خط ۷ متروی پایتخت، مولودی نارس و بی‌رمق

به گزارش روزنامه ایران، خط ۷ مترو تهران در حالی دیروز به استقبال هفتمین روز گشایش خود رفت که این نوزاد تازه متولد شده ۲۲ کیلومتری، صدای گریه‌هایش بسیاری را کلافه کرده بود. خط ۷ نه به روایت نشانه‌ها که با یک سفر چند ساعته، همه آنچه که داشته و نداشته را پیش روی‌تان عرضه می‌کند. برای همین اگر مسافر میدان صنعت، (ایستگاه تازه افتتاح شده غرب تهران) باشید و بخواهید گرمای طاقت فرسای روی زمین را با سرمای دل انگیز واگن‌های مترو، تاخت بزنید، باید صابون معطلی چند ساعته را هم به تنتان بمالید. علاوه بر این باید گرد و غبار و بوی تند شیمیایی ناشی از ایستگاه‌های تازه گشایش شده را هم روی چشم بگذارید و اگر چندین دقیقه هم در بعضی (همان تعداد محدود ایستگاه‌های باز شده، سردرگم در انتظار حرکت قطار ماندید) دم نزنید. چرا؟ چون شما با یک نوزاد نارس چند روزه مواجهید که معلوم نیست با چه استدلالی، ۷ ماهه متولد شده...

خط ۷ مترو تهران، ششمین خط از خطوط هشتگانه مترو تهران تلقی می‌شود. ۲۷ کیلومتر طول دارد و با افتتاح ۲۲ کیلومتر آن، خطوط مترو تهران به ۲۰۵ کیلومتر رسیده است. خط ۷ البته عمیق‌ترین خط مترو تهران هم نامگذاری شده است. به طوری که عمق ۵۶ متری‌اش (در بعضی مسیرها)، آن را در زیر همه خطوط قرار داده است، برای همین از ایستگاه «مولوی» که مسیرتان را به سمت ایستگاه «میدان صنعت» کج می‌کنید، هنوز از مترو خارج نشده باید دو پله برقی بلند بالا را تا رسیدن به واگن‌ها طی کنید. این خط هم‌اکنون ۷ ایستگاه فعال دارد، اما طبق برنامه باید ۲۵ ایستگاه فعال داشته باشد. خط ۷ البته از جهات زیادی ممتاز است، اینکه با عبور از مرکز شهر، جنوب شرق تهران را به شمال غرب پیوند می‌زند و از این جهت یک مسیر جذاب برای کارمندان و شاغلان محسوب می‌شود. به گفته هابیل درویش، مدیرعامل مترو تهران، این خط ۳ هزار میلیارد تومان هزینه در برداشته است هرچند قبلاً مدیریت شهری اعلام کرده بود ۶ هزار میلیارد تومان صرف این طرح شده است!

مسافران ناراضی در خط تازه افتتاح شده!

اما خط ۷ با همه مزیت‌هایی که دارد، فرصت بی‌نقص بودن را از خود گرفته است. روایت زیر از یک روز مترو سواری در خط ۷ مترو تهران بدون برداشت شخصی، گرفته شده، یک روز عادی برای مسافرانی که خیلی هایشان، نخستین تجربه‌شان را به آخرین تجربه‌شان حواله داده‌اند!

ساعت حدود ۹ و ۳۰ دقیقه صبح، اینجا ایستگاه مصلای تهران است. بدون هیچ نشانه و ردی از خط ۷. مأمور قطار اما در پاسخ به سؤال شما که چگونه می‌توانید به میدان صنعت بروید، ایستگاه مولوی را پیشنهاد می‌دهد. از ایستگاه مصلی تا مولوی تقریباً حدود ۱۰ ایستگاه منتظر شماست. زمان رسیدن به ایستگاه مولوی حدوداً ۳۰ دقیقه زمان می‌برد. اما به محض رسیدن باید خودتان را سریعاً به طبقه بالا و پله برقی‌های خط ۷ برسانید. شما نمی‌دانید! بنابراین زمانی که به ایستگاه میدان «محمدیه» یا همان ایستگاه خط ۷ می‌رسید، حدود ۱۰ دقیقه زمان از دست می‌دهید، به میانه راه که می‌رسید، سه مسیر پیش روی شما قرار می‌گیرد. مسیر مستقیم میدان صنعت را انتخاب می‌کنید. تقریباً جز یکی دو نفر، خبری از تعداد زیادی مسافر نیست. در مسیر رو به پایین البته هنوز پله‌های برقی جاسازی نشده که همین رفت و آمدتان را کندتر می‌کند. اما پایتان به ایستگاه نرسیده، متوجه می‌شوید قطار چند دقیقه پیش ایستگاه را ترک کرده است. رفتن قطار البته درجایی که آمدن دوباره‌اش طبق اطلاع ایستگاه، ۵۰ دقیقه تخمین زده شده، وقتی دردناک‌تر می‌شود که باید بدانید برای آمدن قطار بعدی، مجبورید بوی تند و تیز مواد شیمیایی ایستگاه را تحمل کنید. فضای ایستگاه اگرچه تقریباً آماده شده و جز چند قاب خالی، همه چیزمهیای افتتاح بوده، اما استشمام بوی گچ و سیمان و خاک به قدری غیرقابل تحمل و آزاردهنده است که صدای مأموران و راهوران مترو را هم درآورده و آنها را مجبور به استفاده از ماسک کرده است. حالا خیلی‌ها بعد از یکبار استفاده از خط ۷، بخوبی می‌دانند که اگر مشکل تنفسی دارند یا میانسال  هستند و کودک خردسال دارند، نباید ریسک داخل شدن به ایستگاه‌های خط ۷ را به جان بخرند. برای همین یکربع از زمان انتظار که می‌گذرد کم کم صدای اعتراض مسافران هم بلند می‌شود. با اینکه انتظار ۵۰ دقیقه‌ای روی پلاکاردی اطلاع داده شده، اما فضای گرفته و غبارآلود ایستگاه‌ها، اجازه تنفس راحت را نمی‌دهد. در این ایستگاه بر خلاف سایر ایستگاه‌ها، خبری از صدای هواکش و جت فن‌ها نیست. البته بعضی مأموران در لفافه می‌گویند جایی برای هواکش‌ها تعبیه نشده! جدا از این، اغلب مسافران خط ۷، خسته راهند، چراکه به اجبار ایستگاه‌های متعددی را برای رسیدن به این نقطه پشت سر گذاشته‌اند و دیگر رمقی برایشان نمانده است. توقف خط ۷تنها در ایستگاه‌های صنعت و نواب (تقاطع با خط ۲) و کمیل و محمدیه (تقاطع با خط یک) است.

حول و حوش ساعت ۱۱ و ۱۵ دقیقه بالاخره سروکله قطار پیدا می‌شود. در این مدت بر تعداد مسافران هم افزوده شده، اما اغلبشان که سردرگم و کلافه‌اند، از هر طریقی به دنبال اطلاعات بیشتر درباره خط ۷ هستند. مأموران قطار در این ایستگاه شاید بیش از سایر ایستگاه‌ها مجبور به پاسخگویی و گوش دادن به دردل مسافران باشند. درخط ۷ خوشبختانه خبری از سرو صدای دستفروشان نیست و آرامش ایستگاه‌ها می‌تواند شما را به خوابی عمیق فرو ببرد. سوار قطار که می‌شوید همه چیز عادی به نظر می‌رسد، اما همین که قطار راه می‌افتد باز و بسته شدن بی‌وقفه درهای قطار و همین طور خاموش شدن ناگهانی چراغ داخل واگن‌ها، مسافران نگران را به حرف می‌آورد.

اینجا تقریباً جنس حرف‌ها و گلایه‌ها یکی است. اغلب آدم‌ها، مسیر آزمایشی را انتخاب کرده‌اند. یکی مسیرش از نازی آباد به میدان بهرود افتاده و حالا متروی میدان «صنعت» را انتخاب کرده، یکی از میدان «بسیج» به خیال دانشگاه «تربیت مدرس» آمده، دیگری به خاطر گرمای هوا، ترجیح داده مسیر یک ساعته‌اش را دو ساعته کند. آن دیگری هم به هوای سرزدن به دوستش، راهی خط ۷ شده، اما انتهای حرف‌هایشان به یک جا ختم می‌شود. «آخرین باری بود که با این خط آمدیم.» سرفاصله حرکت قطارها البته طبق استانداردها، ۲ و نیم دقیقه است، اما خط‌های پرتردد تهران به ۴ تا ۸ دقیقه هم می‌رسد. انتظار نیم ساعته خط ۳ هم البته دور از انتظار نبود، اما ۵۰ دقیقه انتظار برای هر قطار و آن هم فقط از ساعت ۱۰ تا ۱۳ در خط ۷، کمی غیرعادی است. بویژه آنکه مشکلات اضافی هم بر این حجم انتظار، تلمبار شده! مسیر میدان «محمدیه» از ایستگاه‌های «مهدیه»، «هلال احمر»، «بریانک»، «کمیل»، «رودکی»، «تربیت مدرس»، «بوستان گفت‌و‌گو»، «برج میلاد» و در نهایت «میدان صنعت» می‌گذرد.

اما در طول مسیر، خط ۷ تنها در ایستگاه‌های «کمیل» و «نواب» توقف می‌کند که ایستگاه «نواب» هم به نسبت سایر ایستگاه‌ها، شلوغ‌تر است. در مسیر بازگشت مسافر میانسالی به قطار اضافه می‌شود که به قول خودش هیچ هزینه‌ای پرداخت نکرده است، او که سعی دارد به سایرین هم بقبولاند نباید پولی می‌پرداختند، با عصبانیت می‌گوید: «مگر ما موش آزمایشگاهی هستیم، چرا هوای اینجا انقدر بد است؟ نفس من چند بار گرفته. چرا باید آنقدر عذاب بکشیم؟ خب وقتی آماده می‌شد، افتتاح می‌کردند.» حرف‌های او البته با سر تکان دادن دیگران تأیید می‌شود، تا زمانی که قطار در ایستگاه «کمیل» حدود ۲۰ دقیقه می‌ایستد. مسافران در این هنگام شروع به اعتراض می‌کنند، اما مأموران می‌گویند منتظر آمدن قطار بعدی هستند. در این فاصله برخی با عصبانیت می‌گویند چرا آزمایشی کارمی کنید؟ مأموران هم پاسخ می‌دهند: «قطار از عید تا الان آزمایشی کار کرده و حالا رسمی حرکت می‌کند.» اما کسی گوشش به این حرف‌ها بدهکار نیست. کندی رفت و آمد البته خیلی‌ها را به استفاده از تاکسی و بی‌آرتی سوق داده و بعضی‌ها از همان میدان محمدیه، آدرس اتوبوس‌ها را می‌گیرند!

خطی فاقد ساختمان هواکش!؟

ابراهیمی، کارشناس حمل و نقل مشکلات خط ۷ را مشابه خط ۳ دانسته و یکی از ایرادات اساسی را در این زمینه به «عدم بهره‌برداری کامل از همه ایستگاه‌ها» مربوط می‌داند. به گفته او، این مسأله، ضریب ایمنی قطار را پایین می‌آورد. او با بیان اینکه خط ۷ جز در بخش «تونل»، در زمینه «ایستگاه» و «تجهیزات» ناقص است، می‌گوید: متأسفانه در این خط هم همانند خط ۳، ساختمان هواکش ساخته نشده و این خط از هواکش برخوردار نیست. درحالی که در فاصله بین هر دو ایستگاه باید ۳ هواکش در ابتدا، انتها و قسمت میانی هر ایستگاه وجود داشته باشد. به همین علت هواسازی داخل ایستگاه‌ها و پمپاژ هوا مثل خط یک انجام نمی‌شود و هوای داخل ایستگاه‌ها غبارآلود است. علاوه بر این تجهیزات آتش‌نشانی هم وجود ندارد و البته یکی از مشکلات این خط، واگن‌های قرضی ایستگاه‌های دیگر است.

افتتاح نمایشی و زودهنگام ۲۲ کیلومترازخط ۷ مترو توسط شهردار تهران درحالی انجام شده که هیچ واگن جدیدی به شبکه اضافه نشده و قراراست در فازآزمایشی سه قطار از ناوگان سایر خطوط کسر شود(آنطور که مأمور قطار می‌گوید هم‌اکنون تنها ۳ قطار در خط ۷ به‌کار گرفته شده) اما ابراهیمی معتقد است که از ۱۰ قطار برای خط ۷ در زمان افتتاح رونمایی شده که ظاهراً خبری از آنها نیست و حالا اغلب ایستگاه‌ها بدون واگن به بهره‌برداری رسیده‌اند، اگرچه مدیران شهری وعده استفاده از ۲۰ قطار را در خط ۷ داده‌اند که قرار است از سایر خطوط در حال بهره‌برداری تأمین شود. به گفته ابراهیمی، سیستم کنترلی و چکینگ خط ۷ هم دارای مشکلات زیادی است و اگر حادثه‌ای مشابه مترو طرشت بیفتد که به علت خاموش بودن سیستم کنترلی روی داد خسارات زیادی وارد می‌شود. علاوه بر اینکه این سیستم باید اتوماتیک باشد، اما دستی انجام می‌شود.

واگن‌های خط ۷ فقط ۱۰ درصد استانداردها را دارد

رحمت‌الله حافظی، عضو شورای شهر تهران هم جلسه علنی شورا را فرصتی می‌داند تا به گزارش‌های غیررسمی اشاره کند که اعلام می‌کنند واگن‌های خط ۷ فقط ۱۰ درصد استانداردها را دارند. او حتی تأکید می‌کند که براساس این گزارش‌ها، برای ۲۲ کیلومتر از کل خط، فقط یک هواکش و راه فرار پیش‌بینی شده است. او پیشنهاد می‌دهد که برای از بین رفتن این نگرانی‌ها، یک تیم سه‌نفره از کمیسیون نظارت، سلامت و حمل و نقل از خط ۷ بازدید کرده و گزارشی از عملکرد خط ۷ مترو ارائه دهد.

 با این حال ابوالفضل قناعتی، عضو کمیته حمل و نقل شورای شهر تهران خلاف این ادعا را دارد. او می‌گوید که مگر می‌شود چنین طرح عظیمی بدون در نظر گرفتن نکات ایمنی و مباحث فنی جلو برود. او تأکید می‌کند خط ۷ دارای هر سه هواکش؛ ابتدایی، انتهایی و میانی است و حتی خود قطار هم مثل پیستون موتور عمل کرده و در تهویه و جابه‌جایی هوا تأثیرگذار است. او همچنین به بازدیدهای مکرر کمیسیون عمران شورا از طرح خط ۷ اشاره کرده و معتقد است که چنین مشکلاتی وجود ندارد.

اقبال شاکری دیگر عضو شورا هم که از خط ۷ بازدید داشته، می‌گوید که زمان افتتاح به علت همین بحث هواکش‌ها به تعویق افتاد و اینکه جای هواکش وجود نداشته باشد غیرممکن است، چراکه هر موضوع در مترو، از طریق ۷-۸ مشاور دنبال می‌شود. اما او قول می‌دهد که موضوع را پیگیری کند و علت را جویا شود.

خط ۷ از برق اصلی خود استفاده می‌کند

معاون حمل و نقل و ترافیک شهرداری تهران هم درباره زمان ۳ ساعته حرکت قطارها در خط ۷، به مهر می‌گوید، روال افتتاح خطوط مترو از یک شیوه استاندارد تبعیت می‌کند.

مازیار حسینی همچنین درحالی قول داده که در خط ۷ سعی می‌شود مسافران از گرد و غبار ایستگاه‌ها گلایه نداشته باشند که این مسأله همچنان یکی از معضلات جدی این خط است! به گفته او، در خط ۷ در همه ۲۲ کیلومتر و ۱۹ ایستگاه عملیات عمرانی به پایان رسیده و تنها ریزه کاری‌ها و در برخی ایستگاه‌ها و پله برقی‌ها باقی مانده که بتدریج تکمیل می‌شود.

مازیار حسینی درباره تأمین برق خط ۷ مترو هم که ابهاماتی درباره نبود ایستگاه برق وجود داشت، پرداخته و تأکید کرده، برق این خط از پست شیخ بهایی به پست اصلی خود که در نزدیکی بیمارستان میلاد است منتقل شده و در حال حاضر از برق اصلی خود استفاده می‌کند.