوه تامین قطعات، نوع تعمیر و نگهداری و به‌هنگام‌سازی اسناد و آموزش مهندسین، دریافت گواهینامه معتبر برای آن در نظر گرفته می‌شود.

قاعدتا خرید هواپیماهای ایرباس و ای‌تی‌آر به‌وسیله ایران‌ایر هم از این قاعده مستثنا نبوده و به‌احتمال‌قوی در قرارداد پیش‌بینی‌شده است.

البته در این حالت فعلی مشکلات و آسیب‌ها بستگی به آن دارد که چه مقدار ایران‌ایر در این دوران در جهت تامین قطعه و سایر موارد هوشمندی به خرج داده باشد و توانسته بخشی از قطعات مهم و قابل‌توجه را تهیه و در انبار گذاشته باشد. درصورتی‌که این پیش‌بینی‌ها نشده باشد ایران‌ایر با مشکلات بیشتری مواجه خواهد شد زیرا ازیک‌طرف هواپیمای نو از وسایل و قطعات مدرن‌تری برخوردار است که به‌راحتی در بازار قابل تامین نبوده و از طرف دیگر هواپیمای ای‌تی‌آر در ناوگان هما سابقه تعمیراتی نداشته که می‌تواند مشکلات این شرکت را بیشتر نمایان کند همان‌طور که ظاهرا بر اساس شواهد و قراین با چنین آسیبی در حال دست‌وپنجه نرم کردن هستند.

اورهال کردن یک فروند هواپیمای ای‌تی‌آر به چه میزان زمان می‌برد؟

البته چون هواپیماهای ای‌تی‌آر نو هستند به این زودی نیازمند اورهال کلی نخواهند بود ولی درهرحال عدم دسترسی منطقی به قطعات، اسناد و مدارک و ناآشنایی ابتدایی مهندسین به این نوع هواپیما می‌تواند زمان تعمیر و نگهداری و خواب هواپیما یعنی زمان غیرفعال بودن آن‌ها را به چند برابر افزایش دهد.

تسلط مهندسین ایرانی به نوع وظیفه و کار خود و تعهد آن‌ها برای رفع موانع می‌تواند تاثیرگذار بر کوتاه‌سازی زمان باشد.

آیا در کشور مهندسی تعمیرات هواپیماهای ای‌تی‌آر وجود دارد یا اینکه نیاز است برخی از قطعات در کارخانه سازنده تعمیر شود؟ از چالش‌های این موضوع بگویید.

چنانچه ارتباط مستقیم و منطقی با کارخانه سازنده وجود داشته باشد شرکت هواپیمایی، به‌ویژه بخش تعمیرات با چالش کمتری مواجه خواهد بود و می‌تواند از دستورالعمل‌ها و اسناد مربوطه و راهنمایی‌های متخصصین سازنده بهره ببرند و به‌سرعت آگاهی مهندسین داخلی برای انجام فعالیت‌ها افزایش‌یافته و همچنین دستیابی مستقیم به قطعات و یا امکانات فنی کارخانه سازنده می‌تواند سریع‌تر هواپیما را در خط پروازی قرار دهند درحالی‌که در غیر این صورت تلاش مجدانه آن‌ها را نیاز دارد تا با امکانات کم بتوانند کار خود را طبق استاندارد انجام دهند.

آیا می‌توانید بگویید که زمین‌گیر شدن یک فروند هواپیمای ای‌تی‌آر به چه میزان خسارت برای هما به دنبال خواهد داشت؟

محاسبه خسارت زمین‌گیر شدن یک هواپیمای ای‌تی‌آر نیازمند اطلاعات و صرف زمان و شرایط عملیات پروازی یک شرکت هواپیمایی است اما به‌طورکلی باید اشاره کرد که این هواپیما اگر قرار باشد روزانه هفت ساعت پرواز کنند و در هر ساعت حدود 70 مسافر جابه‌جا کند یعنی در روز نمی‌تواند حدود 500 مسافر را جابه‌جا کند و درآمد حاصل از بلیت را از دست می دهد. همچنین اگر خرید هواپیما به‌صورت قسطی بوده باشد باید در سررسید اقساط، هزینه‌های جاری هواپیما و هزینه‌های جاری شرکت را از سایر منابع پرداخت کنند که فشار دوچندانی را بر مدیریت وارد می‌کند. به‌ویژه که شرکت ایران‌ایر دولتی بوده و این فشار بر دولت هم منتقل می‌شود و نه‌تنها مشکل کمبود عرضه در بازار حل‌نشده بلکه عوارض اجتماعی ناشی از آن را هم باید تحمل کرد.

هزینه عملیاتی نگه‌داشتن هواپیماهای نو در تحریم به چه میزان بالا خواهد رفت؟

چون ناوگان ای‌تی‌آر در ایران‌ایر ناوگان جدیدی به‌شمار می‌آید طبیعی است که این شرکت برای بهره‌برداری از این هواپیماها متحمل هزینه‌های اضافی برای آموزش خلبانان و کمک‌خلبانان و مهمانداران جدید شده‌اند و در صورت وجود تحریم و غیرفعال شدن آن‌ها با توجه به این مدت کوتاه بهره‌برداری و عدم بازگشت سرمایه‌گذاری می‌توان دریافت که بخشی از این هزینه‌ها از بین رفته تلقی خواهند شد. از طرف دیگر دسترسی به وسایل و قطعات آن در بازار نیز می‌تواند هزینه عملیاتی نگه‌داشتن آن‌ها را بالا ببرد که میزان آن به نسبت نوع دسترسی متفاوت خواهد بود.