توسعه الگوی ریلی ژاپنی در جهان

پروین خدادادی حدادان*: سال ۱۲۰۴ (۱۸۲۵میلادی) در شهر نیوتن ایکلیف در شمال‌شرق انگلستان نخستین قطار مسافربری جهان متولد شد و امروز و حدود ۲ قرن بعد، مدرن‌ترین قطارهای جهان ساخته می‌شوند.

در این منطقه یکی از مدرن‌ترین کارخانه‌های تولید قطار ساخته شده است. در این کارخانه که سپتامبر ۲۰۱۵ میلادی (شهریور ۱۳۹۴) آغاز به کار کرده است، قطارهای پرسرعت ساخته می‌شوند؛ قطارهایی مبتنی بر فناوری مشهور ژاپنی که «شینکازن» نام دارد.

این قطارها برای بازار اروپا تولید می‌شوند و در چارچوب یک قرارداد مهم، قرار است ۱۲۲ قطار پرسرعت برای شبکه ریلی بریتانیا ساخته شود. بهره‌برداری از برخی از این قطارها پاییز آینده در غرب بریتانیا آغاز می‌شود و بقیه قطارها نیز سال میلادی آینده در سواحل شرقی به کار گرفته خواهند شد. طراح این قطارها، ژاپنی است و حتی برخی از قطعات و بخش‌های آنها در ژاپن ساخته شده اما مونتاژ آنها به‌طور صددرصد در بریتانیا انجام می‌شود.

با این وجود این قطارها مانند قطارهایی نیستند که هم‌اکنون در ژاپن از آنها استفاده می‌شود، زیرا سعی شده کاربری آنها با شرایط محلی بریتانیا تطبیق داده شود. به عنوان نمونه، این قطارها دوگانه‌سوز هستند و هم با نیروی برق و هم دیزل کار می‌کنند. فعالیت این کارخانه باعث رونق قابل توجه اقتصاد منطقه شده است. هزار نفر در این کارخانه مشغول به کار و ده‌ها پیمانکار جانبی نیز در این پروژه بزرگ مشغول فعالیت هستند.

قطارهای پرسرعت شینکازن از سال ۱۳۴۳ (۱۹۶۴میلادی) در ژاپن مشغول فعالیت هستند. علاوه بر سرعت بالا، یکی دیگر از دلایل شهرت آنها در جهان، راحتی، دقت بالا و ایمنی بسیار بالا و استثنایی آنهاست. در نیم قرن گذشته هیچ حادثه جدی در باره این قطارها رخ نداده است. هند نیز سامانه قطارهای شینکازن را برای تجهیز ناوگان ریلی خود برگزیده است.

در بریتانیا سامانه شینکازن از سال ۱۳۸۸ (۲۰۰۹ میلادی) به کار گرفته شد. راه‌اندازی خطوط ریلی یورواستار در جنوب این کشور باعث شده به‌عنوان نمونه، زمان لازم برای طی کردن مسیر لندن تا آکسفورد به نصف کاهش یابد و مسافت ۸۵ کیلومتری بین این دو شهر، در زمان ۳۵ دقیقه و با سرعت ۲۲۵ کیلومتر در ساعت طی شود. قطار جنخستین نیز که از آن در دوران برگزاری بازی‌های المپیک سال ۱۳۹۱ (۲۰۱۲ میلادی) استفاده شد، زندگی ساکنان منطقه را تغییر داده است. اکنون هر روز مردم زیادی با استفاده از این قطار برای کار به لندن می‌روند.

بنابر نظرسنجی‌های مختلفی که درباره کیفیت خدمات سازمان حمل‌ونقل ریلی بریتانیا انجام شده، قطار جنخستین توانسته بالاترین نرخ رضایت مسافران را کسب کند. قطار جنخستین همواره از قابلیت اطمینان بسیار بالایی برخوردار است. خدمات‌دهی به مسافران را به عالی‌ترین شکل انجام می‌دهد و ۹۹ درصد از ظرفیت این قطار همواره آماده خدمات‌دهی به مسافران است. روزانه ۲۹ قطار جنخستین که در بریتانیا مشغول کارند، برای بازرسی به یکی از ایستگاه‌های اصلی می‌آیند.

هرماه نیز یک بار به‌طور کامل کنترل می‌شوند تا در کنار سرعت بالا، ایمنی آنها نیز همواره تضمین شوند. ایمنی و قابلیت اطمینان بالا، دو عامل مهمی بودند که مدیران راه‌آهن بریتانیا را متقاعد به استفاده از این فناوری کرد.

ژاپنی‌ها با فرمول حقوقی اوموتناشی (Omotenashi) یا به عبارت دیگر تعهد مطلق نسبت به نیاز و خواسته‌های مشتریان، اساس خدمات‌دهی بی‌نظیر خود را بسط داده‌اند؛ ارزشی که این کشور همواره برای توسعه فعالیت‌هایش در جهان بر آن تاکید دارد.

*پژوهشگر حمل‌ونقل