◄ سهم دولت، مجلس و شهرداری در رفع کمبود برق
آمارهای مختلف نشان می دهند که ثروتمندان، ۲۳ برابر بیشتر از فقرا از یارانه انرژی بهره می‌برند.
قطع برق به دلیل رابطه مستقیم و شدید با کار و زندگی روزمره مردم، خسارات زیادی را درپی داشته و سریعا همه مردم به آن واکنش نشان می دهند و بروز آن در روزهای گرم تابستان آثار منفی آن را بیشتر می کند به گونه ای که سبب شده نمایندگان مجلس بررسی ریشه ها و برخورد با عوامل آن را سریعا در دستور کار خود قرار دهند.
رویکرد جهانی به افزایش سهم برق در انرژی های مصرفی و موفقیت ها و استقبال زیاد از انرژی های پاک و تجدیدپذیر برای کاهش و توقف گرم شدن زمین، سبب گسترش روزافزون حمل و نقل برقی شده و کاهش هزینه و قیمت تمام شده ذخیره سازهای انرژی (باتری) علاوه بر وسایل حمل و نقل عمومی سبب رشد بالای بازار خودروهای شخصی برقی نیز شده است.
اما الگوی قیمت انرژی و سیاست های اقتصاد انرژی متفاوت با جهان (الگوی تملک گران و بهره برداری ارزان) باعث بالا رفتن شدید نرخ مصرف انرژی بویژه برق، سوخت مایع و گاز شده به نحوی که یکی از گلوگاه های کشور در سال های میانی دهه هشتاد وابستگی به واردات بنزین شده بود و به همین سبب دشمنان بحث تحریم بنزین را برای کشور اعمال نمودند که با اعتراض مقام معظم رهبری در عید فطر 1386 نمایندگان مجلس قانون مدیریت سوخت را مطرح و تصویب نمودند.
بیشتر بخوانید:
در بند هفت سیاست های ابلاغی الگوی مصرف در تاریخ 15 تیر سال 1389 بر صرفه جویی در مصرف انرژی با اعمال مجموعه ای از اقدامات قیمتی و غیر قیمتی به منظور کاهش مستمر «شاخص شدت انرژِی» کشور به حداقل دوسوم میزان کنونی تا پایان برنامه پنجم توسعه و یک دوم تا پایان برنامه ششم تاکید شده است.
شدت انرژی شاخصی است که نسبت انرژی استفاده شده به ازای هر واحد از تولید ناخالص داخلی را نشان می‌دهد. بنا بر گزارشات متعدد شدت مصرف انرژی در ایران سه برابر بالاتر از متوسط شدت انرژی دنیا بوده و بر اساس آمار سازمان بین المللی انرژی ایران سالانه ۷۰ میلیارد دلار یارانه برای سوخت های فسیلی می‌پردازد (چین 45 میلیارد دلار). آمارهای مختلف نشان می دهند که ثروتمندان، ۲۳ برابر بیشتر از فقرا از یارانه انرژی بهره می‌برند. این یارانه ها از یک طرف هزینه های سنگینی را به دولت تحمیل کرده و سبب افزایش کسری بودجه (در نتیجه تورم روزافزون و کمرشکن برای مردم) شده است.
(به گفته مدیرعامل توانیر در روز سیزدهم تیرماه، فرانسه با سیاست قیمت توانسته مشکل کمبود برق را مدیریت نماید).
هرچند در نگاه نخست ریشه قطعی برق کمبود تولید ظرفیت تولید است که با وجود توانایی کشور در ساخت توربین های نیروگاهی و سایر تجهیزات مربوطه با فناوری روز دنیا می توان به کمبود سرمایه گذاری (به دلیل تعرفه و درآمد پایین برق) در گسترش این زیرساخت مهم و حیاتی پی برد لکن بالا بودن مصرف که بدان کمتر پرداخته می شود عامل مهم دیگری است که نباید آن را فراموش نماییم که شناخت و تحلیل صحیح آن، راهکارهای بیشتری را برای ما آشکار و نمایان می سازد.
یکی از عوامل رو به رشد بالا بودن مصرف برق خانگی در ایران به ویژه در تابستان، افزایش سهم وسایل سرمایشی است که با رویکرد استقلال هرچه بیشتر واحدهای مسکونی جدید و تمایل روزافزون استفاده از سیستم های سرمایش تراکمی بنا به گفته معاون وزیر نیرو در اردیبهشت سبب شده مصرف برق آنها به 27 هزار مگاوات و به گفته مدیرعامل توانیر به 40 درصد تولید کشور برسد (5 تا 6 هزار مگاوات از این مقدار و به بیان دیگر 20درصد این مصرف مربوط به ادارات دولتی است).
با وجود فناوری های جدید، وسایل سرمایشی تراکمی برای ایران راهکار بهینه بنظر نمی رسد و باید مورد بازنگری قرار گیرد.
به این ترتیب علاوه بر افزایش ظرفیت تولید نیروگاه های کشور به ویژه نیروگاه های کوچک (پدافند غیرعامل)، تصویب قانون راهبردی مدیریت مصرف برق (با هدف تحقق سیاست های اصلاح الگوی مصرف در موضوع شدت انرژی) و تکمیل مقررات مبحث 19 و الزام سازندگان ساختمان های بزرگ مسکونی (مثلا از 6 طبقه یا 10 واحد به بالا) در بکارگیری چیلرهای جذبی و نیز مکلف نمودن مراکز دولتی، اداری و تجاری برای بکارگیری سیستمهای برق، سرما و گرما (CCHP) و حمایت از شرکت های دانش بنیان در توسعه تجهیزات سرمایشی کم مصرف و کوچک ضروری به نظر می رسد.
* کارشناس حمل و نقل
