تامین مسکن گروه‌های کم درآمد
تین‌نیوز| محسن حاجی‌میرزایی-دبیر هیات دولت در یادداشتی با عنوان «تامین مسکن گروه‌های کم درآمد» به تشریح اقدامات اخیر دولت در حوزه مسکن پرداخت.
«مسکن همواره به عنوان یکی از نیازهای جدی زندگی آدمیان محسوب می‌شده و همه دولت‌ها تلاش می‌کنند که با اتخاذ سیاست‌های مناسب به این ضرورت مهم پاسخ بدهند. دولت تدبیر و امید در آغاز مسئولیت با پروژه بزرگ، نیمه‌تمام و پر مسئله‌ای به نام مسکن مهر مواجه بود که وظیفه داشت علیرغم همه نقدهایی که متوجه آن بود و با محدودیت شدید منابع به آن ادامه دهد و پاسخگوی انتظارات به حق مردم باشد. بنابر این، اولویت اول دولت در تامین مسکن، پیگیری تعهدات باقی مانده از مسکن مهر بوده است.
در اجرای این طرح تاکنون ۸۶ درصد از کل واحدهای تعهد شده به اتمام رسیده است و مابقی نیز علیرغم همه محدودیت‌های اعتباری در شرف اتمام است.
اکنون دولت با سامان‌بخشی به مسکن مهر و پس از آسیب‌شناسی سیاست‌هایی که عمدتا بر تامین دولتی مسکن و تکیه بر ساخت مسکن ملکی مبتنی بوده است با بهره‌گیری از تجربیات بین‌المللی، استفاده از ظرفیت‌های سازمان‌های مردم‌نهاد، خیرین و بخش خصوصی، کاستن از نقش‌های تصدی‌گری دولت و افزایش نقش‌های تنظیم‌گرانه آن، برای تامین مسکن گروه‌های کم درآمد را در دستور کار قرار داد.
با توجه به هزینه بسیار زیرساخت‌ها و آسیب‌های ناشی از شهرهای حاشیه‌ای و لزوم بازآرائی شهرها و استفاده بهینه از زیرساخت‌های موجود طرح‌هایی اولویت می‌یابد که بر بهره‌گیری از این ظرفیت‌ها استوار باشد و منطبق بر یک منطق اقتصادی و ترکیب حمایت دولت و انگیزه بخشی برای مشارکت گسترده‌تر بخش خصوصی این کار مهم را انجام دهد.
بر پایه طرحی که امروز در دولت ارائه شد، تامین مسکن برای گروه‌های کم‌درآمد در دو قالب «مسکن حمایتی» و «مسکن اجتماعی» طراحی شده است.
در مدل مسکن حمایتی بر روش‌های اعطای کمک برای ساخت و خرید مسکن ملکی و پرداخت کمک بلاعوض به متقاضیان مسکن مهر فاقد متقاضی تاکید شده است. جامعه هدف در اعطای کمک برای ساخت و خرید مسکن، دهک‌های سه و چهار کم درآمد شهری است که با دریافت تسهیلات بانکی به میزان ۵۰ میلیون تومان با نرخ سود ۷ درصد مورد حمایت قرار می‌گیرند.
وزارت راه و شهرسازی در این مدل نسبت به تامین زمین با اولویت در بافت‌های ناکارآمد شهری اقدام و از این طریق سازندگان این واحدها را کمک می‌کند.
در روش کمک بلاعوض نیز هر سال ۵ هزار از واحدهای مسکن مهر بدون متقاضی با اعطای ۷ میلیون تومان کمک بلاعوض در اختیار متقاضیان کم درآمد قرار می‌گیرد.
در مدل مسکن اجتماعی به سازندگان بخش خصوصی و خیرینی که دارای زمین در محدوده شهرها و شهرهای جدید باشند، برای ساخت مسکن اجتماعی تسهیلات ارزان‌قیمت اعطا می‌شود. سقف این تسهیلات دو برابر تسهیلات مربوط به خرید و ساخت مسکن ملکی یعنی ۱۰۰ میلیون تومان و با سود ۷ درصد تعیین شده است و سازندگان نیز متعهد می‌شوند که تا ۴۰ درصد از واحدها را حداقل به مدت ۱۰ سال به گروه‌های کم‌درآمد معرفی شده توسط بنیاد مسکن اجاره دهند.
وزارت راه و شهرسازی نیز مجاز است که از زمین‌های در اختیار به سازندگانی که این تعهد را می‌پذیرند، با لحاظ موقعیت مکانی زمین و توجیه‌پذیری اقتصادی و دارا بودن تاسیسات زیربنایی آب و برق و گاز به قیمت تمام شده زمین واگذار نماید.
دولت نیز در شهرهای زیر ۵۰۰ هزار نفر به ازای هر واحد ۱۵۰ تا ۳۰۰ هزار تومان به صورت ماهانه و برای مدت ۵ سال به تناسب وضعیت درآمدی افراد مشمول کمک بلاعوض اجاره مسکن پرداخت می‌کند.
روش دیگر کمک به اقشار کم‌درآمد اعطای وام قرض‌الحسنه ودیعه مسکن است که به خانواده‌هایی که توان پرداخت اقساط را ندارند به ازای هر واحد وام قرض‌الحسنه ودیعه مسکن تا مبلغ ۷ و نیم میلیون تومان اعطا می‌شود.
شناسایی گروه‌های هدف در این برنامه‌ها توسط وزارت رفاه و با همکاری سازمان بهزیستی، کمیته امداد و بنیاد مسکن انقلاب اسلامی و شهرداری‌ها انجام می‌شود.
این روش‌ها نگرش متمایزی به موضوع مسکن اقشار کم‌درآمد است که با بهره‌گیری از تجربیات کشورهای موفق تدوین شده و ضمن توجه کامل به ساماندهی بافت شهری و کاهش هزینه‌های ناشی از ایجاد تاسیسات زیربنایی، روش‌های متنوع و سازگارتری با شرایط متنوع متقاضیان را به کار گرفته است و امید است با نتایج خوبی همراه باشد.»
در اجرای این طرح تاکنون ۸۶ درصد از کل واحدهای تعهد شده به اتمام رسیده است و مابقی نیز علیرغم همه محدودیت‌های اعتباری در شرف اتمام است.
اکنون دولت با سامان‌بخشی به مسکن مهر و پس از آسیب‌شناسی سیاست‌هایی که عمدتا بر تامین دولتی مسکن و تکیه بر ساخت مسکن ملکی مبتنی بوده است با بهره‌گیری از تجربیات بین‌المللی، استفاده از ظرفیت‌های سازمان‌های مردم‌نهاد، خیرین و بخش خصوصی، کاستن از نقش‌های تصدی‌گری دولت و افزایش نقش‌های تنظیم‌گرانه آن، برای تامین مسکن گروه‌های کم درآمد را در دستور کار قرار داد.
با توجه به هزینه بسیار زیرساخت‌ها و آسیب‌های ناشی از شهرهای حاشیه‌ای و لزوم بازآرائی شهرها و استفاده بهینه از زیرساخت‌های موجود طرح‌هایی اولویت می‌یابد که بر بهره‌گیری از این ظرفیت‌ها استوار باشد و منطبق بر یک منطق اقتصادی و ترکیب حمایت دولت و انگیزه بخشی برای مشارکت گسترده‌تر بخش خصوصی این کار مهم را انجام دهد.
بر پایه طرحی که امروز در دولت ارائه شد، تامین مسکن برای گروه‌های کم‌درآمد در دو قالب «مسکن حمایتی» و «مسکن اجتماعی» طراحی شده است.
در مدل مسکن حمایتی بر روش‌های اعطای کمک برای ساخت و خرید مسکن ملکی و پرداخت کمک بلاعوض به متقاضیان مسکن مهر فاقد متقاضی تاکید شده است. جامعه هدف در اعطای کمک برای ساخت و خرید مسکن، دهک‌های سه و چهار کم درآمد شهری است که با دریافت تسهیلات بانکی به میزان ۵۰ میلیون تومان با نرخ سود ۷ درصد مورد حمایت قرار می‌گیرند.
وزارت راه و شهرسازی در این مدل نسبت به تامین زمین با اولویت در بافت‌های ناکارآمد شهری اقدام و از این طریق سازندگان این واحدها را کمک می‌کند.
در روش کمک بلاعوض نیز هر سال ۵ هزار از واحدهای مسکن مهر بدون متقاضی با اعطای ۷ میلیون تومان کمک بلاعوض در اختیار متقاضیان کم درآمد قرار می‌گیرد.
در مدل مسکن اجتماعی به سازندگان بخش خصوصی و خیرینی که دارای زمین در محدوده شهرها و شهرهای جدید باشند، برای ساخت مسکن اجتماعی تسهیلات ارزان‌قیمت اعطا می‌شود. سقف این تسهیلات دو برابر تسهیلات مربوط به خرید و ساخت مسکن ملکی یعنی ۱۰۰ میلیون تومان و با سود ۷ درصد تعیین شده است و سازندگان نیز متعهد می‌شوند که تا ۴۰ درصد از واحدها را حداقل به مدت ۱۰ سال به گروه‌های کم‌درآمد معرفی شده توسط بنیاد مسکن اجاره دهند.
وزارت راه و شهرسازی نیز مجاز است که از زمین‌های در اختیار به سازندگانی که این تعهد را می‌پذیرند، با لحاظ موقعیت مکانی زمین و توجیه‌پذیری اقتصادی و دارا بودن تاسیسات زیربنایی آب و برق و گاز به قیمت تمام شده زمین واگذار نماید.
دولت نیز در شهرهای زیر ۵۰۰ هزار نفر به ازای هر واحد ۱۵۰ تا ۳۰۰ هزار تومان به صورت ماهانه و برای مدت ۵ سال به تناسب وضعیت درآمدی افراد مشمول کمک بلاعوض اجاره مسکن پرداخت می‌کند.
روش دیگر کمک به اقشار کم‌درآمد اعطای وام قرض‌الحسنه ودیعه مسکن است که به خانواده‌هایی که توان پرداخت اقساط را ندارند به ازای هر واحد وام قرض‌الحسنه ودیعه مسکن تا مبلغ ۷ و نیم میلیون تومان اعطا می‌شود.
شناسایی گروه‌های هدف در این برنامه‌ها توسط وزارت رفاه و با همکاری سازمان بهزیستی، کمیته امداد و بنیاد مسکن انقلاب اسلامی و شهرداری‌ها انجام می‌شود.
این روش‌ها نگرش متمایزی به موضوع مسکن اقشار کم‌درآمد است که با بهره‌گیری از تجربیات کشورهای موفق تدوین شده و ضمن توجه کامل به ساماندهی بافت شهری و کاهش هزینه‌های ناشی از ایجاد تاسیسات زیربنایی، روش‌های متنوع و سازگارتری با شرایط متنوع متقاضیان را به کار گرفته است و امید است با نتایج خوبی همراه باشد.»
