◄ وجود شرکت دولتی غیر کارآمد؛ مشکل بزرگ بخش ریلی

بر اساس آمارهای منتشر شده حمل بار ریلی در 2 ماه نخست امسال و مقایسه آن با سال های قبل، افت حمل بار ریلی، نسبت به مدت مشابه سال گذشته بسیار محسوس است. به طوری که مطابق با آمارهای غیر رسمی، میزان عملکرد تن کیلومتر حمل بار داخلی بالغ بر 15 درصد کاهش را نشان می دهد و از 5.7 میلیارد تن کیلومتر در فروردین و اردیبهشت ماه سال 1400، به 4.8 میلیارد تن کیلومتر تقلیل پیدا کرده است.

وضعیت بهره برداری از شبکه ریلی نامطلوب است

این در حالی است که در طول همین مدت، بیش از 1000 دستگاه واگن باری به شبکه ریلی کشور اضافه شده است. ضمن آنکه در همین مدت رشد ترانزیت ریلی از تنها 4.7 درصد بوده و در مجموع، عملکرد باری شبکه ریلی کشور بالغ بر 13 درصد کاهش را نشان می دهد. بنابراین می توان اذعان کرد که وضعیت حمل بار در شبکه ریلی نامناسب است و به صورت روزانه نیز از همین عملکرد نامطلوب کاسته می شود.

در چنین شرایطی راه آهن می بایست تمامی تمرکز خود را بر اصلاح چالش های موجود معطوف کند تا بیش از آنچه امروز اتفاق افتاده است، شاهد کاهش عملکرد در شبکه ریلی کشور نباشیم. امروز می توان ادعا کرد که راه آهن پایین ترین سهم از حمل بار داخلی کشور را نسبت به سال های گذشته تجربه می کند و زنگ خطر از کار افتادن شبکه ریلی کشور به صدا درآمده است.

خروج راه آهن از متن فعالیت های تصدی گرایانه؛ راه علاج مشکلات

در چنین شرایطی، کارشناسان معتقدند بهترین کاری که می تواند صورت بگیرد، تغییر مدل بهره برداری از شبکه ریلی است که در نهایت به اصلاح ساختار حکمرانی این صنعت، ورود سرمایه گذاری های غیردولتی به آن و استفاده از توان فنی و عملیاتی بخش های غیردولتی در بهره برداری از شبکه ریلی است. به بیان دیگر، مهمترین راهکاری که می تواند علاوه بر جلوگیری از زوال بیش از پیش عملکرد شبکه ریلی کشور، منجر به رونق آن و افزایش سهم این مد مهم حمل و نقل از جابجایی کالا در کشور باشد، اعتماد به بخش های غیردولتی و مردمی سازی شبکه ریلی کشور است.

کارشناسان ادعا می کنند تمامی مشکلاتی که امروز راه آهن با آنها دست و پنجه نرم می کند، مرهون مدل حکمرانی غلط حاکم بر این صنعت در سال های اخیر است. در صنعت ریلی کشور شاهد وجود یک شرکت دولتی غیر کارآمد هستیم که علاوه بر آنکه خود برای اصلاح اوضاع اقدامی نمی کند، بلکه در رقابت با بخش های دیگر در تلاش است تا اصلاح امور توسط این بخش ها را نیز به حاشیه براند تا خود یکه تاز این عرصه باقی بماند.

بنابراین مهمترین اقدامی که می تواند به عنوان میراثی بزرگ از تیم مدیریتی فعلی شرکت راه آهن در شبکه ریلی کشور به جای بماند، تغییر نقش این شرکت از یک سازمان دولتی تصدی گر به یک نهاد حاکمیتی تنظیم گر و ایجاد کننده بستر رقابت برای سایر بخش ها در فضایی شفاف است تا به این واسطه، ضمن افزایش جذابیت برای ورود بخش خصوصی به این صنعت مهم، زمینه ایجاد تمرکز جدی برای این شرکت در حوزه تنظیم گری و نظارت فراهم گردد.