مترو یا تونل وحشت؟

هفته گذشته تصویری از بازبودن درِ یکی از قطارهای متروی تهران حین حرکت در شبکه های اجتماعی منتشر شد؛ تصویری که موجب نگرانی شهروندان و مسافران مترو شد. پس از انتشار این تصاویر، باز هم عکس ها و فیلم های دیگری از بازماندن درهای واگن های مترو منتشر شد.

به گزارش تین نیوز به نقل از شرق، هفته گذشته تصویری از بازبودن درِ یکی از قطارهای متروی تهران حین حرکت در شبکه های اجتماعی منتشر شد؛ تصویری که موجب نگرانی شهروندان و مسافران مترو شد. پس از انتشار این تصاویر، باز هم عکس ها و فیلم های دیگری از بازماندن درهای واگن های مترو منتشر شد؛ هرچند زمان و مکان این حوادث در این فیلم ها مشخص نبود، اما این فیلم ها نشان می داد وضعیت فرسودگی واگن های مترو بحرانی است. کانال «شهر ما» این حادثه را این گونه روایت کرده: «ناایمنی درِ متروی تهران از همه مرزها عبور کرده است؛ به طوری که مسافران متروی تهران امروز شاهد حرکت قطار با دو درِ باز و بدون حتی کوچک ترین حائل و محافظی بودند. در این اتفاق که حدود ساعت شش غروب در خط ۶ متروی تهران رخ داد، دو عدد از درهای مترو در ایستگاه شهرزیبا بسته نشد، بااین حال قطار به سمت غرب به حرکت خود ادامه داد، بدون آنکه حتی مانند حادثه هفته گذشته، یک تکه برزنت در محل درهای باز نصب شود. این در حالی است که راهبر قطار که تنها بود و کمک راهبر هم نداشت، با بلندگو از مسافران درخواست می کرد مراقب باشند که کسی از درهای کاملا باز قطار به بیرون نیفتد! این قطار با همین شرایط به سمت غرب حرکت کرد و بدون توقف در ایستگاه های شهران و شهدای کن، به سمت ایستگاه آخر خط (کوهسار) رفت و نهایتا در آنجا متوقف شد تا همه مسافران خود را یک جا پیاده کند».

مترو در اولین واکنش به این حادثه به نقل از امیر احمدی، مدیر ایمنی شرکت بهره برداری متروی تهران و حومه، توضیح داد: به لحاظ فنی حرکت قطار با درِ باز امکان پذیر نیست، اما در شرایط غیرعادی مانند نقص فنی، ازدحام جمعیت یا گیرکردن یک شیء خارجی که مانع بسته شدن درها می شود، دو راهکار وجود دارد: یا باید قطار را از مسافران تخلیه کنیم یا آن را با رعایت اصول ایمنی و تا انتهای مسیر هدایت کنیم.

او افزود: با توجه به معدودبودن این موارد در سال، کاورهای ایمنی تهیه شده که مطابق دستورالعمل های ایمنی در مواقع لازم نصب می شود. همچنین در این شرایط با حضور همکاران و رعایت سرعت مجاز، حرکت قطار بدون نیاز به تخلیه مسافران انجام می شود. در حادثه ای که در یکی از قطارهای خط ۳ متروی تهران در ایستگاه تئاترشهر رخ داد، به دلیل نقص فنی، قطار با درِ باز به حرکت ادامه داد. بر اساس دستورالعمل های ایمنی، اگر امکان بسته شدن درها وجود نداشته باشد، یک «حائل ایمنی» نصب می شود و قطار تحت نظارت مرکز کنترل و فرمان تا ایستگاه پایانی هدایت می شود. درصورتی که مشکل فنی جدی باشد و برطرف نشود، پس از تخلیه مسافران در ایستگاه پایانی، قطار از خط خارج و برای تعمیر به محوطه تعمیرگاهی منتقل خواهد شد. محسن هرمزی، معاون حمل ونقل و ترافیک شهردار تهران نیز به این حادثه واکنش نشان داد و گفت: حرکت قطارهای مترو با درِ باز به لحاظ فنی امکان پذیر نیست، اما در زمانی که نقص فنی برای سیستم درِ قطارهای مترو پیش می آید، اقدام اول این است که باید مسافران کاملا تخلیه شوند که این اقدام در زمان شلوغی غیرممکن است. اقدام دوم که مطابق با اصول ایمنی جهانی است، قراردادن کاور و نوارهای مطابق با اصول ایمنی در مقابل مسافران است و تا آخر مسیر، این نوارها وجود دارد تا مشکل برطرف شود.

این در حالی است که کارکنان قدیمی مترو معتقدند توجیه مدیران مترو برخلاف دستورالعملی است که درباره ایمنی قطارها ابلاغ شده و بر اساس آن قطار معیوب باید از چرخه خدمات رسانی خارج شود.

علی اصغر قائمی، عضو کمیسیون عمران و حمل ونقل شورای شهر تهران، در واکنش به درهای باز مترو درحالی که واگن پر از مسافر است، به «شرق» می گوید: این اتفاق جای تأسف دارد. درهای این قطار در نقطه ای باز شده که پس از مسافرگیری دیگر بسته نشده و درهای مترو در ایستگاه ها باز می شود. بنابراین بر اساس استانداردها باید قطار را خاموش و مسافران را تخلیه کرده و قطار ریست شده تا درها بسته و مجددا مسافرگیری شود و به مسیر ادامه دهند.

او ادامه می دهد: درهای مترو در ایستگاه باز مانده، نه اینکه در میانه راه یا وسط تونل باز شده باشد؛ بنابراین بی توجهی است . قرار است کمیسیون عمران و حمل ونقل دراین باره جلسه ای برگزار کند تا شرکت بهره برداری مترو گزارشی ارائه دهد و پیش داوری نکنیم، اما قاعده کار همین است .

این عضو شورای شهر تهران درباره بودجه اورهال واگن های مترو هم توضیح می دهد: درحالی که شش ماه از سال گذشته است، بررسی ها نشان می دهد زیر ۲۰ درصد تحقق داشته و مترو نتوانسته اورهال دقیق و درستی داشته باشد و شاهد این اتفاقات هستیم .

اما شرکت بهره برداری متروی تهران و حومه درباره حرکت قطارهای خط ۶ با درهای باز، توضیحات عجیبی می دهد. یکی از مدیران شرکت بهره برداری به «شرق» می گوید به دلیل اینکه خرابی در ساعت پیک مسافر رخ داده، اگر قطار تخلیه می شد خدمات رسانی با مشکل روبه رو می شد.

این پرسش مطرح است که در ساعات پیک مسافر که واگن ها در حال انفجار است و به قول یک عضو قدیمی شورای سوم، مردم در واگن ها له می شوند، اگر حادثه ای تلخ رخ می داد چه کسی پاسخ گو بود؟ جان مسافران از تأخیر در خدمات رسانی مهم تر است ؟

حرکت مترو بدون در، نقض آشکار استانداردهای ایمنی و تهدیدی جدی برای جان و سلامت مسافران است. مطابق با استاندارد ملی الزامات ایمنی مترو، وجود نقص فنی که ایمنی سرنشینان را به خطر بیندازد، خلاف این استانداردها تلقی می شود. طبق ماده هشت قانون حمایت از سامانه های حمل ونقل ریلی شهری و حومه، وزارت کشور مسئول تدوین و نظارت بر اجرای اصول ایمنی در ساخت و بهره برداری از متروهاست و شهرداری ها به عنوان بهره برداران اصلی، مسئولیت مستقیم تأمین ایمنی مسافران را بر عهده دارند.

مجید رستمی، قائم مقام عملیات شرکت بهره برداری متروی تهران و حومه، در واکنش به انتشار فیلمی از حرکت قطار خط ۶ مترو با درهای باز می گوید: به دلیل نقص فنی در درهای واگن های پنج و شش و برای جلوگیری از تأخیر طولانی در خدمات رسانی، قطار با رعایت سرعت مطمئنه و هماهنگی مرکز فرمان به مسیر خود ادامه داده است.

او با اشاره به جزئیات این اتفاق توضیح می دهد: در روز هفتم مهر ۱۴۰۳، قطار شماره ۱۳۷ که در ساعت ۱۷ از ایستگاه شهدای دولت آباد اعزام شده بود، پس از رسیدن به ایستگاه میدان هفتم تیر به دلیل ازدحام بسیار زیاد مسافری، دچار نقص فنی در درهای واگن های پنج و شش شد و درهای این دو واگن با وجود تلاش های مکرر راهبر قطار بسته نشدند. او با بیان اینکه معمولا در چنین مواقعی از کاورهای حفاظتی برای ایزوله کردن درهای معیوب استفاده می شود، می گوید: از آنجا که فقط یک کاور حفاظتی در هر قطار پیش بینی شده و در این مورد بیش از یک در دچار مشکل شده بود، امکان استفاده از این روش وجود نداشت. به گفته رستمی، این اتفاق در ساعت پیک مسافری رخ داده بود و با توجه به کمبود قطار در خط ۶، اگر تخلیه مسافران انجام می شد، تأخیر زیادی در جریان خدمات رسانی این خط ایجاد می شد. به همین دلیل راهبر قطار با هماهنگی مرکز فرمان، مدار حفاظتی درها را غیرفعال و اقدام به بستن سایر درها کرد تا قطار بتواند خط را آزاد و به مسیر خود ادامه دهد. رستمی با تأکید بر اهمیت حفظ جریان خدمات رسانی در کنار اطمینان از ایمنی مسافران افزود: تصمیم گرفته شد تا قطار با سرعت مطمئنه حرکت کند تا به مکانی برسد که امکان تعمیر درها وجود داشته باشد.

قائم مقام عملیات شرکت بهره برداری متروی تهران و حومه از عملکرد تیم راهبری این قطار که با قبول مسئولیت و دقت بسیار باعث شدند مسافران مدت طولانی معطل نمانند، تقدیر می کند و می گوید: هنگام حرکت این قطار با درهای باز، راهبر کمکی به جلوی درهای واگن پنج رفت تا بر امنیت مسافران نظارت کند. راهبر اصلی نیز از طریق سیستم صوتی چندین بار به مسافران نزدیک به درهای واگن شش که تراکم مسافری کمتری داشت، تذکر داد تا از مقابل درها دور شوند. پس از اطمینان از فاصله مسافران، قطار بدون توقف در ایستگاه های میانی به مسیر خود ادامه داد و در ایستگاه شهید آرمان علی وردی متوقف و برای تعمیر آن اقدام شد. شرکت بهره برداری متروی تهران و حومه متعهد به ارائه خدمات ایمن و سریع است و بررسی های بیشتر برای جلوگیری از وقوع چنین حوادثی در آینده ادامه خواهد داشت.

در سه سال گذشته شورای شهر تهران بارها نسبت به وضعیت واگن های خراب مترو هشدار داده اند و درخواست بازسازی واگن ها را داشته اند، اما به نظر می آید مدیران شهری چندان توجهی به نوسازی و بازسازی این ناوگان خسته ندارند.