◄ فاجعه تلفات رانندگی را کسی نمی بیند!

رئوف پیشدار :

مرگ روزانه ۴۵ تا ۵۰ نفر در تصادفات جاده ای و مصدوم شدن  روزانه هزار نفر که از این تعداد ۱۰۰ نفر دچار معلولیت و بالغ بر ۲۰۰ خانواده دچار کاهش شدید درآمد و حتی فقر می شوند. گفته پلیس - فراتر از فاجعه! ظاهرا آن قدر عادی شده است که حساسیتی را در کشور برنمی انگیزد. 

تنها در تعطیلات نیمه اول شهریور ماه امسال پلیس گفته است که «۳۱۴ نفر کشته و هزاران نفر  در تصادفات جاده ای مجروح شدند.» 

بر اساس اطلاعات سازمان پزشکی قانونی، آمار مرگ ومیر تصادف های رانندگی پس از یک دهه روند نزولی، بار دیگر از سال ۱۴۰۰ افزایشی شده و سال ۱۴۰۲ بیش از ۲۰ هزار نفر در جاده ها جان باختند. ثبت این آمار نشان دهنده شکسته شدن رکورد دوازده ساله مرگ ومیر ناشی از تصادفات رانندگی است.

براساس آمار پلیس راهور در نوروز ۱۴۰۳ روزانه ۵۳نفر در جاده های کشور بر اثر تصادف جان باخته اند. 

بیشترین جانباختگان در رده سنی تا ۴٠ سال هستند که جمعیت فعال کشور را تشکیل می دهند.

ایران دارای آمار وحشتناک و بسیار بالا در حوادث جاده ای در سطح جهان است. مرگ در جاده ها آن قدر عادی شده که اگر کسی سفری برود و سالم بازگردد، باید بسیار شاکر باشد. 

از دوستان دانشگاهی ام که در حوزه ترافیک، صنعت و بهداشت کار تخصصی می کنند خواستم که عوامل اصلی آمار بالای حوادث جاده ای را بگویند و تحلیل کنند. 

در جمع بندی نظرات آن ها عواملی نظیر نکات فنی در احداث راه ها، عدم توجه به مسائل ایمنی در تولید خودرو، کیفیت پائین خودروها،‌ضعف آموزش، جدی نگرفتن الزاماتی مانند معاینه های پزشکی رانندگان، ایمن سازی راه های برون شهری ، نصب علائم هشدار دهنده و البته عوامل انسانی، عمده دلایل اصلی در بروز حوادث رانندگی شناخته شده اند 

به علاوه، اغلب عوامل اصلی عمومی تصادفات شامل عجله، شتاب و سرعت غیرمجاز در رانندگی، حواس پرتی و بی توجهی به جلو، خستگی و خواب آلودگی و دو عامل خاص آن انحراف به چپ با سرعت غیر مجاز در جاده های دو طرفه و رعایت نکردن فاصله طولی و منجر به تصادفات زنجیره ای است.

سرعت غیرمجاز، حواس پرتی و بی توجهی به جلو، خستگی و خواب آلودگی جزو مهم ترین و اصلی ترین عوامل موثر در بروز حوادث رانندگی ذکر شده در آمارها است. 

 در گزارش های تحلیلی پلیس گفته شده است که حدود ۳۰ درصد حوادث و تلفات در جاده ها در اثر تجاوز از سرعت مجاز رخ می دهد؛ حرکت با سرعتی در حدود ۱۰ کیلومتر بر ساعت بیش از سرعت مجاز، خطر تصادف را چهار برابر افزایش می دهد، همچنین شدت تصادفات در سرعت های بیش از ۹۵ کیلومتر بر ساعت و احتمال مرگ در سرعت های بیش از ۱۱۰ کیلومتر بر ساعت به شدت افزایش می یابد.

 حوادث رانندگی، در کنار خسارت های اقتصادی، مشکلات فردی، خانوادگی و اجتماعی متعددی را به دنبال دارد؛ از مسائلی که به دلیل از دست رفتن یا معلولیت عضوی از یک خانواده به ویژه افراد سرپرست خانوار، ایجاد می شود تا مشکلاتی که زندانی شدن مقصران در حوادث فوتی و جرحی برای خود و خانواده و جامعه ایجاد می کنند.

    خوب است بدانیم؛ فوت ناشی از حوادث ترافیکی به آن دسته از مرگ هایی گفته می شود که هنگام وقوع یا در مدت ۳۰ روز پس از حادثه به علت آسیب ناشی از آن واقع می شود. سوانح و حوادث ترافیکی در سراسر دنیا به عنوان علت اصلی ناتوانی و مرگ و میر شناخته شده و یک مشکل عمده بهداشت عمومی در کشورهای در حال توسعه و توسعه یافته است.

یکی از علت و علل آمار بالای حوادث جاده ای که کم تر دیده می شود، ضرورت معاینات دقیق پزشکی از کسانی است که درخواست گواهینامه دارند. من شاهد بودم که این معاینه ها اغلب سرسری گرفته می شود و چندان دقیق و جدی نیست. لازم است معاینه متقاضیان به مراکزی سپرده شود که انتفاع کم تر در آن ها باشد و به علاوه دوره معاینه ها به یکبار در ابتدای درخواست گواهینامه و یک دوره چند ساله  محدود نشود و رانندگان موظف باشند در دوره های کوتاه تر حتی شده هر ساله، گواهی سلامت دریافت کنند. 

 آمار وزارت بهداشت می گویدکه در ایران ٢١/٢ درصد مردم درگیر بیماری های روحی و روانی اند و « در شهر تهران ٩٣ درصد مردم افسرده اند.» همشهری،  در چنین وضعیتی معاینه های پزشکی و اعمال شدید قانون  همراه با تجهیز پلیس به ابزارهای جدید در کنار عوامل پیش گفته ، امری لازم و ضروری است .

* استاد دانشگاه و روزنامه نگار