عرضه و پیش‌فروش بلیت قطارهای مسافری چرا محدود شده است؟

در سال 1390 حدود یک هزار دستگاه واگن مسافری در ناوگان ریلی کشور فعال بود، اما امروز با گذشت 13 سال از آن تاریخ، درحالی که انتظار می رفت تعداد واگن های در این 13 سال حداقل 3 برابر شود، نه تنها واگن مسافرزی جدیدی وارد ناوگان نشد، بلکه همین واگن های موجود هم پس از چند بار تعمیر اساسی، زمین گیر شده است؛ امروز فقط یک هزار و 150 دستگاه واگن مسافری در ناوگان ریلی فعال است.مدیران شرکت های ریلی معتقدند سرمایه گذاری در حوزه حمل و نقل مسافری ریلی پرهزینه و کم درآمد است و توجیهی برای بخش خصوصی ندارد، به هر حال بخش خصوصی به عنوان بنگاه اقتصادی، به دنبال توجیه مالی است اما فعالان این عرصه معتقد هستند با این نرخ ها، امکان توسعه ناوگان نیست مگر آنکه دولت در اصلاح نرخ ها اقدامی انجام دهد یا به حمل و نقل مسافری ریلی یارانه اختصاص دهد.از سوی دیگر شرکت راه اهن معتقد است دریافت حق دسترسی رایگان شرکت های ریلی به شبکه ریلی خود به نوعی یارانه محسوب می شود در حالی که شرکت راه اهن از این محل در بخش واگن باری، درآمد دارد.

از سوی دیگر حمل و نقل مسافری ریلی در دنیا مورد حمایت دولت ها است، از آن منظر که این مدل حمل و نقلی به عنوان حمل کننده انبوه، کم مصرف، پاک و ایمن است، دولت ها تلاش می کنند مردم را به استفاده از این مدل حمل و نقلی ترغیب کنند.به هر یکی از مشکلات حمل و نقل جاده ای، آمار بالای سوانح رانندگی است، در دنیا یکی از چندین روش برای کاهش سوانح رانندگی، توسعه حمل و نقل ریلی و ارائه مشوق ها برای استفاده مردم و همچنین مشوق های جذب سرمایه گذار است.در کشور ما به دلیل نبود مشوق برای توسعه ناوگان ریلی، ظرفیت این ناوگان روز به روز کاهش یافته است، بخش خصوصی با ادعای نداشتن توجیه مالی، رغبتی برای ورود به این عرصه ندارد، همین امر موجب کاهش ناوگان مسافری ریلی و سوق دادن مردم به سمت حمل و نقل شخصی (جاده ای) شده است؛ سالانه حدود 18 هزار نفر در سوانح رانندگی کشورمان، جان می بازند و بیش از 200 هزار نفر هم مصدوم و قطع عضو می شوند که هزینه های اجتماعی سنگینی برای خانوارها و کشور ایجاد می کند.

به هر حال با این شرایط، شرکت های ریلی امسال طبق روال هر سال، درخواست اصلاح قیمت بلیت به شرکت راه آهن عرضه کردند.طبق ماده ۹ قانون دسترسی، پیش از این اینگونه بود که شرکت های ریلی پیشنهاده اصلاح نرخ را به شرکت راه آهن ارائه می کردنند و پس از بررسی در شورای عالی ترابری، تصویب و ابلاغ می شد اما در سنوات اخیر در مصوبه سران سه قوه مقرر شده است ستاد تنظیم بازار در موضوع افزایش قیمت بلیت ناوگان حمل و نقل ورود کنددر حال حاضر روال اینگونه است که شرکت ها درصدی بابت افزایش قیمت ها به شرکت راه آهن اعلام می کنند و پس از تایید و ابلاغ ستاد تنظیم بازار، این نرخ ها اعمال می شود.در این باره جلال مختاری مدیر کل روابط عمومی شرکت راه آهن به فارس می گوید: می گوید: قیمت بلیت قطارها از ۱۳ ماه گذشته تاکنون افزایشی نداشته است، شرکت های ریلی بخش خصوصی مطابق معمول سالانه از ابتدای سال درخواست افزایش قیمت داده اند و این درخواست از سوی راه آهن همان زمان به ستاد تنظیمبازار منعکس شده است و در این باره منتظر تصمیم ستاد تنظیم بازار هستیم.

پیگیری ها حاکی ست که مقرر شده است افزایش ۳۰ درصدی نرخ بلیت قطارهای مسافری برای سال جاری (که ۳ ماه از آن گذشته است) از سوی ستاد تنظیم بازار بررسی و سپس ابلاغ شود، البته ظاهرا اعلام شده است باید آنالیز قیمتی نیز توسط شرکت ها عرضه شود. مدیران شرکت های ریلی معتقدند هزینه های دستمزد پرسنل، پذیرایی، نظافت، بهسازی و تجهیز کوپه ها، بازسازی و نوسازی واگن ها، تأمین تامین قطعات و نوسازی آنها بسیار افزایش یافته است در حالی که نرخ بلیت آنها در 13 ماه اخیر ثابت است؛ از سوی دیگر واگن نو به دلیل شرایط موجود، وارد ناوگان نمی شود.

جلال مختاری، مدیرکل روابط عمومی راه آهن، همچنین درباره زمان عرضه بلیت قطارهای مسافری برای بازه زمانی ۱۶ تیر به بعد به فارس گفت: هنوز عرضه بلیت قطارهای مسافری برای تاریخ مذکور آغاز نشده است.وی تأکید کرد: اطلاع رسانی در این حوزه فقط در حیطه اختیارات شرکت راه آهن است و مردم برای آگاهی از وضعیت پیش فروش بلیت قطارها به سایت شرکت راه آهن ( https://www.rai.i ) مراجعه کنند. به گفته وی در آینده نزدیک پیش فروش بلیت قطارهای نیمه دوم تیرماه آغاز خواهد شد.

پیگیری ها از دلیل تأخیر در عرضه بلیت قطارهای نیمه دوم تیر، حاکی از آن است که باتوجه به بررسی اصلاح نرخ بلیت قطارها در ستاد تنظیم بازار، عرضه ها به صورت کوتاه مدت انجام می شود تا نرخ های جدید از سوی ستاد تنظیم بازار ابلاغ شود.