◄ قیمت ها و هزینه‌ ها در صنعت ریلی

پروفسور باوم گارتنر (Baum Gartner) از دانشگاه لوزان سوئیس (EPFL)، سال 2000 در مورد قیمت ها و هزینه ها در صنعت ریلی اروپا بررسی هایی داشته که نتایج آن در کتابی با عنوان قیمت ها و هزینه ها در بخش ریلی در سال 2001 منتشر و در 1387 نیز به فارسی ترجمه شده است.( تین 26337).

این کتاب (Prices and costs in the railway Sector) تخمین های کلی را برای قیمت ها و هزینه های زیرساخت ، ناوگان و بهره برداری راه آهن در سال 2000 ارائه می کند. مواردی مانند خرید زمین، ساخت مسیر، پل ها، تونل ها، ایستگاه ها، تجهیزات علائم، برق رسانی، لکوموتیوها، انواع خودکشش و واگن و مصرف انرژی.

• بطور کلی، هدف این کتاب ارائه یک نمای کلی از عناصر اصلی هزینه برای کمک به برنامه ریزی و محاسبات و تحلیل اولیه راه آهن است، در حالی که کتاب به تغییرات قابل توجه هزینه و نیاز به مطالعه دقیق پروژه ها بصورت خاص اشاره می کند.

• برای زیرساخت، هزینه های تملک زمین از ناچیز در مناطق دور افتاده تا 30 میلیون یورو در کیلومتر در مناطق شهری متراکم متغیر است. ساخت زیرسازی مسیر تک خطه حدود 2 میلیون یورو در کیلومتر در زمین آسان (مسطح)، تا 40 میلیون یورو در کیلومتر در زمین های دشوار (کوهستانی) است و مسیر دوخطه 3-40 میلیون یورو در کیلومتر برای سرعت 300 است (سرعت 100 نصف). هزینه تونل ها 20 تا 30 میلیون یورو در کیلومتر و پل های اصلی 15 تا 30 میلیون یورو در کیلومتر است. روسازی خط بسته به وزن ریل 300-500 هزاریورو در کیلومتر است، با عمر 6 تا 40 سال بر اساس سطح ترافیک. تعمیر و نگهداری به طور متوسط ​​7-60 هزاریورو در کیلومتر در سال بوده (برای ترافیک 3 تا 100 میلیون تن در سال) است. برقی کردن خطوط ریلی 150-200 هزاریورو در کیلومتر (سرعت 100 تا 300) به اضافه 150-500 هزاریورو بر مگاولت آمپر  برای پست های برق.

• هزینه علائم خطوط اصلی 50 هزاریورو در کیلومتر است، در حالی که سیگنالینگ با تراک بندی اتوماتیک 100- 500 هزاریورو در هر بخش و تجهیزات داخل کابین 200-400 هزاریورو برای هر دستگاه ناوگان است. هزینه های ایستگاه از 1 میلیون یورو برای یک ایستگاه تک خطه معمولی تا 300 میلیون یورو برای یک ترمینال اصلی (ایستگاه تشکیلاتی بزرگ) متغیر است.

• قیمت لوکوموتیوهای الکتریکی حدود 2 تا 4 میلیون یورو و هر کدام 0.6 یورو در هرکیلومتر هزینه تعمیر و نگهداری و قیمت لوکوموتیوهای دیزلی برای آمریکای شمالی 1.5-2 میلیون دلار با تعمیر و نگهداری 1-2.5 دلار در هر کیلومتر است.

• قیمت قطارهای خودکشش برقی و دیزلی (EMU و DMU)  متناسب با توان هر ست 10 تا 30 میلیون یورو (ترنست برقی 8 مگاوات 8 واگنه 18 میلیون یورو) با تعمیر و نگهداری 3 تا 7 یورو بر کیلومتر است (افزایش با تنوع ولتاژ، تیلتینگ و دوطبقه).

• قیمت واگن های مسافری هرکدام 1-2 میلیون یورو با تعمیر و نگهداری 0.2-0.5 یورو در هر کیلومتر و قیمت واگن های باری 50-140 هزاریورو در اروپا یا 40-130 هزاردلار در آمریکای شمالی با تعمیر و نگهداری 0.05-0.15 یورو بر کیلومتر است.

• قطارهای الکتریکی 25 تا 75 وات ساعت بر هر تن-کیلومتر ناخالص بر اساس سرعت، مسیر و تعداد توقف مصرف می کنند و قطارهای دیزلی به طور مشابه متناسب با شرایط بهره برداری، 4.5-14 سانتیمتر مکعب سوخت بر هر تن-کیلومتر ناخالص مصرف می کنند. میانگین تعرفه برق 0.1 یورو در کیلووات ساعت و میانگین قیمت گازوئیل حدود 0.6 یورو در لیتر است.

• استفاده از حداکثر سرعت بالاتر، هزینه های ساخت و نگهداری را بطور قابل توجهی در زیرساخت ها و تجهیزات افزایش می دهد.

• نتیجه: برای اولویت بندی پروژه های ریلی در یک فضای اقتصادی باید هزینه و فایده هر پروژه نخست به صورت تقریبی و سپس به صورت دقیق محاسبه شود که با اطلاعات این کتاب می توان در زمان کوتاه به یک برآورد نسبی منطقی برای هزینه احداث زیرساخت، خرید ناوگان و بهره برداری دست یافت و در کنار برآورد فواید اجتماعی (تین 271019) مورد استفاده قرار داد.

• هرچند سازمان برنامه و بودجه، سالانه فهرست بهای راه آهن ... را منتشر می کند (تین 254208) که کاربرد آن در متره و برآورد احجام کار و هزینه پروژه های عمرانی است ولی داشتن جداول هزینه کلان پروژه های ریلی مانند کتاب فوق (مشابه جدول سال 1372) می تواند برای وزیر، مدیران ارشد ... تصویر خوبی را از واقعیات آتی و مراحل تعمیر و نگهداری و بهره برداری ترسیم نماید.