اسنپ و تپسی درباره بیمه رانندگان پاسخگو نیستند

به گزارش تین نیوز به نقل از مهر، امروز جا به جا شدن از محلی به محل دیگر و حتی از کشوری به کشور دیگر یا قاره ای به قاره دیگر چالش نبوده و انواع وسایط نقلیه در خدمت انسان و زندگی اجتماعی بشر است. در گذشته مسافرت کردن افراد ماه ها به طول می انجامید در حالی که امروز دورترین نقاط هم در کمترین زمان ممکن قابل انجام است. در قرن ۲۱ سوار بر حیوان شدن بیشتر تفریح و فانتزی است در حالی که در گذشته ای نه چندان دور همین چارپایان نقش اساسی در جا به جایی انسان و بار داشتند.

امکان سفرهای اربعین با تاکسی اینترنتی فراهم شد

هنگام ورود انواع وسایل نقلیه، ابتدا در خدمت طبقه اشراف بوده و کم کم عمومی می شد. در بدو ورود افراد رفتار عجیبی در مقابل آنها داشته و به عنوان مثال با ورود دوچرخه به ایران افراد مسن با دیدن آن بسم الله می گفتند. شاید تا چند سال قبل هم شنیدن از خودروهای پرنده یا خودران قابل تصور نبود و امروز قالی پرنده سلیمان در قالب همین وسایل نقلیه از اساطیر به دنیای واقعی پا گذاشته اند.

فعالیت کرایه کش ها در ابتدا ورود به ایران بیشتر به جابه جایی و حمل و نقل خانواده های ثروتمند اختصاص داشتند. منطقه شمیران یکی از ییلاقات تهران بود که بسیاری از خانواده های متمول در آن منطقه باغ داشتند و برای تفریح و استراحت به سمت شمیرانات حرکت می کردند. در فصل زمستان که هوا سرد بود و بعضاً جاده ها برفی می شدند، اسب ها و درشکه به خوبی نمی توانستند مسیر شمیرانات را طی کنند. خودروهای کرایه کش از این فرصت استفاده کرده و در مسیر جاده شمیران اولین خط تاکسیران را راه اندازی کردند.

در سال ۱۳۲۵ خورشیدی شرکتی به نام ب. ب. تاکسی با استفاده از ۱۰ خودرو فیات به نوعی اولین شرکت تاکسیرانی را در تهران راه اندازی کرد. گرچه که این مجموعه فعالیت بسیار محدودی داشت اما می توان آن را زمینه ساز شکل گیری صنعت تاکسیرانی در ایران دانست. این تاکسی ها به صورت محدود و تنها در مناطقی مانند مقابل سینماها، کافه ها و سالن های تئاتر حضور داشتند و مسافران را به مقصد خود منتقل می کردند.

نکته جالب در مورد این تاکسی ، هزینه بسیار ارزان آن بود که تنها با مبلغ ۵ قران مسافران می توانستند به مقصد خود عزیمت کنند. قیمت پایین این تاکسی ها باعث شد تا علاوه بر خانواده های اشرافی، این بار مردم عادی هم بتوانند از این سیستم حمل و نقل استفاده کنند. با افزایش تقاضا برای تاکسی در سایر نقاط شهر، شرکت های دیگری هم به فکر راه اندازی چنین مجموعه هایی افتادند.

چگونه وسایل نقلیه پلتفرمی ظهور کردند؟

قرن بیستم میلادی زمان ظهور ناوگان حمل و نقل عمومی از قطار و اتوبوس تا هواپیما بوده که حجم بالایی از جمعیت را جا به جا می کنند. قطارهای بخار به قطارهای دیزلی و برقی تبدیل شده و تاکسی ها از سوخت فسیلی به برقی و خودران.

امروز تاکسی های پلتفرمی رقیب جدی آژانس های مسافرتی شده و تعداد آنها را در کلانشهرها به حداقل رسانده است. ظهور پلتفرم های تاکسی اینترنتی، یکی از نیازهای پنهان بشر بود چراکه همواره استفاده از وسایل نقلیه عمومی چالش هایی از جمله زمان، هزینه، ترافیک و… را به دنبال داشته است.

ظهور تاکسی های اینترنتی، چالش های موجود را تا حدودی رفع کرد. امروز دیگر نیاز نیست برای نقل مکان از نقطه ای به نقطه دیگر در خیابان منتظر یک تاکسی در مدت طولانی ایستاد یا زمان زیادی را برای پاسخ دفاتر آژانس محلی در انتظار گذراند. همچنین دغدغه های نرخ کرایه نیز برای هر دو طرف (راننده و مسافر) رفع شده و دیگر نیاز نیست برای تعیین نرخ کرایه چانه زنی کرد چراکه نرخ ها استاندارد و یکسان سازی شده است و دیگر سلیقه ای اعمال نمی شود.

تاریخچه ای از تاکسی های اینترنتی

نخستین تاکسی اینترنتی جهان اوبر (Uber) نام دارد و سال ۲۰۰۸ میلادی از سوی گرت کمپ و تراویس کالانیک تأسیس شد. این دو کارآفرین موفق برای حضور در یک جلسه مهم از آمریکا به فرانسه سفر کرده بودند؛ اما به دلیل تأخیر در یافتن و سوار شدن به تاکسی، به جلسه خود نرسیدند. همین اتفاق مقدمات شکل گیری ایده اوبر در ذهن آن ها شد. هر ایده ای در ابتدا با چالش های فراوانی روبه رو است. یکی از چالش های این دو کارآفرین، شکایت سازمان تاکسیرانی آمریکا از آن ها بود. گرت و تراویس با تلاش و پشتکار فراوان توانستند این چالش ها را پشت سر گذاشته و ایده خود را به یک انقلاب در صنعت حمل و نقل تبدیل کنند. حال پس از گذشت سال ها از تأسیس اوبر، تاکسی های اینترنتی به قدری در بین مردم جهان محبوب شده اند که تصور بدون آنها ممکن نیست.

استقبال مردم آمریکا سبب شد تا اوبر فعالیت خود را به شهری که ایده اولیه در آن متولد شده بود یعنی پاریس نیز منتقل کند. این ایده در سریع ترین زمان ممکن توانست جایگاه خود را در این شهر پیدا کند. در ادامه اوبر حیطه فعالیت خود را به ۶۶ کشور جهان گسترش داد.

فعالیت تاکسی های آنلاین در ایران

امروز شاهد انواع تاکسی های آنلاین در کشور هستیم که وظیفه حمل و نقل افراد و بعضاً بار را برعهده دارند. اسنپ یکی از این وسایل حمل و نقل پلتفرمی بوده که فعالیت خود را از سال ۱۳۹۲ در ایران آغاز کرد. در ابتدا با نام «تاکسی یاب» فعالیت داشت و در ادامه به اسنپ تغییر نام داد.

تپسی، دیگر تاکسی اینترنتی در ایران است که ن سخه اولیه آن خرداد ۱۳۹۵ به بازار عرضه شد. سرمایه گذاری اولیه توسط سه مؤسس تأمین شد ه بود که بسیار سریع رشد کرد. در حال حاضر تپسی در ۱۳ استان به همراه شهرهای تابعه آنها فعال است و خدمات متنوعی را به کاربران خود ارائه می دهد.

امروز استفاده از تاکسی های پلتفرمی گسترده شده و افراد زیادی از قشر دانشجو تا افراد جویای کار در این مجموعه به عنوان حرفه اصلی یا شغل دوم انتخاب کرده اند.

شاید شما هم بارها از زبان رانندگان این مجموعه های پلتفرمی مشکلات شان را شنیده باشید؛ بیمه یکی از چالش های این حرفه بوده که مخاطرات زیادی به وجود آورده است.

رانندگان چه گفتند؟

یکی از رانندگان تپسی درباره وضعیت بیمه ای خود  گفت: من بازنشسته تأمین اجتماعی هستم. بیشتر افرادی که در تاکسی های آنلاین فعالیت دارند دارای دو شغل بوده یا بازنشسته هستند. اما طی صحبت با همکاران، برآورد می شود ۳۰ درصد افراد شاغل در تاکسی های اینترنتی آن را به عنوان شغل اصلی و دائم برگزیده اند اما بیمه نیستند.

یکی دیگر از رانندگان عنوان کرد: من بیمه تاکسیرانی هستم. اما افراد زیادی در تاکسی های آنلاین فعال هستند که هنوز بیمه نشده اند. البته گفتنی است افراد جدیدالورود به تاکسیرانی هم دیگر بیمه نمی شوند و باید بیمه آزاد بریزند؛ علاوه بر این که سنوات و امتیازی هم ندارند.

وی در گلایه نسبت به خدمات دهی بیمه تأمین اجتماعی هم عنوان کرد: بیمه تأمین اجتماعی در بخش بهداشت و درمان خیلی کارساز نبوده و بسیاری از پزشکان آن را نمی پذیرند یا طرف قرارداد داروخانه ها نیست. رانندگان با وجود داشتن بیمه، هزینه های درمان را باید آزاد بپردازند.

وی افزود: یکی از همکاران با ۳۰ سال خدمت در حوزه تاکسیرانی حقوق بازنشستگی او ۶ تا ۷ میلیون تومان است؛ از این رو ناچار است همچنان کار کند و با شغل دوم هزینه های زندگی خود را تأمین کند.

راننده ای دیگر که برای تأمین هزینه های زندگی هم در تاکسیرانی فعالیت دارد و هم در تاکسی های اینترنتی، گفت: در حال حاضر با وجود سابقه بیش از ۱۰ سال نه تاکسیرانی ما را بیمه کرده و نه کارفرماها در بخش تاکسی های آنلاین. به جرأت می توان گفت ۸۰ درصد از رانندگان فعالیت در تاکسی های اینترنتی کار دائم آنها بوده اما کارفرماها حاضر به بیمه کردن نیروهای خود نیستند؛ نه تنها تاکسی های آنلاین که بیش از یک دهه است سازمان تاکسیرانی هم عنوان می کند دولت بودجه نمی دهد و رانندگان باید خویش فرما خود را بیمه کنند.

وی اضافه کرد: در حال حاضر بدون بیمه تکمیلی رانندگان یک میلیون و ۳۰۰ هزار تومان بیمه آزاد واریز می کنند در حالی که رانندگان قدیمی ۶۰۰ هزار تومان حق بیمه را خود پرداخت کرده و باقی را دولت تقبل کرده است.

این راننده در ادامه گلایه کرد و گفت: رانندگان هر سال پیگیر موضوع بیمه خود هستند اما کسی پاسخگو نیست. این در حالی است که این شغل خطرات بسیاری دارد و بیمه آنها ضروری است.

وی با اشاره به سفرهای برون شهری این تاکسی های پلتفرمی یادآور شد: اسنپ سفرهای برون شهری دارد و به عنوان مثال هزینه تهران تا تبریز بین ۲ تا ۳ میلیون تومان است. اسنپ ۷۰۰ هزار تومان را به عنوان کمیسیون بر می دارد که باید در قبال این مبلغ نسبت به بیمه رانندگان خود متعهد باشد. رانندگی با مخاطرات بسیاری از تصادفات تا بیماری های شایع جسمی مانند کمردرد و زانو درد همراه است اما همچنان کسی نسبت به بیمه آنها اقدام نکرده است.

پاسخ رئیس سازمان تأمین اجتماعی چیست؟

میرهاشم موسوی، رئیس سازمان تأمین اجتماعی در پاسخ به این که سازمان تأمین اجتماعی چه برنامه ای برای رانندگان تاکسی های آنلاین دارد، گفت: متأسفانه این موضوع یک خلأ قانونی است که ما در برنامه هفتم توسعه نسبت به آن احکامی را تحت عنوان بیمه های پلتفرمی پیشنهاد دادیم تا بتوان با استفاده از ظرفیت قانونی افراد را تحت پوشش بیمه قرار داد.

وی افزود: در این ماه (مرداد) دستوری به معاونت بیمه ای سازمان داده شد که به سراغ این مشاغل پلتفرمی از جمله اسنپ، تپسی و… بروند که در سکوهای نوظهور مشاغل در حال فعالیت هستند. ما به دنبال این هستیم تا به شکل توافقی کارفرمایان این بخش از مواهب بیمه ای برای کارکنان خود استفاده کنند.

وی ادامه داد: به طور قطع اگر این توافق انجام نشود بر اساس اصل ۲۹ قانون اساسی سازمان تأمین اجتماعی موظف و مکلف است تمام مشاغل را تحت پوشش بیمه قرار دهد.

اصل ۲۹ چه می گوید؟

اصل ۲۹ قانون اساسی جمهوری اسلامی ایران می گوید، برخورداری از تأمین اجتماعی از نظر بازنشستگی، بیکاری، پیری، از کارافتادگی، بی سرپرستی، در راه ماندگی، حوادث و سوانح و نیاز به خدمات بهداشتی و درمانی و مراقبت های پزشکی به صورت بیمه و… حقی است همگانی .

موسوی در این باره اضافه کرد: قانون تأمین اجتماعی این تکلیف را بر دوش ما قرار داده است. در واقع اصل ۲۹ پوشش بیمه ای را به عنوان حق همگانی قلمداد کرده بنابراین ما هم قطعاً به سمت بسترهای قانونی خواهیم رفت که به شکل اجباری و از ظرفیت بیمه های اجباری مشاغل برای بیمه کردن این افراد استفاده کنیم.

رئیس سازمان تأمین اجتماعی در پایان اظهار کرد: توصیه سازمان تأمین اجتماعی این است که با همکاری و همراهی کارفرمایان ابتدا به شکل توافقی این امور انجام شود و اگر این گونه نشد از ظرفیت های اجبار قانون برای بیمه این افراد استفاده خواهد شد.

اسنپ و تپسی پاسخگو نبودند

 در چند هفته گذشته اسنپ و تپسی حاضر به پاسخگویی درباره وضعیت بیمه ای رانندگان خود نشدند.