◄ تفسیر جهش تولید در راه‌آهن

نامگذاری جهش تولید از سوی رهبر فرزانه انقلاب برای سال 1399 ، بخش‌های مختلف تولیدی اعم از صنعتی، کشاورزی و ... را برای بالابردن آمار تولید و کاهش هرچه بیشتر وابستگی ترغیب نمود و انتظار می‌رود این حرکت نه تنها تولید بلکه اشتغال را افزایش داده و سبب رونق اقتصاد کشور با وجود شرایط بحرانی جهانی و تحریم‌های ظالمانه گردد.

اما برنامه 2 بخش دیگر اقتصاد کشور یعنی خدمات و تجارت که سهم بالایی در اشتغال دارند را هم باید به روشنی تبیین نمود تا علاوه بر نقش آفرینی متناسب در این حرکت و افزایش سهم اشتغال 2 بخش، با هم‌افزایی با بخش تولید در تکمیل و گستردگی این حرکت و کاهش وابستگی اثرات بنیادین ایجاد شود.    

برای بخش‌های خدماتی در این میان به‌دلیل نداشتن محصول تولیدی باید با تفسیر مناسب جهش تولید، راهبرد مناسب تعیین و ابلاغ گردد تا هرچه زودتر در لشکر اقتصادی کشور و پیروزی آن نقش بهتری ایفا نمایند.

بخش حمل و نقل تجاری کشور اعم از باری و مسافری به عنوان یکی از زیرمجموعه‌های خدمات علاوه بر سهم بالا در تولید ناخالص داخلی، غالباً یکی از بخش‌های وابسته به واردات است که در این میان صنعت هوایی به‌ویژه ناوگان مربوطه در صدر این وابستگی بوده و بخش‌های دریایی، ریلی و حتی ناوگان سنگین جاده‌ای در این زمینه همچنان وابستگی بالایی به واردات داشته و برای رونق این بخش‌ها سرمایه هنگفتی می ستانند.

عمر بالای ناوگان در این بخش‌ها به‌ویژه در صنایع هوایی و ریلی سبب کاهش و سختی دسترسی به قطعات یدکی شده و به‌تدریج علاوه بر افزایش هزینه نگهداری، ایمنی را نیز می‌کاهند و رقبت خرید خارج را در زمان رونق اقتصادی افزایش داده و مجدداً چرخه خرید خارج و وابستگی را راه‌اندازی و تقویت می‌نمایند که نمونه آن در اشتیاق مفرط به خرید 500  فروند ناوگان هوایی پس از برجام مشاهده شد که به لطف خداوند با حماقت دولت ترامپ متوقف گردید.

برای کاهش آثار سوء زنجیره وابستگی و افزایش نقش خدمات حمل و نقل در سال جهش تولید 2 رویکرد بهره‌وری و بازسازی و ارتقای ناوگان موجود پیشنهاد می‌گردد، که با رویکرد بهره‌وری وابستگی به خرید خارج ناوگان مسافری و باری مانند هواپیما، کشتی و لکوموتیو کمتر شده و ارز مربوطه در داخل سبب اشتغال بیشتر و کاهش وابستگی می‌گردد و با رویکرد بازسازی و ارتقاء، نه تنها ظرفیت ناوگان متوقف به خدمت گرفته می‌شود بلکه اشتغال بیشتری ایجاد می‌گردد.

هرچند عمر ناوگان ریلی در زمان طراحی ناوگان غالباً برای 30 سال منظور و محاسبه می‌گردد اما حتی در کشورهای صاحب فناوری ساخت ناوگان مانند اروپا و آمریکا نیز عمر متوسط تجهیزات بسیار بالا است (حتی بالاتر از 40 سال که با احتساب بهره‌وری بالای ناوگان نتایج اقتصادی بسیار مطلوبی برای شرکت‌های مالک به ارمغان می‌آورد).

برای نمونه به نورفولک ساوترن اشاره می‌شود،  NSدر جمع شرکت‌های رتبه یک راه‌آهن در آمریکا بوده و دارای بیش از 31000 کیلومتر شبکه ریلی در 22 ایالت آمریکا و بیشترین بار جابه‌جا شده توسط این شرکت ذغال سنگ است. شرکت قطعات خودرو و خودرو کامل و کانتینر را نیز حمل کرده و با درآمد بیش از 11 ارزش سهام آن 52 میلیارد دلار است (با 30000 پرسنل و 2/2 میلیارد حقوق در 2014 و300 میلیارد تن کیلومتر در سال 2008)

شرکت در سال 2014 بیش از 4000 لکوموتیو از دو سازنده بزرگ آمریکایی GM (اکنون کاترپیلار) و GE داشته، عمر متوسط ناوگان محلی و مانوری 28 سال بوده و لکوموتیوهای بعد از 1973 یعنی عمر حدود 40 سال با تکالیف محیط زیست در بازسازی به سطح Tier 0 می‌رسند (قبل آن بدون ارتقاء).  قابل توجه این‌که آخرین ناوگان مانوری در سال 1984 ساخته شده و بعد از آن لکوموتیوهای قدیمی برای مانور به‌کارگیری می‌شوند و از 1991 لکوموتیو چهار محوره نساختند.

بر این اساس به نظر می‌رسد تفسیر مناسب جهش تولید در بخش خدمات و به صورت خاص صنعت ریلی، افزایش بازسازی ناوگان و ... به‌ویژه با وابستگی بالا و ارتقای آنها با فناوری مناسب روز و افزایش بهره‌وری بیشتر آنها می‌باشد.