10 چالش حوزه حمل و نقل عمومی تهران

قصد دارم در چند یادداشت، وضعیت موجود حمل و نقل و ترافیک پایتخت و چالش های عمده آن را بنویسم. یادداشت اول به حمل و نقل عمومی اختصاص دارد و در روزهای آینده به بخش‌های دیگری هم خواهیم پرداخت.

حمل و نقل عمومی، ستون فقرات و اسکلت شهر به عنوان یک موجود زنده است و در نتیجه اهمیت آن بسیار بالاست.

اما بعد:

۱- مترو:

الان‌ مجموعا هفت خط از 11 خط درون‌شهری و چهار خط اکسپرس مترو فعال است. تعداد 140 ایستگاه فعال، ۱۴۱۰ واگن فعال و بیش از ۱۱۰ واگن غیر فعال و ده ها واگن و قطار نیازمند اورهال شدن داریم.

متوسط هزینه احداث یک کیلومتر تونل مترو‌ با ایستگاه و تجهیزات حدود 1300 میلیارد تومان برآورد میشود و قیمت یک دستگاه واگن حدود یک میلیون یورو است.

چهار سال قبل:

قیمت یک واگن مترو چهار میلیارد تومان بود در حالی که الان 30 میلیارد تومان است.

قیمت احداث یک‌ کیلومتر تونل مترو با تجهیزات و ایستگاه حدود ۲۲۰ میلیارد تومان بود الان ۱۳۰۰ میلیارد تومان‌شده است.

۲- اتوبوس:

الان، 72 درصد کل اتوبوس های پایتخت فرسوده اند. قیمت یک دستگاه اتوبوس تک کابین 4.2 میلیارد تومان و دوکابین، حدود هشت میلیارد تومان شده است.

چهارسال قبل:

قیمت یک دستگاه اتوبوس تک کابین، حدود 600 میلیون تومان بود الان بیش از 4 میلیارد تومان شده است.

اتوبوس دوکابین، 900 میلیون‌تومان بود الان بیش از 4 میلیارد تومان‌شده است.

۳- مینی بوس:

امروز، حدود ۳۰۰ دستگاه مینی بوس فعال داریم. قیمت یک دستگاه مینی بوس 1.5 میلیارد تومان است.

چهارسال قبل:

قیمت یک دستگاه مینی بوس حدود ۳۰۰ میلیون بود الان بیش از یک میلیارد و دویست میلیون تومان شده است.

۴- تاکسی:

امروز حدود ۶۰ درصد تاکسی های پایتخت فرسوده اند در حالی که چهار سال قبل فقط 700 تاکسی فرسوده باقی مانده بود. قیمت یک دستگاه تاکسی پژو‌ صفرکیلومتر الان ۱۲۰ میلیون تومان هست که صرفا به رانندگان تاکسی به این قیمت تحویل می شود.

چهارسال قبل:

تاکسی پژو حدود ۳۰ میلیون تومان بود الان بیش از ۱۲۰ میلیون تومان است.

۵-ون:

صد درصد از ۶۱۰۰ دستگاه ون موجود در پایتخت فرسوده شده اند و میانگین عمرشان 13.7 سال شده است. الان قیمت یک دستگاه ون نو چینی حدود 1.5 میلیارد تومان برآورد می شود.

چهارسال قبل:

ون صفر کیلومتر حدود 95 میلیون تومان بود و الان بیش از 1.5 میلیارد تومان باید پرداخت کرد.

 اما ده چالش حوزه حمل و نقل عمومی تهران:

شاه کلید همه چالش ها در حمل و نقل عمومی، علاوه بر گران شدن،  نداشتن بودجه کافی و عدم پرداخت سهم دولت است.

علاوه بر آنها، ده چالش هم بطور مشخص می‌توان برای این بخش مشخصا اشاره کرد:

۱) سهم حمل و نقل عمومی در جابجایی شهروندان ۴۵ درصد و حمل و نقل شخصی۵۵ درصد است که همین یک مورد برای ترسیم یک فاجعه بزرگ‌ کافی است.

۲) سیستم یکپارچه حمل و نقل عمومی و پوشش آن براساس نیازهای ساعات پیک تردد مناطق مختلف پایتخت طراحی نشده است.

۳) حداقل ۱۵۰۰ واگن جهت استفاده از ظرفیت بالقوه خطوط راه اندازی شده و در دست احداث مترو کمبود داریم.

۴) بیش از ۶۰ درصد واگن‌های Dc، بیست درصد واگن های Ac و هفتاد درصد واگن دوطبقه ناوگان مترو تهران نیاز به تعمیرات اساسی دارند.

۵) فرسودگی 70 درصدی ناوگان اتوبوسرانی دلیل بر نیاز فوری به تأمین اتوبوس جدید و بازسازی اتوبوس‌ های فرسوده است.

 مصوبات نوسازی ناوگان اتوبوسرانی و نیز مصوبات ستاد ملی کرونا مبنی بر خرید ۵۰۰۰ دستگاه اتوبوس برای کلانشهرها و مصوبه رئیس جمهور در خصوص ورود 19000 دستگاه اتوبوس برای شهرهای کشور و از جمله تهران ، هیچ کدام اجرا نشده است.

۶) مشکلات ناشی از استفاده از اتوبوس های CNG سوز و عدم تولید مخزن استاندارد در کشور یک معضل جدی است.

۷) عدم تأمین خودروی مناسب تاکسی توسط خودروسازان داخلی و نداشتن کیفیت لازم یک معضل اساسی در تاکسیرانی است.

۸) سن بالای ناوگان تاکسیرانی با توجه به عمر متوسط 9.5 سال که موجب فرسودگی بیش از 60 درصد تاکسی های پایتخت شده یک چالش جدی است.

۹) کمترین هماهنگی با شهرهای اطراف در خصوص مدیریت تردد به تهران و بالعکس وجود دارد و در نتیجه بی نظمی در ساعات پیک کاملا محسوس است.

۱۰) عدم تبعیت تاکسی های اینترنتی از استانداردها و دستورالعمل های تاکسیرانی

حال باید دید مدیریت شهری جدید با این وضعیتی که از شورای پنجم به ارث گذاشته شده است چگونه می خواهد برخورد کند؟

لازم به تاکید است افزایش میزان تاب آوری پایتخت بالاخص در مواجهه با بلایایی از قبیل کرونا، زلزله و غیره و نیز ارتقای کیفیت زندگی شهروندان، کاهش آلودگی هوا و مصرف سوخت و در نهایت تبعات بهداشتی، زیست محیطی و اقتصادی آن ارتباط مستقیم با افزایش کیفیت حمل و نقل عمومی دارد.

* کارشناس حمل و نقل