◄ تهدید جدی برای صنعت دریایی کشور
مقوله مدیریت صحیح ریسک ها چه درساختار سازمانی و عملکردی بیمه گران و چه در حوزه دارایی های بیمه شده بیمه گذاران، به ویژه در صنایع تخصصی از جمله؛ صنعت دریایی، صنعت نفت گاز و مودهای مختلف حمل و نقل، از پیش نیازهای کلیدی و اساسی جهت نگهداری و توسعه پایدار زیر ساخت های موجود و نیز جذب سرمایه های خارجی به منظور ایجاد زیرساخت های نوین و به روز در صنایع صدرالذکر می‌باشد. پیش نیاز مهمی که متاسفانه در ایران به آن توجه کافی نمی گردد.
توجه جدی به نقش کلیدی صنعت دریایی در رشد و توسعه پایدار اقتصاد کشورها و نیز نقش بی بدیل این صنعت راهبردی در حوزه امنیت ملی و بین المللی کشورهای جهان؛ به ویژه کشورهای ساحلی واقع در مناطق دارای منابع نفت و گاز در زیر بستر دریا، باعث شده تا دولتمردان به همراه نهاد قانون گذاری، برنامه های توسعه‌ای خود را با محوریت دریا تدوین یا اصلاح نمایند و توسعه دریا محور را ارجح بر هرگونه توسعه‌ای بدانند، فلذا از طریق نهادسازی های حساب شده و یا اصلاح منطقی نهادهای موجود از جمله نهاد بانکداری و بیمه با در نظر داشتن محوریت کسب و کارهای مرتبط با دریا توانسته اند به رشد اقتصادی قابل قبولی در مدت زمان معقول و با حداقل هزینه دست یابند و از طریق ایجاد شغل های پایدار، افزایش رفاه اجتماعی و دیگر المان های مهم و کلیدی، امنیت ملی شان را ارتقاء و در نهادهای بین المللی و منطقه ای (چه در ارتباط با صنعت دریایی و چه غیر از این آن) جایگاه و نقش برجسته ای را برای خود کسب نمایند.
وجود منابع عظیم نفت و گاز در دریا، وابستگی شدید جابجایی کالا به ویژه کالاهای اساسی و راهبردی کشورها از طریق دریا، وجود منابع عظیم غذایی در دریاها و اقیانوس ها و نیز کشف و استخراج منابع سرشار سنگ‌های معدنی ارزشمند از زیر بستر دریاها، همه و همه باعث شده تا سرمایه های کلانی وارد این حوزه گردد و در همین راستا کشورهای صاحب دریا و نیز کشورهایی که از طریق رودخانه های قابل تردد برای کشتی به دریاها متصل می باشند، در رقابتی شدید به دنبال جذب سرمایه گذاران بین المللی بیشتری برای توسعه صنعت دریایی‌شان هستند. از آنجا که پیش نیاز ورود سرمایه خارجی به هر کشور پذیرنده سرمایه، وجود بسترهای مناسب و امن به منظور تضمین سرمایه سرمایه گذاران در آن کشورها می باشد پس نقش و وظیفه صنعت بانکداری و بیمه بیش از پیش آشکار می گردد و مورد توجه جدی سرمایه گذار و سرمایه پذیر قرار می گیرد طوری‌که بیمه و بانکداری را مکمل یکدیگر دانسته و نقش بیمه در توسعه ملی کشور پذیرنده سرمایه را به دلیل شناسایی و ارزیابی ریسک های کسب و کار و نیز پذیرش این ریسک ها؛ پررنگ تر و دارای اولویت بالاتری قرار خواهند داد. مقوله مدیریت صحیح ریسک ها چه درساختار سازمانی و عملکردی بیمه گران و چه در حوزه دارایی های بیمه شده بیمه گذاران، به ویژه در صنایع تخصصی از جمله؛ صنعت دریایی، صنعت نفت گاز و مودهای مختلف حمل و نقل، از پیش نیازهای کلیدی و اساسی جهت نگهداری و توسعه پایدار زیر ساخت های موجود و نیز جذب سرمایه های خارجی به منظور ایجاد زیرساخت های نوین و به روز در صنایع صدرالذکر می‌باشد. پیش نیاز مهمی که متاسفانه در ایران به آن توجه کافی نمی گردد.
مدیریت ریسک مبتنی بر علم و دانش در صنعت دریایی کاری ضروری، تخصصی و پیچیده است و بدون بینش نظام مند، جامع و یکپارچه به آن، انجام این مهم امکان پذیر نیست. بینشی که خروجی آن؛ 1 - بهبود وضعیت موجود را رقم خواهد زد 2 - تدوین سیاست های بین الملل پایه در راستای منافع ملی، اهداف واقعی، مشخص و دست یافتنی و برنامه های راهبردی قابل اجراء در کوتاهترین زمان، کمترین هزینه و بالاترین اثربخشی را در پی خواهد داشت.
ضرورت ها:
از ضرورت‌های اصلاح یا تدوین طرح و برنامه های راهبردی مرتبط با مدیریت ریسک های واقع در محیط دریا می توان به موارد ذیل اشاره نمود:
- می‌خواهیم ضریب نفوذ بیمه را در بخش های مختلف صنعت دریایی افزایش منطقی و حساب شده دهیم.
- می‌خواهیم ضریب خسارت های مرتبط با وقوع ریسک های حوزه بندر و دریا را کاهش دهیم
- می‌خواهیم تنوع در پرتفوی بیمه کشور ایجاد نماییم.
- می‌خواهیم گلایه و دغدغه بیمه گذاران بزرگ صنعت دریایی کشور را از نحوه شناسایی و ارزیابی ریسک های انتقال داده شده به بیمه گران و ممیزی فاز نگهداری ریسک را کاهش دهیم.
- می‌خواهیم توسعه صنعت دریایی از طریق همکاری های مالی و فنی بین المللی را در زیر چتر حمایتی صنعت بیمه شاهد باشیم
- می‌خواهیم سهم سرمایه گذاری بانک های داخلی در پروژه های واقع در محیط دریا را افزایش دهیم
- می‌خواهیم توجه سرمایه گذاران بخش خصوصی داخل کشور را از صنعت ساختمان و بازارهای غیر مولد به سمت صنعت دریایی جلب نماییم.
- می‌خواهیم با همکاری بیمه مرکزی ایران جایگاه و نقش صنعت دریایی کشور را در مجامع بین المللی و منطقه ای ارتقاء بخشیم و یا در حوزه منطقه خلیج فارس، نهادها و صندوق های بین المللی جبران خسارت ناشی از حوادث مرتبط با کسب و کارهای دریایی ایجاد نماییم.
- می‌خواهیم خبرگان صنعت بیمه به ویژه در حوزه مدیریت ریسک در تصمیم سازی ها و تصمیم گیری های کلان مرتبط با فعالیت های دریایی کشور نقش اساسی و کلیدی داشته باشند
- می‌خواهیم نگاه سیستماتیک، فراگیر و به هم پیوسته را در حوزه مدیریت ریسک های دریایی نهادینه و از مزایایی آن بهره مند شویم.
- می‌خواهیم نقش مدیریت دانش را در حوزه مدیریت ریسک های دریایی بطور دقیق توضیح دهیم
اهداف:
- اصلاح وضعیت کنونی شرکت های بیمه در حوزه ریسک های پذیرفته شده توسط آنها در حوزه صنعت دریایی
- برقراری یا تقویت ارتباطات بین المللی در حوزه مدیریت ریسک های دریایی
- ورود بیمه مرکزی ایران تحت عنوان عنصرکلیدی در تصمیم سازی ها و تصمیم گیری های کلان نهادهای حاکمیتی کشور در حوزه صنعت دریایی و حضور فعال در رویدادهای بین المللی مرتبط
- طراحی و ایجاد دانش افزار مدیریت دانش خبرگی برای مدیریت ریسک های صنعت دریایی و تعمیم آن به دیگر صنایع
- انتقال و نهادینه نمودن بینش اینتکام سیس در بین مدیران کلیدی صنعت بیمه کشور، آنانی که با صنعت دریایی در ارتباط هستند
نتیجه گیری:
توجه و اقدام مسئولان ارشد نظام به توسعه سواحل مکران، توسعه ظرفیت بنادر بزرگ کشور، توسعه میادین نفت و گاز واقع در خلیج فارس، دریای عمان و دریای خزر و توسعه ناوگان کشتیرانی تجاری در 2 حوزه کالاهای نفتی و غیر نفتی، نشان از حجم بالای سرمایه گذاری در حوزه صنعت دریایی کشور را دارد. حوزه ای که رتبه اول را در جذب سرمایه گذاری های داخلی و خارجی از آن خود نموده و مسئولان ارشد نظام را به این نتیجه رسیدن تا توسعه اقتصادی کشور را بر پایه کسب و کارهای مرتبط با صنعت دریایی به پیش ببرند. توسعه اقتصادی که دو ذینفع اصلی آن یعنی: صنعت بیمه و بانکداری نقش و وظیفه‌ای اساسی و مهم برایشان متصور است. نقش و وظایفی که در عین حفظ عزت، امنیت و در نظر داشتن منافع ملی باید در راستای تسهیل تجارت و امور سرمایه گذاری باشد. لذا نقش صنعت بیمه در این تسهیل سازی بسیار مهمتر از صنعت بانکداری است پس می‌طلبد تا در حوزه بیمه های دریایی و مدیریت ریسک های آن، اهداف و راهبردهای جدیدتری را در کشور تدوین و در اسرع وقت اجرایی نمود. اهداف و راهبردهایی که منتج از بینش نظام مند، جامع و یکپارچه به صنعت دریا باشد.
* کارشناس ارشد مدیریت ریسک
