تورم بر مدارکاهش، حمل و نقل اما بر مدار‌افزایش
روز گذشته مرکز آمار نرخ تورم سالانه کشور را پس از افزایش قیمت بنزین اعلام کرد. بر اساس گزارش این نهاد آماری، تورم 12 ماه منتهی به آذر 98، 40 درصد گزارش شده که نسبت به 12 ماه منتهی به آبان 98 حدود 1.1 درصد کاهش داشته.
روز گذشته مرکز آمار نرخ تورم سالانه کشور را پس از افزایش قیمت بنزین اعلام کرد. بر اساس گزارش این نهاد آماری، تورم 12 ماه منتهی به آذر 98، 40 درصد گزارش شده که نسبت به 12 ماه منتهی به آبان 98 حدود 1.1 درصد کاهش داشته. در بخش دیگری از این گزارش، نرخ تورم نقطه به نقطه به عدد 27.8 درصد رسیده که نسبت به ماه قبل حدود 0.8 درصد افزایش داشته است. با وجود کاهش تورم سالانه و نقطه به نقطه، تورم در گروه «حمل و نقل» پس از اصلاح قیمت بنزین افزایش 14.7 درصدی داشته است.
کاهش تورم سالانه در شهر و روستا
به گزارش تین‌نیوز به نقل از روزنامه اعتماد، با وجود اینکه تورم سالانه کشور به 40 درصد رسید، اما نسبت به آبان سال گذشته کاهش 1.1 درصدی داشته است. نرخ تورم برای خانوار شهری 39.3 و برای خانوار روستایی 43.8 درصد بود. نرخ تورم برای خانوار شهری و روستایی در آبان سال جاری به ترتیب 40.3 و 45.1 بود. مقایسه تورم سالانه خانوار شهری و روستایی در دو ماه اخیر نشان می‌دهد که همواره نرخ تورم خانوار روستایی بیشتر از تورم کل کشور است. این امر لزوم توجه به این مناطق را دوچندان می‌کند.
مقایسه اعداد و ارقام سبد خانوار نشان می‌دهد که در یک‌سال منتهی به آذر 98 بیشترین تغییرات قیمت را گروه «خوراکی‌ها و آشامیدنی‌ها» داشته است. این گروه در 12 ماه منتهی به آبان 98 تورم 58.6 درصدی داشته که در آذر به 55.7 درصدی رسید که نشان‌دهنده بالا رفتن هزینه‌های این گروه کالاها در یک‌سال اخیر بوده به نحوی که افراد برای خرید یک سبد مشخص از کالاهای خوراکی و آشامیدنی باید 55 درصد بیشتر پرداخت کنند.
کاهش 0.8 درصدی تورم نقطه به نقطه
در بخش دیگری از این گزارش، نرخ تورم نقطه‌ای در ماه مورد نظر به 27.8 درصد رسید. این به معنای افزایش هزینه‌کرد خانوارها به میزان 27.8 درصد در آذر سال جاری نسبت به آذر سال 97 است. تورم نقطه به نقطه در ماه آبان حدود 27 درصد بود. تورم نقطه به نقطه گروه «خوراکی و آشامیدنی‌ها» تقریبا به اندازه تورم نقطه به نقطه کشور در این ماه بود و 28 درصد در آذر گزارش شد. نرخ تورم نقطه به نقطه این گروه در آبان 28.8 درصد بود. در سوی دیگر، تورم گروه «کالاهای غیرخوراکی و خدمات» با افزایش ١.٥ واحد درصدی به ٢٧.٧ درصد رسیده است.
تورم ماهانه آذر بر مدار افزایشی
در آذر نرخ تورم ماهانه حدود 3.2 درصد گزارش شد که نسبت به آبان دقیقا دوبرابر شده است. به نظر می‌رسد افزایش قیمت بنزین و تغییراتی که بر تورم انتظاری افراد می‌تواند بگذارد، بر نرخ تورم ماهانه بی‌تاثیر نبوده است. هر چند با توجه به گزارش‌های مرکز آمار بیشترین تورم ماهانه را گروه «خوراکی‌ها و آشامیدنی‌ها» داشتند که به 4.1 درصد رسید که این رقم نسبت به ماه قبل 2.7 درصد افزایش داشته و از سوی دیگر تورم در گروه «غیر خوراکی و خدمات» نیز با افزایش 1.1 درصدی همراه بوده است. آمارهای تورم ماهانه به خوبی نشان می‌دهد که پس از شوک قیمتی بنزین، هر دو گروه کالاهای خوراکی و غیرخوراکی و خدمات تاثیرات قیمتی داشته‌اند. هر چند به نظر می‌رسد این تاثیرات همچنان به‌طور کامل خود را نشان نداده‌اند، چراکه در روزهای ابتدایی تلاش‌های بسیاری از سوی نهادهای نظارتی برای کنترل قیمت‌ها در بازار انجام شد که در برخی موارد نیز برخورد با گرانفروشان را به دنبال داشت. با این وجود برای مشاهده آثار تورمی اصلاح قیمت بنزین باید به تورم زمستان توجه ویژه‌ای کرد.
سبزیجات، میوه و حمل و نقل
بیشترین افزایش قیمت
در میان گروه کالاهای خوراکی، غیرخوراکی و خدمات بیشترین تغییر قیمت مربوط به سبزیجات، میوه و حمل و نقل بوده است. درصد تغییر شاخص قیمتی کالاها و خدمات برای کل کشور در 12 ماه منتهی به آذر 98 حدود 39 درصد اعلام شد که بیشترین تغییر در بین شاخص‌های اصلی را گروه لوزام خانگی، خوراکی‌ها و تفریح و فرهنگ با تغییرات 62.3، 55.7 و 56.3 درصد داشته‌اند. از سوی دیگر بیشترین درصد تغییر شاخص‌ها نسبت به ماه آبان نیز در گروه حمل و نقل بود. این گروه نسبت به ماه قبل افزایش 14.7درصدی داشت. تورم حمل و نقل در شهر و روستا به ترتیب 14.1 و 17.9 درصد بود. این نشان می‌دهد سیاست‌های قیمتی بیشتر از اینکه خانوارهای شهری را تحت تاثیر قرار دهند، بر خانوارهای روستایی تاثیرات به مراتب سنگین‌تری می‌توانند داشته باشند.
دهک اول بیشترین تغییرات قیمتی
دامنه تغییرات نرخ تورم سالانه در آذرماه سال جاری برای دهک‌های اول درآمدی 39.6 درصد بود. این میزان برای دهک دهم 41.1درصد برآورد شده است. پس از شوک بنزینی، تغییر تورم ماهانه در دهک‌های با درآمد بالا 4.1 درصد گزارش شد. این به معنی افزایش 4.1 درصدی هزینه خانوارهایی است که به این دهک تعلق دارند. همین نرخ برای دهک‌های با درآمد حدود 3.1 درصد است. حال آنکه درصد تغییر ماهانه قیمت «خوراکی‌ها »و «غیرخوراکی و خدمات» برای دهک اول به ترتیب 6.9 و 1.6 درصد گزارش شده است. تغییر قیمت این گروه کالاها برای دهک دهم به ترتیب 2.9 و 3.2 درصد بود. شاید بتوان یکی از دلایل کم بودن تورم ماهانه دهک‌های با درآمد پایین را در حذف برخی اقلام کالایی از سبد مصرفی خانوارها دانست. به عنوان مثال تورم تفریح و فرهنگ در یک ماه اخیر در سبد خانوراهای روستایی و شهری افزایش 31 و 29 درصدی داشته است. این امر در بلندمدت می‌تواند این کالا را در معرض حذف از سبد کالایی خانوارهای با درآمد پایین قرار دهد.
یک‌سال افزایش قیمت‌ها
افزایش تورم از شهریور سال گذشته و پس از قوت گرفتن زمزمه‌های عدم تمدید معافیت‌های نفتی از سوی خریداران نفت ایران آغاز شد. به گونه‌ای که تورم از 9.7 درصد در مرداد به 11.3 در شهریور رسید. با پایان یافتن مهلت قانونی برای استفاده از معافیت‌های خرید نفت ایران در آبان ماه تورم به 15.6 درصد رسید و تا آذر سال جاری به‌طور میانگین در هر ماه با افزایش 3 تا 4 درصدی همراه بود تا اینکه در مهر سال جاری روند افزایشی تورم معکوس شد و از 42.7 درصد در شهریور 98 به 40 درصد در آذر ماه رسید. نکته دیگری که باید به آن توجه کرد، تورم کالاهای بادوام است. تورم این گروه از کالاها در
12 ماه منتهی به آذر 98 حدود 70 درصد گزارش شده است. از سوی دیگر تورم نقطه به نقطه این گروه کالاها طبق برآوردهای مرکز آمار 36 درصد است که نشان می‌دهد هر فرد برای خرید یک کالای با دوام نسبت به ماه مشابه سال قبل باید 36 درصد هزینه بیشتری برای خرید آنها داشته باشد. کالاهای بادوام عمدتا ماهیت سرمایه‌گذاری نیز دارند. به‌طور مثال ماشین‌آلات و ابزار کارخانه‌ای نیز کالای بادوام لحاظ می‌شوند. افزایش تورم آنها به معنی بالا بودن هزینه تامین آنهاست. تورم سالانه کالاهای بی‌دوام نیز در آذرماه 51.3 درصد اعلام شد که تورم نقطه به نقطه آن نیز 32.2 درصد بود. این یعنی افراد برای کالاهای بی‌دوام که عمدتا مصرفی هستند باید بیش از
32 درصد نسبت به سال قبل هزینه کنند.
بازار، خلاف جهت سیاست‌های کنترل قیمت
آنچه پس از شوک قیمتی بنزین از بازار می‌توان فهمید، تغییرات قیمتی کالاها و خدماتی است که تا پیش از این قرار بود افزایشی نداشته باشند.
متولیان امر حمل و نقل بارها از غیرقانونی بودن افزایش کرایه حمل و نقل سخن گفتند اما آنچه در نهایت پیش آمد، افزایش حدود 15 درصدی حمل و نقل در کل کشور بود. هر چند سهم روستاها از شوک قیمتی بیشتر بود. این امر نشان می‌دهد که منطق اقتصادی و تاثیر‌پذیری قیمت کالاها از بنزین، از استدلال مدیران قوی‌تر است . به گونه‌ای که هر زمان شوک قیمتی به یکی از بازارها وارد می‌شود، قیمت سایر کالاها نیز تغییر می‌کند. با وجود اینکه دولت تدابیری برای کاهش آثار افزایش قیمت بنزین بر قیمت سایر کالاها داشت اما باید به این نکته توجه کرد در اقتصاد در هم تنیده ایران، اصلاح یا جهش قیمتی در یک بازار بر سایر بازارها نیز تاثیر می‌گذارد، مانند آنچه در بازار ارز مشاهده شد.
