◄ توزین ناکارآمد در راه آهن و خسارات آن به شبکه و ناوگان/ لزوم نصب سیستم توزین در ایستگاه های مبدا بار
نصب سیستم توزین درحال حرکت در خروجی ایستگاه های مبداء بار، نه تنها می تواند درآمد را بیش از 10 درصد افزایش دهد بلکه انتظار می رود هزینه نگهداری خط، واگن، تعمیرات لوکوموتیو و تعداد سوانح را کاسته و ظرفیت شبکه را نیز افزایش دهد.
- آیه 85 سوره هود، قوم ایشان را به توزین دقیق امر و از کم فروشی نهی و آیه 9 سوره الرحمن سفارش به توزین صحیح می نماید.
- یکی از بندهای پایانی برنامه وزیر پیشنهادی راه و شهرسازی به کمیسیون تخصصی عمران، راه اندازی و احیای بخش عمده ای از تجهیزات هوشمند غیرفعال مانند سیستم توزین در حال حرکت (Weigh In Motion=WIM) بود (98 دستگاه در جاده ها) بود.
- این وسیله که برای برآورد وزن خودروهای سنگین و کاهش خسارات جاده و پلهاست، بدون ایجاد محدودیت سرعت یا تغییر مسیر برای وسایل عبوری و بدون توقف، همزمان با اندازه گیری سرعت، با خطای کمتر از 5 درصد نتیجه توزین را به مرکز مربوطه می فرستد.
- اما نقش سیستم توزین در راه آهن بسیار گسترده تر و متاسفانه به همان میزان مغفول تر است، سیستم توزین در راه آهن علاوه بر کاهش خسارات به ریل، تراورس، خرابی پل ها و بستر خط، خرابی واگن ها و لوکوموتیوها ناشی از اضافه بار را نیز می کاهد.
- موضوع اضافه بار به ویژه در واگن های لبه بلند راه آهن ایران (برای حمل مواد معدنی و خصوصا سنگ آهن که سهم بسیار بالایی در جابجایی ریلی دارد) که خسارت آن به خط و ناوگان می رسد به بیش از نیم قرن گذشته بازمی گردد به ویژه برای بارگیری غیراتوماتیک (با لودر ... که همچنان پابرجاست) و حتی برای بارگیری اتوماتیک به دلیل غفلت از کالیبره کردن رخ می دهد (تین 273393).
- مرحوم عبدالمجید افضل در یکی از جلسات هیئت مدیره در اوایل دهه هشتاد، تجربه خود در اداره کل جنوب شرق (یزد) مبنی بر مطالبه هزینه اضافه بار از یکی از شرکت های فولادی بر اساس اسناد توزین آن شرکت ها را مطرح نمودند که مورد تایید قرار گرفت.
- مشابه این امر قبل از پیشنهاد افزایش بارمحوری واگن ها از 20 به 22.5 جهت اقتصادی شدن ورود بخش خصوصی در 1384، با گزارش مرکز بافق مبنی بر یافتن تعداد زیادی از واگن های یک قطار با بارمحوری بالای 30 تن بدون شکستگی فنر مشاهده شد.
- اواسط دهه هفتاد در زمان مرحوم دکتر دادمان نیز گزارشاتی از ادارات کل محدوده بافق اصفهان به مرکز می رسید (76-77) مبنی بر تکرار شکستگی ریل در طول مسیر، خروج از خط واگن های معدنی، گاهی اوقات عدم کشش لوکوموتیو (سیرجان بافق) ... که همکاران گروه بهره برداری مرکز تحقیقات جهت آسیب شناسی موضوع به منطقه اعزام و در بازدید از طول مسیر و بازدید از نحوه بارگیری واگن ها در معادن سنگ آهن گل گهر، ذغال سنگ زرند و چغارت، متوجه شدند در برخی موارد پس از بارگیری با قیف، واگن های ۱۲۰ تنی تا ۱۳۰ و ۱۳۵ تن نیز بارگیری می شدند و واگن های ۸۰ تنی تا ۸۵ و ۹۰ تن نیز بارگیری می شدند که با بررسی عملکرد چندین ماهه برگه توزین قطارها این عملکرد ثابت و با دستور مدیرعامل غرامت از شرکت ها درخواست شد.
- موضوع اضافه بار واگن ها که افزایش وزن قطار برای لوکوموتیو را در پی دارد هم خسارت دیگری است که سبب ناتوانی لوکوموتیو در کشش قطار و نهایتا مسدودی خط شده و در حالت شدید سبب سوختن ترکشن موتور یا آزادشدن پینیون ترکشن موتور می گردد.
- آزاد شدن پینیون ترکشن موتور که تا 1370 در لکوموتیوهای GT26 جنرال موتورز (حتی با افزایش بار از 1000 تن به 1500 تن در 1369 و به 2000 تن در 1376) دیده نشده بود، در لوکوموتیوهای U30C جنرال الکتریک مشاهده گردید (تین 248023).
- شاید بخشی از مشکلات لکووموتیوهای آلستوم را نیز بتوان به این عامل (اضافه بار واگن ها و اضافه وزن قطارها) نسبت داد که البته نافی کم توجهی به آزمایشات سختگیرانه (تین 271255 و 278854) و ضعف های فنی آلستوم (تین 90443 و 252337) نیست.
- در فروردین 1401 از حدود 70000 واگن بارگیری شده ظاهرا کمتر از 21000 واگن با نسبت 30 درصد توزین شده که با احتساب نسبت بارهای معدنی 70 درصد کمتر از نصف و بسیارپایین بوده و احتمال اضافه بار واگن ها و اضافه وزن قطارها را بیش ازپیش می افزاید.
- هرچند توزین (استاتیک) واگن در راه آهن از اولین اقدامات برای تنظیم قطارها با بیش از 80 سال قدمت به نظر می رسد و توزین دینامیک در ایران قدمت حدود 20 ساله (و دنیا 50 ساله) دارد ولی اکنون چندین شرکت ایرانی در ساخت توزین درحال حرکت موفق بوده اند و با تدابیر راه آهن می توانند در تعیین اضافه بار واگن ها و اضافه وزن قطار و افزایش درآمد و کاهش هزینه موفق باشند.
- نصب سیستم توزین درحال حرکت (WIM) در خروجی ایستگاه های مبداء بار، نه تنها می تواند درآمد را بیش از 10 درصد افزایش دهد بلکه انتظار می رود هزینه نگهداری خط، واگن، تعمیرات لوکوموتیو و تعداد سوانح را کاسته و ظرفیت شبکه را نیز افزایش دهد.
باسلام
ضرورت وجود سیستم های توزین بر هیچ کسی پوشیده نیت سوالی که ذهن من را مشغول کرد اینست که ما در شبکه راه آهن فعلی ایران سیستم توزین داریم حداقل من یادم می آید که داشتیم کم هم نبود و یک زمانی هم متولی سیستم ها اداره کل ساختمان وتاسیسات بود البته متولی، هر زمان بسته به سلیقه مدیران عامل عوض میشد و در مقطعی به نظرم معاونت ناوگان بود
به نظر می رسد راه اندازی احتمالی مجدد همین سیستم های موجود می تواند مشکلات را تا حد زیادی حل کند
البته همانطور که متذکر شدم از شرایط سیستم های توزین موجود که اتفاقا بخشی از آنها هم ایرانی هستند بی خبر هستم
اما مشکل اصلی استفاده صحیح وبه موقع از سیستم ها و داشتند سازمان درست برای استفاده است
بهره برداری صحیح مطابق دستور العمل های صادر و ممانعت از اعزام واگن بدون انجام مراحل توزین می تواند مفید باشد
با سلام و تشکر از توجه و توضیحات شما
بله باسکول داشتیم و داریم اما مشکل اصلی عدم توزین است که به موقعیت باسکول در خطوط فرعی و زمانبر بودن آن بازمیگردد که سبب غفلت از توزین اغلب واگنها میشود
نصب باسکول دینامیک یا WIM در ابتداء خطوط پس از ایستگاه بارگیری .... این احتمال را بشدت کاهش میدهد