خط راه آهنˈژان اوزن - گرگانˈ - مسیری با اهمیت برای آسیای میانه و خاورمیانه

تین نیوز | اجرای طرح خط راه آهن ˈایران – ترکمنستان – قزاقستان ˈکه از ˈژان اوزنˈ قزاقستان تا استان گرگان ایران امتداد دارد، به گفته کارشناسان یکی از با اهمیت ترین مسیرهای بازرگانی اقتصادی در مناطق آسیای مرکزی و خاورمیانه محسوب می شود.
با افتتاح این خط که پیش بینی شده است طی شش ماه آینده محقق شود، کریدور جدید حمل و نقل از آسیای مرکزی به خلیج فارس دایر و مواضع منطقه ای و ژئوپلتیکی اعضای مستقیم این طرح به طور قابل توجهی تقویت خواهد شد.
 
اهداف نهایی این طرح مشترک، سود ناشی از ایجاد مسیر کوتاه تر از خاک قزاقستان تا بنادر ایرانی در خلیج فارس عنوان شده است.
 
استفاده از این خط راه آهن برای جابجایی محموله ها ،از بهای حمل بارها کاسته و باعث صرفه جویی وقت می شود. این خط راه آهن به طول 600 کیلومتر از مسیر موجود بیناو – داش اغوز – ترکمن آباد – تجن – سرخس – مشهد کوتاه تر است.
 
به گفته رجب صفراف یک تحلیلگر مسائل ایران و آسیای مرکزی با توجه به عقب نشینی قریب الوقوع نیروهای ناتو از افغانستان و بهبود روابط بین ایران و غرب، این طرح مشترک مهم اقتصادی و تجاری ، اهمیت زیادی در مشارکت ایران و کشورهای آسیای مرکزی ایفا خواهد کرد.
 
به گفته کارشناسان، طرح ساخت راه آهن ایران – ترکمنستان – قزاقستان وارد ˈمرحله نهاییˈ شده است و نمایندگان جمهوری اسلامی ایران و این دو جمهوری آسیای مرکزی ارزیابی مثبتی از اجرای طرح دارند.
 
توافقنامه اجرای این طرح سال 1386 بین سه کشور امضا شد و عملیات احداث آن از سال 1388 آغاز و تاکنون ادامه دارد.
 
خط راه آهن ایران – ترکمنستان – قزاقستان قرار بود در اواخر سال 1390 به مرحله بهره برداری برسد ،اما به دلیل کندی کار برخی شرکت های خارجی بر روی این طرح مستقر در طرف ترکمنی ،این امر تاکنون محقق نشده است.
 
متخصصان ساخت این خط راه آهن مشترک وعده دادند که عملیات اجرایی باقی مانده در مقاطع تکمیل نشده تا شش ماه آینده به اتمام برسد.
 
طرف ترکمنی متعهد شده است در همین مدت ،پلی بر روی رود مرزی اترک ساخته و راه اندازی کند تا قسمت ترکمنی راه آهن به شبکه راه آهن جمهوری اسلامی متصل شود.
 
بنا به برآورد کارشناسان، در خاک جمهوری اسلامی ایران فقط یک قسمت 500 متری باقی مانده است، که باید ایجاد شود.
 
آنچه که در حال حاضر از نظر رساندن این طرح به مرحله بهره برداری اهمیت اساسی دارد، افزایش سرعت ساخت مقاطعی است که در زمینه آنها عقب افتادگی مشاهده شده است.
 
با پایان عملیات ساختمانی و مرحله بهره برداری از این خط راه آهن، اختلاف نظرها و سوءتفاهم سابق به تاریخ خواهد پیوست ولی مسیر حمل و نقل که برای تجارت منطقه ای و نزدیکی سیاسی کشورها اهمیت دارد، همچنان باقی خواهد ماند.
 
نشریه ˈایران روˈ روسی درباره این طرح نوشت : طرح راه آهن ˈژان اوزن – برکت – گرگانˈ ، علاوه بر صدور کالاهای ساخت قزاقستان و ترکمنستان به جنوب، همچنین جهت گیری مناطق شمالی یعنی ورود به بازارهای اروپایی از طریق روسیه را مد نظر دارد.
 
انتظار می رود که محموله هایی که قرار است با راه آهن جدید جابجا شوند، هر سال به 10 میلیون تن برسند. با توجه به ویژگی های جابجایی محموله ها به وسیله راه آهن، محصولات صنایع تبدیلی اولویت خواهند داشت. قبل از همه غله برای مصرف کنندگان ایران و سایر کشورهای خاور میانه ارسال خواهد شد.
 
ˈآستانهˈ با راه اندازی راه آهن جدید در صدد است صادرات سالیانه به بازار ایرانی غله را تا دو و نیم برابر افزایش دهد. بنابر پیش بینی های کارشناسان قزاقستانی، توان بالقوه مجتمع های کشت و صنعت این جمهوری توجه زیاد امارات متحده عربی را به خود جلب کرده است. ساخت راه آهن امکان صدور غله قزاقستان به کشورهای عربی حاشیه خلیج فارس را فراهم خواهد کرد.
 
انتقال کالا و محصولات نفتی کشورمان به کشورهای منطقه از طریق راه آهن نیز مدنظر مسوولان است.
 
با راه اندازی خط راه آهن ایران – ترکمنستان – قزاقستان صادرات نفت ایران می تواند جذابیت جدیدی کسب کند. اضافه شدن نفت به محموله هایی که به وسیله این راه آهن جابجا می شوند، امکان افزایش حجم جابجایی ها و افزایش جذابیت آن را خواهد داد.
 
راه اندازی خط راه آهن به تاجیکستان و قرقیزستان هم نوید فواید قابل توجه اقتصادی را می دهد. این کشورها با ایران طرح های مشترکی دارند که بر همین اساس از دورنمای دسترسی به خلیج فارس برخوردارند.
 
در محور شمال- جنوب خط راه آهن قزوین – رشت – آستارا هم وجود دارد که برای دولت های ساحلی خزر بسیار نویدبخش است. دولت جمهوری اسلامی ایران همراه با مسیر راه آهن خزر شرقی برای تکمیل ساخت این خط راه آهن اولویت قایل بوده است.
 
اجرای این طرح علاوه بر فواید اقتصادی، بلحاظ سیاسی نیز از اهمیت بسیاری برخوردار است. این ابتکارات از نظر نزدیکی مواضع دولت های منطقه در زمینه مسایل خزر اهمیت دارند. قرار است بزودی اجلاس سران کشورهای ساحلی خزر در روسیه برگزار شود.
 
جمهوری های آسیای مرکزی به ایجاد سامانه جدید حمل و نقل منطقه ای علاقه زیادی دارند، زیرا از این طریق می توانند بر انزوای خود از مسیرهای دریایی غلبه کنند. روسیه و ایران به نوبه خود به ایجاد قالب های حفظ امنیت در منطقه خزر فقط به همت کشورهای ساحلی علاقه مند هستند.