◄ درآمدهای پایتخت در وضعیت قرمز

وضعیت تحقق درآمدهای شهر تهران نگران‌کننده است. نشانه‌های نگرانی را می‌توان در تذکرهای هفته‌های اخیر اعضای شورای شهر تهران و نامه‌ای که به تازگی مدیرکل دفتر شهردار به سه معاونت شهرداری تهران ارسال کرده است، دید. در این نامه خطاب به زریر نگین‌تاجی، سرپرست معاونت مالی و اقتصاد شهری، حجت میرزایی، معاون برنامه‌ریزی توسعه شهری و امور شورای شهردار تهران و پیروز حناچی، معاون شهرسازی و معماری اعلام شده با توجه به شرایط نامساعد شهرداری تهران و تدابیر و دستورات شهردار و اهتمام ویژه به کسب درآمد از محل ظرفیت‌های قانونی، گزارش‌های دریافتی بیانگر کاهش محسوس در روند تحقق درآمدهای پیش‌بینی شده است.

مقتضی است کارگروهی با محوریت معاونت مالی و اقتصاد شهر دارد و با هدف آسیب‌شناسی و بررسی علل و عوامل کاهش محسوس درآمدها و اتخاذ تدابیر لازم با استفاده از همه ظرفیت‌های موجود و بهره‌گیری از نظرات مدیران، کارشناسان و اندیشمندان تشکیل شود و نتایج حاصله حداکثر ظرف دو هفته کاری جهت استحضار شهردار ارسال شود. این بخشنامه علاوه بر این سه معاونت به سایر شهرداران مناطق، مدیران کل ستادی، رؤسا و مدیران عامل سازمان‌ها و شرکت‌های تابعه نیز برای بررسی کاهش درآمدها و ارائه راهکارهای اصلاحی به معاونت مالی و اقتصاد شهری نیز ارسال شده است.

در گزارشی هم که به‌تازگی از سوی معاونت برنامه‌ریزی و توسعه شهری و امور شورا درخصوص تحقق بودجه سال ۹۷ شهرداری تهیه شده به تحولات اقتصاد کلان کشور و تاثیری که بر بودجه پایتخت خواهد گذاشت پرداخته شده و چهار سناریو برای تحقق  بودجه ۹۷ مورد بررسی قرار گرفته است. بر اساس این گزارش، سرجمع کل درآمدهای شهرداری در بودجه سال ۹۷ به میزان ۸۲ هزار و۷۵۴ میلیارد ریال بوده که عمده‌ترین قلم به میزان ۵۷‌هزار و ۹۷۶‌میلیارد ریال مربوط به درآمدهای ناشی از عوارض عمومی است. دومین قلم عمده در درآمدها مربوط به درآمد حاصل از وجوه و اموال شهرداری است که مبلغ ۱۸‌هزار و ۵۴۹‌میلیارد ریال را به خود اختصاص داده است.

عوارض ناشی از مالیات بر ارزش افزوده، عوارض بر ارتباطات و حمل‌و‌نقل و عوارض بر پروانه‌های ساختمانی، منابع عمده درآمدی این بخش هستند. سرفصل منابع حاصل از واگذاری دارایی‌های سرمایه‌ای شامل زیربخش‌های عوارض بر پروانه‌های ساختمانی، فروش اموال شهرداری است. عوارض بر مازاد تراکم و درآمد حاصل از تغییر کاربری‌ها در زیر بخش اول و فروش اموال غیرمنقول، سرقفلی و... در زیربخش دوم جای می‌گیرد. در بودجه سال ۹۷، ۳۵‌هزار میلیارد ریال به عوارض مازاد تراکم، ۲۸‌هزار میلیارد ریال به درآمد حاصل از تغییر کاربری‌ها و ۷‌هزار میلیارد ریال به فروش اموال شهرداری اختصاص داده شده است.

در سرفصل منابع حاصل از واگذاری‌ دارایی‌های مالی دارای زیربخش‌های وام‌های دریافتی و سایر موارد است. واضح است که زیربخش وام های دریافتی عموما به وام‌های دریافتی از بانک‌ها اختصاص دارد. این میزان برای سال ۹۷ حدود ۱۰‌هزار میلیارد برآورد شده است. در زیربخش سایر موارد به وصول مطالبات اختصاص یافته که رقمی حدود۶هزار میلیارد را دربرمی‌گیرد. ۹منبع اصلی برای بودجه ۹۷ شناسایی شده که این منابع حدود ۸۷‌درصد از کل منابع بودجه را تامین می‌کنند که مهم‌ترین منبع در نظر گرفته شده عوارض بر مازاد بر تراکم است که با ۳۵هزار میلیارد ریال، ۲۰‌درصد از منابع بودجه سال ۹۷ را شامل شده است.

عوارض حاصل از مالیات بر ارزش افزوده حدود ۳۰‌هزار میلیارد ریال و درآمد حاصل از تغییر کاربری‌ها حدود ۲۸‌هزار میلیارد ریال در نظر گرفته شده است. چهار سناریوی درآمدی با توجه به شرایط بسیار متغیر اقتصادی در سال ۹۷ مورد بررسی و برآورد قرار گرفته که عبارتند از سناریوی تحقق بودجه مصوب، این سناریو همان منابع مصوب سال جاری و با فرض عدم تأثیرپذیری شهرداری تهران از شرایط کلان کشور و دستیابی به منابع پیش‌بینی شده با انحراف ناچیز و قابل چشم‌پوشی است که معادل ۱۷۴‌هزار و ۲۹۴‌میلیارد ریال است.

دومین سناریو سناریوی مبتنی بر عملکرد سال ۹۶‌است که این سناریو بر مبنای عملکرد سال ۹۶ تنظیم و برآورد شده است. در این سناریو فرض بر این است که حداکثر وصولی شهرداری تهران از منابع درآمدی، ضریب و نسبتی از عملکرد سال گذشته است که در تفریغ بودجه درج و مورد تصویب قرار گرفته است. رقم نهایی این سناریو حدود ۱۴۹‌هزار میلیارد ریال است. درآمد محقق شده سال ۹۶ به میزان ۱۵۵ هزار و ۷۹۲ میلیارد ریال بدون در نظر گرفتن مبلغ ۱۶‌هزار میلیارد ریال مازاد وام دریافتی نسبت به مبلغ مصوب همین ردیف حدود مبلغ ۱۴۰‌هزار میلیارد ریال است.

سومین سناریو مبتنی بر عملکرد سنوات گذشته و در سال‌های ۹۴ تا ۹۶ است. این سناریو برمبنای عملکرد سال‌های ۹۴ الی ۹۶ تنظیم و برآورد شده است. در این سناریو فرض بر این است که حداکثر وصولی شهرداری تهران از منابع درآمدی، ضریب و نسبتی از عملکرد سنوات گذشته است که در تفریغ بودجه سال‌های مذکور درج و مورد تصویب قرار گرفته و رقم نهایی این سناریو ۱۱۹ هزار و ۳۷۱ میلیاردریال است.

چهارمین سناریو که سناریوی شرایط بحرانی است بر مبنای تأثیرگذاری شدید متغیر ملتهب اقتصاد کلان و تحقق‌پذیری منابع درآمد بودجه شهرداری و با استفاده از تعمیم روند وصولی چهار ماهه ابتدای سال جاری استوار است. در این سناریو فرض بر این است که وصولی‌های شهرداری تهران از کدهای درآمدی مهم مانند عوارض و پروانه ساختمانی، عوارض مالیات بر ارزش افزوده و درآمد حاصل از سرمایه‌گذاری در بخش خصوصی و... در حداقل قرار داشته و پتانسیل وصول بیشتر از آن امکان‌پذیر نیست. رقم نهایی این سناریو ۱۰۵ هزار و ۱۰۲ میلیارد ریال است.