◄ صندوقهای سرمایهگذاری پروژه؛ شیوه نوین تامین مالی/ بخش دوم
مهمترین چالش تکمیل پروژههای زیرساختی تامین منابع مالی مورد نیاز آنهاست. در اغلب کشور ها مردم در تامین مالی اینگونه پروژهها دخیل شده اند. متاسفانه در ایران هنوز بسترهای لازم برای سرمایه گذاری مطمئن مردمی فراهم نشده است.
صندوق های تامین مالی نوعی از صندوق های سرمایهگذاری مشترک (Mutual Fund) است که فرآیند تامین مالی را ذیل بازار سرمایه انجام میدهد. با استفاده از این صندوق ها می توان تامین مالی پروژه های زیر ساختی از جمله احداث خطوط ریلی، آزادراهها، بزرگراهها و ... را تسهیل نمود. تامین مالی با استفاده از صندوق های سرمایه گذاری پروژه محور، نقدینگی موجود برای تکمیل پروژه در مدت زمان عملیاتی فراهم میشود. این نقدینگی می تواند به صورت دفعی و یا مرحله به مرحله و در قالب اعطای حق تقدم خرید برای سرمایه گذاران اولیه جمعآوری گردد. در هر صورت، می توان اذعان کرد که صندوقهای سرمایه گذاری پروژه محور، معضل منابع مالی را که محدود کننده تسریع در احداث و تکمیل پروژههای عمرانی در کشور است به طور کامل مرتفع میسازد.
بیشتر بخوانید:
صندوقهای سرمایهگذاری پروژه؛ شیوه نوین تامین مالی/ بخش نخست
از سوی دیگر، به واسطه تامین مالی کامل این پروژه ها، ریسک های ناشی از طولانی شدن زمان ساخت پروژه و در نتیجه غیر اقتصادی شدن آنها کاهش می یابد و بعلاوه، صرفه جویی هایی ناشی از افزایش مقیاس، مدیریت در اتاق شیشه ای و با نظارت سرمایهگذاران و الزام به پاسخگویی در صورت اتخاذ تصمیمات غیر کارشناسی را به دنبال خواهد داشت. چرا که برعکس پروژه هایی که با بودجه های دولتی انجام میشود و مردم هیچ گونه نظارتی بر آنها ندارند، در پروژه هایی که مردم خود سرمایهگذار آن هستند، میزان نظارت و مطالبه مردمی بالا رفته و از همین رو سرعت انجام پروژه نیز افزایش می یابد.
پروژه های بدون اولویت خود به خود از گردونه رقابت حذف خواهند شد
صندوق های سهامی عام پروژه محور مطابق اساسنامه خود، برای یک پروژه خاص تعریف میشود؛ این صندوق ها با کسب مجوز از سازمان بورس و اوراق بهادار تاسیس شده و بستری برای جمع آوری سرمایه های خرد مردمی برای تخصیص به یک پروژه خاص محسوب میشود. این صندوق ها پس از بررسی علمی و اقتصادی پروژه ها تاسیس میشوند و قبل از تاسیس صندوق برای یک پروژه، همه ابعاد آن مورد بررسی و ارزیابی کارشناسی قرار میگیرد. چرا که صندوق های پروژه باید در نهایت به سرمایه گذاران خود پاسخگو باشند؛ بنابراین، پروژه های بدون اولویت و یا پروژه های با کارکردهای سیاسی و منطقه ای نمی توانند توفیق چندانی در ایجاد و تشکیل صندوق پروژه داشته باشند و حتی اگر پروژه ای با این مختصات به فرآیند تشکیل صندوق برسد، مردم با توجه به احتمال پایین سوددهی آنها، رغبتی در سرمایهگذاری در این پروژه ها نخواهند داشت.
لازم به ذکر است که مدیریت و مسئولیت تمام امور پروژه ای که با روش صندوق پروژه تامین مالی میشود، در طول دوران ساخت و بهرهبرداری به عهده شرکتی خواهد بود که برای اجرای پروژه مورد نظر ایجاد میشود. این شرکت موظف است مطابق با قوانین بازار سرمایه و همچنین تحت نظارت نهادهای قانونی به فعالیت در احداث و بهرهبرداری از پروژه مورد نظر اقدام کرده و پرداخت سود به سرمایهگذاران و دارندگان سهام پروژه را انجام دهد.
نقدشوندگی بالا؛ سهام صندوقها قابلیت معامله در بازار ثانویه را دارند
صندوق های پروژه طبق اساسنامه ابتدا به شکل یک شرکت سهامی خاص با نام شرکت پروژه فعالیت خود را آغاز میکنند و پس از تکمیل پروژه به صورت یک شرکت سهامی عام در بازار ثانویه بورس قابلیت معامله پیدا می کند. بعد از عرضه سهام این شرکت در بازار ثانویه بورس، فعالیت صندوق تمام میشود و سرمایهگذاران حقیقی و حقوقی که منابع مالی پروژه را تامین کرده اند به میزان آورده خود، در سهام شرکت مربوطه شریک میشوند.
صندوق های سرمایه گذاری پروژه محور به واسطه داشتن سیستمی نظام مند و بدون ساختار شکنی و تحت نظارت سازمان بورس و اوراق بهادار، می تواند به تامین مالی انواع پروژه های زیرساختی کشور کمک کند. بعلاوه فرد سرمایه گذار مطمئن است که سرمایه او صرف اجرای پروژهای از پیش تعیین شده میشود و منافع سرمایهگذار به منافع آتی پروژه وابسته میشود. همچنین ساختار صندوقهای پروژه نسبت به ساختار معمول تامین مالی دولتی بسیار چابک تر است و می تواند سریعا تامین مالی پروژه و یا افزایش سرمایه های مورد نیاز احتمالی را پوشش دهد. به غیر از این مزایا، مواردی همچون نقدشوندگی بالای واحدهای سرمایهگذاری، بازدهی بالا و به کارگیری مدیریت حرفهای پروژه از مزایایی است که ایجاد صندوق های سرمایه گذاری پروژه محور می تواند برای سرمایه گذاران در وهله اول و در گام بعد برای اقتصاد کشور به ارمغان بیاورد.
* کارشناس حمل و نقل