ایرتاکسی راه نجات فرودگاههای کوچک
الزام انجام پرواز از فرودگاههای کوچک و کم‌مسافر به برخی شرکت‌های هواپیمایی، گرچه در راستای آسایش و تسهیل تردد مردم ضروری به نظر می‌رسد اما قطعاً مطالعات کارشناسی لازم دارد تا به بروز ضرر و زیان برای بیت‌المال نینجامد.
موضوع فشار دولتمردان و نماینده‌های مجلس برای راه‌اندازی و یا ساخت فرودگاه، احداث مسیری آزادراهی و یا ساخت ایستگاه راه‌آهن و خط ریلی در مسیرهای بدون توجیه اقتصادی بار و مسافر، یکی از آفت‌های اقتصاد کشور و بیت‌المال است.
نماینده مجلسی تصمیم می‌گیرد در راستای تبلیغات انتخاباتی خود وعده‌ای بزرگ به مردم دهد بلکه در انتخاب از سوی مردم، رأی اول را داشته باشد یا اینکه دولتمردی با این تفکر که مسؤولیتی دارد پس باید کاری بزرگ برای زادگاه خود انجام دهد، تلاش می‌کند در راستای جلب توجه مردم وعده‌های بزرگ به آنها دهد.
یکی از این موارد، ساخت فرودگاه و راه‌اندازی خط پروازی است؛ حمل و نقل هوایی همیشه مورد توجه خاص عموم مردم است و خبرهای این مدل حمل و نقلی، همیشه مخاطب دارد، بنابراین یکی از بهترین وعده‌ها به مردم میتواند در حوزه حمل و نقل هوایی باشد.
در این باره می‌توان به خبر اخیر راه‌اندازی پرواز جهرم-مشهد-جهرم اشاره کرد که به تازگی از سوی هما راه‌اندازی شده است (بخوانید تکلیف شده است).
در اطلاعیه ایران‌ایر درباره این پرواز آمده است: پرواز جهرم به مشهد شرکت هواپیمایی جمهوری اسلامی ایران با هواپیماهای ATR از ۶ آذرماه در روزهای چهارشنبه هر هفته با شماره پرواز 3458 در ساعت 11:40از فرودگاه جهرم به مقصد فرودگاه شهید هاشمی‌نژاد مشهد انجام می‌شود، این پرواز ساعت 14:20 دقیقه وارد فرودگاه مشهد مقدس خواهد شد.
بازگشت پرواز مشهد به جهرم، در روزهای پنج‌شنبه هر هفته، از فرودگاه مشهد به مقصد فرودگاه جهرم انجام می‌شود که این پرواز با شماره پرواز 3359 ساعت 11:15 دقیقه از فرودگاه مشهد مقدس انجام می‌شود و ساعت 14:10 در فرودگاه جهرم به زمین می‌نشیند.
بنابراین گزارش ساخت فرودگاه جهرم از سال 1346 آغاز و این فرودگاه در سال 1348 رسماً افتتاح شد.
پیش از انقلاب اسلامی، در این فرودگاه پروازهای پستی و کشاورزی بر قرار بوده است؛ یک فروند هواپیمای «بونانزا» با قابلیت حمل هشت مسافر به صورت ایرتاکسی عملیات پرواز فرودگاه را انجام می‌داده است.
این فرودگاه در عملیات کمک‌رسانی به زلزله زدگان لار و قیروکارزین نقش محوری داشته است، پس از انقلاب اسلامی و در دوران دفاع مقدس فرودگاه جهرم به عنوان پارکینگ هواپیماهای C130 برای دور بودن از دست دشمن بعثی مورد استفاده بود.
شهرستان جهرم در استان فارس قرار دارد و زادگاه رئیس کمیسیون عمران و همچنین وزیر ارتباطات است.
به استناد سرشماری نفوس و مسکن سال 95، جمعیت شهرستان جهرم 228 هزار و 532 نفر اعلام شده است، پیش از این خط هوایی هفتگی جهرم-تهران-جهرم هم توسط شرکت هواپیمایی جمهوری اسلامی ایران برای شنبه و دوشنبه هر هفته راه‌اندازی شده بود و پرواز مشهد هم به تازگی اضافه شده است؛ با توجه به این میزان جمعیت، به نظر نمی‌رسد پروازهای هما در دو مسیر جهرم-مشهد و جهرم-تهران چندان اقتصادی باشد.
از سوی دیگر موضوع راه‌اندازی ایرتاکسی و هوانوردی عمومی در فرودگاههای کوچک و کم‌تقاضای موجود در کشور از ابتدای امسال در دستور کار وزارت راه و شهرسازی و معاونت حمل و نقل این وزارتخانه با همکاری سازمان هواپیمایی کشوری و شرکت فرودگاه‌ها و ناوبری هوایی ایران قرار گرفته است گه در این‌باره می‌توان به جای راه‌اندازی هواپیماهای بزرگتر در فرودگاه کوچکی نظیر جهرم به موضوع ایرتاکسی در چنین فرودگاهی فکر کرد.
هفتم خردادماه امسال بود که در جلسه‌ای با حضور مدیرعامل شرکت فرودگاه‌ها و ناوبری هوایی ایران، دبیر ستاد توسعه فناوری‌های فضایی و حمل و نقل پیشرفته معاونت علمی و فن آوری ریاست جمهوری، معاون حمل و نقل وزیر راه و شهرسازی و رئیس سازمان هواپیمایی کشوری، تفاهم‌نامه‌ای در حوزه هوانوردی عمومی به امضاء رسید.
در این تفاهم‌نامه محورهایی نظیر ایجاد ساختار مقررات ویژه هوانوردی عمومی، واگذاری کارهای اجرایی، ایجاد سازوکار مقررات عملیات جهت شبکه ایرتاکسی و کاهش هزینه‌های ناوبری و فرودگاهی هوانوردی عمومی در دستور کار قرار گرفت.
در همین مراسم بود که معاون حمل و نقل وزیر راه و شهرسازی گفت: در حوزه هوانوردی عمومی کار چندانی در کشور انجام نشده است، در رابطه با طراحی و توسعه و آموزش ایرتاکسی ضرورت داشت پیش از این به این موارد می‌پرداختیم اما در این بخش امکان توسعه وجود دارد و می‌توان از موانع کاست و در این راستا به موارد کلیدی در تفاهم نامه امروز توجه شده است.
به گفته شهرام آدم‌نژاد تا پایان امسال حداقل در دو مسیر ایرتاکسی راه‌اندازی می‌شود.
بنابراین گزارش پرواز در مسیرهای هوایی کوتاه به دلیل غیر اقتصادی بودن، معمولاً شرکت‌های هواپیمایی خدماتی ارائه نمی‌کنند، به عنوان مثال در فاصله 250 کیلومتری بین دو شهر چندان اقتصادی نیست که شرکت هواپیمایی با اشغال یک فروند هواپیمای خود، خط پروازی راه‌اندازی کند؛ به همین دلیل در قاره‌ای نظیر اروپا که مسافت بین شهرها و حتی کشورها کوتاه است، حمل و نقل ریلی بیشتر از ناوگان هوایی شرکت‌های هواپیمایی توسعه یافته است اما در این بین کمبود یک مدل حمل و نقلی دیگر هم حس می‌شود که این همان ایرتاکسی است؛ ایرتاکسی برای مسافت‌های کوتاه و در راستای اتصال فرودگاههای کم‌ترافیک بسیار مفید است.
این ایرتاکسی‌ها دارای ظرفیت 2 تا 19 صندلی و حداکثر وزن برخاست 8618 کیلوگرم است.
مدیرعامل شرکت فرودگاه‌ها و ناوبری هوایی ایران در این‌باره به فارس می‌گوید: در سال‌های اخیر فقدان هوانوردی عمومی و عدم فعالیت‌های جدی در بخش های عملیاتی، خدماتی، فرودگاهی و زنجیره تأمین آن و تنها توجه به شرکت هواپیمایی و حمل و نقل هوایی برنامه‌ای، موجب شکل‌گیری مشکلاتی در صنعت هوانوردی و به ویژه اقتصاد فرودگاهی شده است، صنعت هوانوردی کشور نیازمند تغییر تاکتیک از هواپیماهای بزرگ با ظرفیت بالا به هواپیماهایی با سایز کوچک تر و ظرفیت کمتر و با رویکرد افزایش فرکانس پروازی است.
به گفته سیاوش امری مکری مزیت هوانوردی عمومی در بخش فرودگاهی این است که ضمن اتصال فرودگاه های کوچک یا کمتر برخوردار و کم فعال به فرودگاههای بزرگتر و اصلی، افزایش ترافیک پروازی در فرودگاه های کم ترافیک را به همراه خواهد داشت.
مدیرعامل شرکت فرودگاه‌ها و ناوبری هوایی ایران درباره احتمال راه‌اندازی ایرتاکسی در فرودگاههای پرتردد نظیر مهرآباد و شهید هاشمی‌نژاد مشهد نیز گفت: در فرودگاههای مهرآباد و مشهد ظرفیت تکمیل است و این فرودگاه‌ها ظرفیت ایرتاکسی ندارد و نیاز هم نیست، ایرتاکسی بیشتر برای جاهایی است که پرواز برنامه‌ای وجود ندارد اما فرودگاه‌ها و شهرهایی که پرواز برنامه‌ای روتین زیادی دارند، و در هر ساعت که مسافر نیاز داشت، پرواز وجود دارد، نیازی به ایرتاکسی ندارد و اصلا برای مسافر هم ارزش اقتصادی ندارد چون هر لحظه پرواز وجود دارد.
وی در پاسخ به این سؤال که اگر متقاضی ایرتاکسی قصد پرواز از شهرهای کوچک به پایتخت یا مشهد داشت، باید چکار کند؟ گفت: اگر مسافری قصد استفاده از ایرتاکسی از مناطق کم تقاضا یا فرودگاههای کوچک را داشت، به برخی مرکز استان منتقل می‌شود و از آنجا به تهران سفر می‌کند؛ فعلاً ایرتاکسی از فرودگاههای کوچک به تهران به دلیل ترافیک بالای فرودگاه تهران و محدویت‌هایی که داریم، نداریم؛ ترجیح می‌دهیم فرودگاه‌هایی که ترافیک کمتری دارند، در گام اول وارد بحث ایرتاکسی شوند؛ همچنین ما در این صورت دستمان بازتر است تا سایر خدمات هوانوردی عمومی را در فرودگاههای کوچک ارائه دهیم و این خدمات در این فرودگاه‌ها مناسب‌تر خواهد بود.
به گزارش فارس قطعاً راه‌اندازی خط هوایی در راستای تسهیل سفر مردم امری ضروری است اما موضوع توجیه اقتصادی خط پروازی نیز امری مهم است؛ به هر حال یکی از عمده‌ترین موضوعات یک شرکت هواپیمایی، بازرگانی است و قطعاً اگر ایرلاینی در مسیری متوجه زیان شود، تا مدت زمان محدودی میتواند آن زیان را با دیگر پروازها جبران کند در غیر این صورت متحمل زیان انباشته می‌شود.
شرکت هواپیمایی جمهوری اسلامی ایران به عنوان یک شرکت دولتی، از گذشته با موضوع پروازهای و بلیت‌های تکلیفی مواجه بوده است و به قول اغلب مدیران عامل این شرکت هواپیمایی، هما چندین علت برای زیان انباشته خود دارد که دو مورد اصلی آن پروازها و نرخ‌ها تکلیفی است در این حوزه صندوق بازنشستگی هما، دو فرودگاهی بودن این شرکت هواپیمایی و غیره نیز از عوامل بروز زیان هما عنوان شده است که هر کدام در جای خود نیازمند بحث کارشناسی است.
اما به هر حال موضوع مسیرهای تکلیفی هما یکی از عوامل اصلی زیان‌ده شدن این شرکت هواپیمایی است و اگر به این موضوع توجه نشود، زیان هما هر روز افزایش می‌یابد و این شرکت هواپیمایی به عنوان شرکت حامل پرچم جمهوری اسلامی ایران هر روز بیشتر به زیان نزدیک می‌شود؛ حال آنکه می‌توان موضوع ایرتاکسی و هوانوردی عمومی را به صورت جدی‌تر و اقتصادی‌تر در چنین فرودگاه‌هایی دنبال کرد.
به هر حال حمل و نقل هوایی کماکان سوخت یارانه‌ای دریافت می‌کند (برای پروازهای مسافری هر لیتر 600 تومان) بنابراین ضرورت دارد در راستای حفظ منابع کشور و جلوگیری از هدررفت این منابع، در اخذ تصمیماتی که بار اقتصادی سنگینی دارد، کارشناسی‌شده‌تر عمل کرد.
