◄ پندهایی در تجربه راه آهن سریع السیر پاریس- لیون و دستاوردهای چین

راه آهن سریع السیر جنوب شرقی فرانسه (به زبان فرانسه LGV Sod-Est) اولین خط شبکه راه آهن سریع السیر فرانسه است که پاریس را به لیون متصل می کند، اولین قطعه این راه آهن در 1981 با اتصال سن فلورنتین به لیون افتتاح شد و قطعه دوم بین پاریس به سن فلورنتین در سال 1983 خاتمه یافت و اتصال کامل دوشهر پاریس و لیون با خط سریع السیر برقرار شد.

قبل از اتمام قطعه دوم، قطارهای سریع السیر (TGV) از خطوط قدیمی برقی بین پاریس به سن فلورنتین با سرعت 160 عبور می کردند و از این ایستگاه با خطوط اتصالی ویژه به خط سریع السیر منتقل و سرعت را به 270 کیلومتر بر ساعت می رساندند.

در گزارش 20070921 شرکت سیسترا (مشاور راه آهن سریع السیر مشهد) با عنوان زیر مشروح این پروژه نوشته شده است:

FEASIBILITY OF STAGE CONSTRUCTION AND OPERATION TO ECONOMIC THE PROJECT OR TO FACILITATE THE CONSTRUCTION AND OPERATION 

این گزارش در پاسخ به پرسش مجری در اجرای مرحله ای و چند فازی پروژه راه آهن سریع السیر مشهد بود که اثبات کننده این باور شد که برای احداث راه آهن سریع السیری مانند تهران- مشهد حتی با فرض نداشتن محدودیت منابع مالی بهتر است راه آهن موجود ابتدا برقی شود و سپس راه آهن سریع السیر به موازات آن با منطق مشابه پاریس- لیون احداث گردد.

بیشتر بخوانید:

چالش مدیریتی راه آهن سریع السیر/ احداث خطوط جدید به صلاح نیست

در غیر این صورت برای پروژه ای که مشابه آن در پاریس به بندر مارسی در پنج فاز (20 سال) اجرا شد باید بیشتر وقت گذاشت.

در سابقه راه آهن سریع السیر فرانسه و خط مذکور که اولین خط سریع اروپا اعلام می گردد بر اساس گزارش فوق چنین آمده:

• در آگوست 1966، مدیر عامل SNCF (شرکت راه آهن فرانسه)، در بازگشت از سفر به ژاپن با تشخیص این که راه آهن تنها وقتی می تواند با شبکه بزرگراهی رو به رشد و خطوط هوایی بهبود یافته رقابتی باقی بماند که زمان سفر در تا در به شدت کاهش یابد، تصمیم به ایجاد «دپارتمان تحقیقات» با ایده ایجاد یک سیستم پرسرعت برای حمل و نقل انبوه عمومی گرفت.

به عنوان اولین قدم، قطار معمولی کاپیتول بین پاریس و تولوز (713 کیلومتر) با سرعت 200 کیلومتر در ساعت آغاز به کار کرد.

در می 1968، SNCF اولین مطالعات در مورد یک خط پرسرعت مانند پاریس و لیون آغاز شد و طراحی یک ناوگان جدید متناسب با نیازهای قطارهای پرسرعت (توربوالکتریک 4800 کیلووات با محورهای موتوردار و رکورد سرعت 318) شروع گردید.

در دسامبر 1976، کار ساخت پاریس- لیون پرسرعت (جنوب شرق) آغاز شد، اهمیت این خط، خدمات رسانی به شهرهایی مانند دیژون، لیون، آوینیون، مونپلیه، مارسی و نیس بود و دسترسی به آلپ فرانسه، سوئیس (لوزان و ژنو) را نیز فراهم می کرد.

با وجود اینکه بخش های قابل توجهی از خط پاریس- تولوز دارای قابلیت سرعت 200 کیلومتر در ساعت بود و این مورد در پاریس- لیون- مدیترانه کلاسیک (PLM) نبود این مسیر انتخاب گردید (خدمات PLM به 40درصد از کل جمعیت فرانسه بود)

از پاریس (ایستگاه Gare de Lyon) تا لیون (ایستگاه Part-Dieu)، حدود 421 کیلومتر است. (386 کیلومتر زیرساخت جدید) به جای 512 کیلومتر برای خط معمولی، با تفاوت زیاد فراز بین دو خط، (فراز خط اولیه 8 و سریع 35 درهزار).

ویژگی مهم دیگر این راه آهن توازی بخشی از آن با آزادراه است که به عنوان اولین راه آهن سریع السیر فرانسه و اروپا (17 سال پس از ژاپن) 14 درصد از مسیر را به موازات آزادراه طی می کند (اتحادیه بین المللی راه آهن های جهان، UIC، بروشور 2008)

• اکنون چنانچه نقشه راه آهن سریع السیر چین و مقایسه سال های 2008 و 2020 را بنگریم بهتر به نکات خردمندانه راه آهن سریع السیر پی می بریم و نکات مغفول در عقب افتادگی کشور در این زمینه با وجود سابقه 45 ساله بهتر آشکار می گردد. در نقشه شبکه ریلی چین تقریبا تمام خطوط سریع السیر در کنار خطوط ارتقا یافته (تا حدود 200) احداث شده که متاسفانه در صفحه 309 گزارش رولندبرگر مورد توجه قرار نگرفته و بدین ترتیب زمان، هزینه و ریسک احداث خطوط سریع بالا رفته است.
• پیش از انقلاب اسلامی پس از سفر وزیر وقت راه و ترابری به ژاپن و درخواست وی از ژاپن برای احداث راه آهن سریع السیر در مسیر تهران- مشهد، شرکت مشاور جارتس سه گزینه را پیشنهاد داد، 1- دوخطه، علائمی و برقی کردن خط موجود با سرعت 160 (سرعت وقت 80 بود)، 2- احداث راه آهن سریع السیر جدید با سرعت210 مشابه ژاپن که در دنیا بالاترین بود 3- احداث خطی با سرعت 260 که حتی ژاپن هم وجود نداشت. (دوخطه و برقی کردن پیشنیاز احداث راه آهن سریع بود که مغفول ماند) 

* کارشناس حمل و نقل