◄ سیمولاتور و نقش آن در کاهش سوانح ریلی
بی توجهی به موضوع ایمنی صدمات جدی به اعتبار حمل و نقل ریلی به ویژه در حوزه مسافری وارد می کند.
ویژگی ایمنی راه آهن در مقایسه با سایر شقوق حمل و نقل از با اهمیت ترین شاخصه های اصلی حمل و نقل ریلی است. اما این ویژگی نیازمند توجه هرچه بیشتر برای ارتقای آن است زیرا که تجربه نشان داده بی توجهی به موضوع ایمنی صدمات جدی به اعتبار حمل و نقل ریلی به ویژه در حوزه مسافری وارد می کند نمونه ای از این دست را می توان سوانح برخورد قطار مسافری در هفت خان،خروج قطار مسافری از خط در مسیر زاهدان وآخرین مورد آن برخورد قطار مسافری یزد مشهد با بیل مکانیکی و خروج از خط قطار نام برد که متاسفانه در همه این سوانح علاوه بر خسارات مادی تعدادی از مسافرین نیز کشته شدند.
از آنجا که یکی از عوامل اصلی در ایمنی عامل انسانی است که در صورت داشتن مهارت و هوشیاری و رعایت مقررات میتواند از سوانح جلوگیری و یا حداقل از شدت آنها بکاهد سرمایه گذاری در این مقوله قطعاً موجب ارتقاء ایمنی می گردد. در این راستا ارزیابی نیروی انسانی،مشخص نمودن نقاط ضعف ایشان و آموزش و باز آموزی، اقداماتی مهم به حساب می آید اما ازآنجاکه راهبر را در محک آزمون در شرایط واقعی قرار دادن،تا نقاط ضعف ایشان مشخص شود، خسارت بار و غیر عقلانی است تکنولوژی های آموزشی نوین راهگشا و بدین منظور در راه آهن ها، به برکت دستیابی و بهره گیری از این تکنولوژی ها، شرایط واقعی و یا نسبتاً واقعی شبیه سازی و از این طریق آموزش به راهبران قطارها داده می شود در سیمولاتور های پیشرفته شرایط خط که زمینه ایجاد سانحه است شبیه سازی و سپس راهبر در وضعیت‌های مختلف ناوگان و همچنین خط به تمرین می پردازد و عکس العمل و نقاط ضعف راهبر سنجش میشود همچنین در ادامه ایجاد شرایط مختلف و تحلیل آن ، راهبردر وضعیت های مختلف جسمانی از حیث خستگی و خواب در بوته آزمایش قرار می گیرد تا نتایج آن به واقعیت نزدیکتر باشد شرایط مختلفی که برای خط تعریف می شود عبارتند از ۱-تغییر شرایط جوی, وجود باد , باران ، برف و طوفان
۲-عبور حیوانات و انسان از روی خط
۳- عبور خودرو
۴ -ریزش کوه و مسدودی
۵-عملیات ساختمانی ،تقلیل سرعت
۶-سیل و آبگرفتگی خطوط
۷-درجه حرارت محیط
۸ شدت نور
۹-سایر
همچنین عکس العمل افراد در شرایطی که برای ناوگان مشکل ایجاد میشود سنجش و تصمیمات لازم برای آموزش آنها اتخاذ میشود برخی از این شرایط عبارتند از
۱-بریدگی و تیزی چرخ
۲ خرابی ترمز
۳ خرابی موتور
۴ خروج از خط
۵ -دود و آتش سوزی درطول قطار
۶-گرمی سرمحور
همواره نتایج بررسی کمیسیون سوانح راه آهن نشان می دهد عامل نیروی انسانی نقش اصلی در سوانح دارد و تقریباً سانحه ای وجود ندارد که قصور نیروی انسانی در آن وجود نداشته باشد در بررسی ریشه ای این موضوع، شرایط نامناسب فرد یکی از علل قصور ایشان می باشد.
انواع شرایط راننده که از ریشه های عدم دقت ایشان در رانندگی است عبارتند از:
۱-خستگی و خواب آلودگی
۲-بیماری
۳-مصرف داروهای خواب آور و اعتیاد آور
۴-عدم تمرکز در ساعات خاصی از رانندگی
۵-عدم رعایت مقررات
۶-استرس و اضطراب های ناشی از عوامل بیرونی و محل کار
۷-سایر موارد
همه این موارد میتواند و در گذشته موجب سانحه شده است اما بخشی از آنها را میتوان در شبیه سازی اجرا نمود برای مثال این که راننده ای در چه ساعاتی از شبانه روز با تمرکز کمتری رانندگی می کند را می توان سنجش نمود به هر حال آنچه به عنوان نتیجه گیری از سنجش عملکرد در سه حالت شرایط خط،ناوگان و راهبر به دست می آید مبنای ارزنده ای برای تصمیمات مختلف از جمله سطح بندی افراد ،تعریف دوره های آموزشی برای ایشان و عدم بکارگیری فرد در برخی شرایط بهره برداری و یا تغییر شغل راهبر می باشد علاوه بر موارد فوق عملکرد فنی راهبر نیز از نتایج قابل استفاده است برای مثال مصرف سوخت و یا گراف عملکرد ایشان کنترل و نقاط ضعف آن مشخص و تذکر لازم و یا دوره آموزشی برای راهبر تعریف می شود.
ماخذ:
۱-مقاله سیمیلاتور و نقش موثر آن در آموزش رانندگان ریلی گاهنامه فنی تخصصی رجا شماره ۱۸، رضا عصاری-شهریار ضرابی
۲-مقاله واقعیت مجازی ,شبیه سازی و کاربرد آن در حمل و نقل ریلی، گاهنامه فنی تخصصی رجا ،شماره۱۹ محمد حقی
