بایدها و نبایدهای تجارت با روسیه
تین نیوز | در گذشته مقوله تجارت و برقراری روابط اقتصادی و بازرگانی کشورمان با اغلب کشورهای جهان نه براساس بازارشناسی، بازاریابی و پیروی از یک مکانیزم علمی تعریف شده بوده، بلکه براساس شرایط خاص حاکم و رویکردهای دولتمردان کشورمان و همچنین سیاستهای عرف تجارت بینالملل کشورهای غربی و آمریکایی بوده است.
بهعنوان مثال در یک برهه زمانی، قاره آفریقا در اولویت قرار میگیرد و در برهههای دیگر کشورهای حوزه آمریکای لاتین یا کشورهای همسایه.
در حال حاضر که موضوع تجارت با کشور روسیه مطرح شده، سازمان توسعه تجارت ایران با توجه به وظیفه ذاتی، بهعنوان سیاستگذار و مسوول توسعه تجارت و صادرات غیرنفتی کشور، قبل از همه ارگانها و نهادهای دولتی و حتی تشکلها و اتحادیههای ذیربط که هر کدام با عینک خود و براساس اطلاعات کتابخانهای اقدام به برنامهریزی، برگزاری همایشها و سمینارها و حتی مذاکره با طرفهای روسی کرده یا در تدارک آن هستند، دست به کار شده و بایدها و نبایدهای تجارت با این کشور را در دست تدوین دارد.
پس از فروپاشی نظام شوروی و ظهور کشورهای آسیای میانه که بازارهای بکر و جدیدی برای فعالان اقتصادی ما بود، با عدم هماهنگیهای به وجود آمده و ارسال کالاها و خدمات بنجل و بیکیفیت و نگاه مقطعی و ناپایدار به بازار این کشورها به راحتی بازارهای مورد نظر را به نفع کشورهایی مانند ترکیه از دست داده و کنار گذاشته شدیم.
این موضوع در حال حاضر برای کشور آذربایجان نیز صدق میکند. براساس اظهارات برخی از تولیدکنندگان کالاهای صادراتی، با توجه به لغو روادید یک طرفه با آن کشور، روزانه هزاران نفر از مردم آن کشور وارد خاک ایران شده و به جهت تامین هزینههای درمانی و اقامتی خود اقدام به خرید و حمل کالاهای بیکیفیت و ارزان ایرانی که حتی نام و نشان تجاری نیز ندارند میکنند و کالاهای مورد نظر را بهعنوان کالاهای صادراتی ایرانی در کشورشان معرفی میکنند که باعث از دست رفتن اعتبار و ارزش کالاهای صادراتی ایران میشود که این موضوع نیاز به بررسی میدانی دارد.
در همکاریهای ایران و روسیه موارد بسیاری دخالت دارند. علاوه بر وضعیت ژئوپلیتیک عوامل دیگری نیز وجود دارد که بر روابط دو کشور تاثیر مستقیم میگذارند. عواملی چون ثروتهای طبیعی عظیم موجود در دو کشور بهویژه نفت و گاز، نیروی انسانی، توان نظامی، تاثیرات منطقهای و بسیاری عوامل دیگر باعث شده تا روابط تهران- مسکو اهمیت ویژهای پیدا کند.
سرگئی شاشکوف، پژوهشگر مسائل استراتژیک روسیه در کتاب خود با عنوان «روابط ایران و روسیه تا کجا؟» مینویسد: از نگاه روسیه، ایران تاثیر بسزایی در تحولات جهان اسلام دارد و همکاری با این کشور میتواند موازنه لازم را برای روسیه در محیط پیرامونی آن که توسط کشورهای اسلامی احاطه شده به وجود آورد. علاوه بر آن موضعگیریهای مشترک دو کشور در رویدادها و تحولات منطقه و دستاوردهای کلان مالی که روسیه از همکاریهای اقتصادی با ایران به دست آورده چیزی نیست که مسکو بتواند به راحتی از کنار آن بگذرد یا نادیده بگیرد.
با یک نگاه مختصر به سطح روابط ایران و روسیه در گذر تاریخ به راحتی میشود پی برد که این کشور همیشه بهدنبال منافع یک طرفه خودش بوده و هر کجا که نفعی از ایران نرسیده یا منافع آن در ایران به خطر افتاده به دشمن سر سختی تبدیل شده است.
نظرات پیشنهادی برای استفاده از فرصت پیش آمده:
- تشکیل کمیتهای ویژه برای بررسی و چگونگی تجارت با کشور روسیه و هدفمند و پایدار کردن حضور در بازار آن کشور با عضویت دستگاههای دولتی و خصوصی: با یک نگاه گذرا به روزنامههای اقتصادی و اخبار مرتبط به راحتی میشود دریافت که هر نهاد دولتی و خصوصی در حال برنامهریزی اعزام هیات، برگزاری نمایشگاه، برگزاری همایش، دعوت از مقامات روسی و... است که باید مدیریت واحدی برای ساماندهی این امر نهتنها برای یک کشور خاص، بلکه برای همه کشورهای هدف تعریف شود.
- برنامهریزی برای حضور ایران در اتحادیه اقتصادی اوراسیا (متشکل از کشورهای روسیه، بلاروس و قزاقستان): هدف از تشکیل این اتحادیه افزایش مناسبات اقتصادی و بازرگانی در این سه کشور بوده و بارزترین امتیاز آن تردد آزاد کالا، سرمایه، نیروی کار و خدمات و معافیتهای گمرکی است که این امر مستلزم بررسی و ارائه طرحهای کارشناسی برای نحوه همکاری با کشورهای عضو این پیمان است.
- طبق بررسیهای صورت پذیرفته و بنا بر اظهارات رئیس کمیسیون حملونقل اتاق بازرگانی ایران، هزینه ارسال کالا به کشور روسیه با کانتینر هر کیلو نیم دلار و با هواپیما کیلویی 10 دلار است. بنابراین، برخلاف برخی اظهارنظرها، صادرات هوایی به روسیه اصلا توجیهپذیر نیست و عدم تجهیز فرودگاههای استانهای شمالی و محدودیت کمی و کیفی هواپیمای باربری نیز مزید بر علت است.
بنابراین منطقیترین راه استفاده از خطوط زمینی و وجود کانتینرهای یخچالی است که دولت باید حمایت و تسهیلات لازم را در این زمینه برای بخش خصوصی تدارک ببیند.
- هدفگذاری و ارسال کالاهای مورد نیاز روسیه به آستاراخان: منطقه آستاراخان یک قطب استراتژیک و با اهمیت حملونقل است که راههای آبی دریای خزر و رود ولگا را به شبکه خط آهن و بزرگراههای روسیه متصل میکند. قطب حملونقل آستاراخان در کوتاهترین مسیر اتصال اروپا از طرف روسیه به شرق آسیا و آسیای مرکزی و کشورهای هند و پاکستان در اقیانوس هند است.
- تاسیس واحدهای صرافی برای نقلوانتقالات پولی و مالی: تاسیس بانک ایران و روسیه از آنجایی که نیاز به تصویب شورای پول و اعتبار دارد و روسها نیز باید آن را تایید کنند، بنابراین پروسه زمانبری است.