◄ روز جهانی یادبود قربانیان تصادفات رانندگی؛ یادآوری تبعات جبران ناپذیر حوادث رانندگی

محمد اتحادی: سومین یکشنبه ماه نوامبر به عنوان روز جهانی یادبود قربانیان تصادفات رانندگی، نامگذاری شده است. هدف از این نامگذاری، جلب توجه افراد به آسیب هایی است که متوجه قربانیان، خانواده ها و جوامع در این گونه حوادث می شود تا به همگان یادآوری شود که حوادث رانندگی چه تبعات مالی و احساسی ناگوار و بعضا جبران ناپذیری را در پی دارد.

متاسفانه کشور ما از معضل حوادث ترافیکی مستثنی نیست به طوری که این حوادث سالانه بالغ بر 20 هزار هم وطن را به کام مرگ می کشد، حدود 391 هزار مجروح و معلول از عوارض ناخوشایند این معضل است و خسارات مالی حدود 138 همت به اقتصاد کشور وارد می کند کمااینکه حدود 7 الی 8 درصد تولید ناخالص کشور هم بر اثر این حوادث هدر می رود.

مشکل اصلی در این موضوع، مقوله فقدان یک نهاد راهبر برای پیگیری است، نهادی که لازم است زیر نظر ریاست جمهور هرچه زودتر تشکیل و نمایندگی های آن در همه استان ها حضور داشته باشند. نهاد راهبر باید همه دستگاه های مرتبط با حوادث را زیر داشته و مدیریت کند.

زمانی که حادثه رانندگی رخ می دهد وظیفه این نهاد خواهد بود که از تحلیل و بررسی حادثه تا نکات مهم و آموزشی آن و اطلاع رسانی به مراکز آموزش رانندگان، صدا و سیما و شبکه های اجتماعی نظارت کاملی داشته باشد.

شوربختانه امروزه در کشور علت بعضی حوادث دلخراش مبهم و هیچ موقع اطلاع رسانی نمی شود و در اطلاع رسانی اکثر حوادث اعلام می شود که موضوع تحت بررسی است!! در چنین شرایطی باید گفت مادامی که این بیماری ناخوشایند یک فرماندهی واحد نداشته باشد نباید منتظر پایان آن باشیم.

نکته مهم و قابل تامل دیگر این است که بعضی از رانندگان متاسفانه فرد محوری را به جای جمع محوری در پیش گرفته اند.

فرد محوری یعنی: من باید زودتر از دیگران به مقصد برسم‌، من باید در صف های ایست بازرسی ها‌، پمپ بنزین ها، گمرکات و.... زودتر ورود کنم و یا این که: دیگران رقیب هستند، در راهبندان های جاده ای شانه کنار جاده و زمین‌ های مجاور را برای زودتر رسیدن انتخاب می کنم.

اما در بحث حوادث رانندگی کشور نیز چهار عامل اصلی، سبقت های غیر مجاز، سرعت غیر مجاز‌، عدم توجه به جلو‌، حواس پرتی و عدم رعایت فاصله طولی را به کرات مسئولان اطلاع رسانی نموده اند اما عوامل مهم و فراموش شده دیگری این حوادث را مضاعف کرده است: 

1. عدم تجربه کافی راننده به خصوص رانندگی در جاده های برون شهری 

2. در اختیار گذاشتن خودرو اعم از سبک و سنگین به کودکان و نوجوانان بدون نظارت خانواده تا جایی که در چند حادثه ناگوار امسال به تبع این نوجوانان جان شیرین خود را از دست دادند و در محورهای برون شهری و ناوگان سنگین هم جوانان کم سن و سال با تریلی دچار حادثه شده و جان باخته اند و حتی پلیس راه هم چند مورد را پس از مشاهده متوقف نموده است.

3. عدم نظارت کامل بر ناوگان سنگین و عدم کنترل مدارک رانندگان، عدم نظارت بر ساعات کاری رانندگان که به تبع حوادث ناگواری را رقم زده است چرا که وقتی راننده ای از شروع بارگیری تا تخلیه بار در بندرعباس و برگشت برای بار بعدی 18 ساعت بدون استراحت در حال فعالیت بوده، پر واضح است که حادثه دلخراش با خسارات چند ده میلیاردی به بار می آورد.

4. عدم آموزش رانندگان و بازآموزی آنها، عدم به روز رسانی نکات ایمنی در جاده ها و آسیب شناسی حوادث، از دیگر عوامل حوادث است که فراموش شدهاست.

5. آسیب شناسی حوادث و اطلاع رسانی به تبع از حوادث مشابه جلوگیری می کند.

در بروز حوادث ترافیکی کشور همچنین عامل انسانی راننده‌، جاده و خودرو نقش اصلی را به خود اختصاص داده اند. همچنین گفته می شود خودروهای ناایمن نیز باعث حدود 60 درصد فوتی ها هستند. 

جاده های ناایمن‌، نقاط حادثه خیز جاده ها، خرابی جاده ها اعم از چاله های عمقی‌، ناهمواری ها، آسفالت جمع شده که کنترل کامیون را از دست راننده خارج و کامیون را به طرفین جاده منحرف می کند و درنهایت حادثه برای خودروهای سبک و به خصوص سنگین می شود نیز در بروز حوادث ترافیکی نقش دارند.

هرچند اعلام شده نقش جاده در حوادث برون شهری ناچیز و حدود 15 درصد است‌ اما در جاده های فاقد شیب شیروانی یا اختلاف سطح شانه کناری با جاده اصلی به تبع خودرو ممکن است به سمت راست جاده منحرف و دچار واژگونی شود.

راه باید بخشنده باشد، یعنی با طراحی های مناسب در صورت خطای انسانی حوادث را کاهش دهد‌ کما‌ اینکه بعضی جاده ها باعث بیش از 50 درصد حوادث می شوند.به عنوان مثال می توان به جاده های پر تردد دو طرفه کشور یا سراشیبی های خطرناک و حادثه ساز محور سیرجان بندر عباس، گردنه حاجی آباد اشاره کرد.

تخلف دیگری که متاسفانه برای رانندگان به عادت تبدیل شده؛ رها کردن سیگار روشن از شیشه کناری است احتمال آتش سوزی بار کامیون‌ها را افزایش می دهد، رانندگان باید سیگار خود را در کابین خاموش شود.

در مقوله حوادث رانندگی، رانندگان برون شهری ناوگان سنگین بیشتر در معرض خطر و حادثه هستند.

در مجموع عوامل موثر دیگر در بروز تصادفات جاده ای را می توان خستگی ناشی از فعالیت زیاد، عدم توجه به جلو، عدم رعایت فاصله طولی، سرعت بالا، سبقت غیر مجاز به خصوص در جاده های دو طرفه، عدم تجربه کافی و ناآشنایی با جاده و شرایط نامساعد جوی‌، باران، برف‌، یخ بندان‌، هوای طوفانی‌، ورود ناگهانی بدون رعایت حق تقدم به جاده اصلی از فرعی،از مجتمع خدماتی ها پمپ بنزین ها‌، پارکینگ ها اعلام کرد.

رانندگی به صورت دنده عقب در جاده ها بدون رعایت مقررات ایمنی و هشدارهای لازم از جمله روشن کردن چراغ های راهنما، توقف در سطح جاده بدون علائم هشدار استاندارد.

نکته مهم ایمنی در حمل و نقل که کمتر مورد توجه است، مهار کامل بار ناوگان سنگین است. بار و کالاهایی که رانندگان کامیون بارگیریی می کنند اگر به مهار کامل آن دقت نکنند نه تنها به خود راننده بلکه به دیگر خودروها و رانندگان در حال عبور آسیب وارد می کند.

در خاتمه در رانندگی پیشگیریی مقدم بر درمان است، حادثه اتفاق نیست انتخاب است و هر حادثه رانندگی زائیده یک تخلف است.

* راننده و عضو جمعیت طرفداران ایمنی راه ها