◄ عوارض انجام ناقص پروژه‌های آزادراهی
زمانی که پروژه‌ای را ناقص انجام می‌دهید، خصوصاً اگر پروژه حمل‌ونقلی باشد، عملکرد محور بسیار افت خواهد کرد و یا عملکرد عکس خواهد گذاشت. تعریض آزادراه تهران -کرج و اضافه کردن دو باند به هر سمت اگر به‌صورت کامل اجرا شود، مسلماً می‌توانست مشکل ترافیک را بین دو شهر بهبود بخشد.
سال‌ها پیش وقتی آزادراه تهران- کرج - قزوین، آماده بهره‌برداری می‌شد، هیچ کارشناسی تصور نمی‌کرد که آزادراهی با سه خط عبوری قابلیت اشباع شدن داشته باشد. اما دیری نپایید که این آزادراه سه خطه که در زمان افتتاح، سطح خدمات‌دهی بیش‌ازحدی برای آن طراحی‌شده بود، به یکی از دردسرسازترین و شلوغ‌ترین محورهای کشور تبدیل شد. آمارهای چند سال اخیر همواره همین نکته را متذکر می‌شوند که ظرفیت آزادراه تهران- کرج سال‌هاست که به اوج و سقف خود رسیده است و تاکنون تعریض آن به‌صورت نیمه‌کاره رهاشده و هر کجا پروژه‌ای به‌صورت ناقص اجراشده باشد، عملکرد ناقص و یا خود ایجادکننده مشکل بیشتری خواهد بود. اگر آزادراه تهران -کرج و بالعکس را دو محور پرتردد سالهای اخیر کشور بدانیم، آزادراه کرج - قزوین و بالعکس نیز در رده سوم و چهارم قرار می‌گیرند.
راه‌حل‌های مفید اجرایی تا به امروز
اگر تا امروز راهکارهای اجراشده در مورد آزادراه تهران- کرج قزوین را بررسی کنیم، مشاهده می‌شود که هم کارهای خوب و هم کم‌کاری‌های عجیبی انجام شده است.یکی از مفیدترین پروژه‌های اجراشده، متروی تهران -کرج است که توانسته تقاضای روزانه زیادی در مسیر تهران به کرج پوشش دهد. البته با ادامه این پروژه تا هشتگرد، این تقاضا مناسب‌تر پاسخ گفته خواهد شد. دیگر پروژه مفیدی که بسیار مؤثر بوده است برقراری سرویس‌های قطارهای حومه‌ای از سمت قزوین تا تهران بوده که نسبتاً تقاضای روزانه خوبی را پاسخگو بوده اما به دلایلی، نتوانسته موفقیت مترو را کسب کند.. راه‌آهن سراسری از قزوین تا تهران، تنها مناطق جنوبی شهرها را پوشش می‌دهد و به این لحاظ، مسافران حتماً بایستی از درب منزل تا ایستگاه راه‌آهن را با تاکسی یا اتوبوس طی کنند که بدین ترتیب محبوبیت قطارهای حومه‌ای کاهش می یاید. پروژه ادامه آزادراه همت تا کرج نیز، آخرین پروژه مفیدی است که می‌توان در این نوشته بدان اشاره کرد. این پروژه تهران را به کرج متصل می‌کند و با سه خط عبوری، تقاضای نسبتاً مناسبی را پوشش خواهد داد. این پروژه در ادامه به پروژه کمربندی شمالی کرج تغییر نام داده و از شمال کرج عبور می‌کند.
راه‌حل‌هایی برا ی رفع نقص در اجرا
زمانی که پروژه‌ای را ناقص انجام می‌دهید، خصوصاً اگر پروژه حمل‌ونقلی باشد، عملکرد محور بسیار افت خواهد کرد و یا عملکرد عکس خواهد گذاشت. تعریض آزادراه تهران -کرج و اضافه کردن دو باند به هر سمت اگر به‌صورت کامل اجرا شود، مسلماً می‌توانست مشکل ترافیک رابین دو شهر بهبود بخشد. اکنون نه‌تنها این‌طور نشده است بلکه با تعریض پیوسته محور در نقاط مختلف، پس‌زدگی شدید در ساعات اوج ترافیک را شاهد هستیم. پروژه دیگری که تاکنون نتوانسته مفید واقع شود، شبکه گسترده مترو کرج است. کرج درروی کاغذ، شبکه متروی خوب و قابل قبولی داشته اما در عمل، زخمی است که بر بدن شهر کرج وارد کرده و اگر پیشرفت آن بر همین منوال ادامه یابد، حتی نسل آینده هم نباید چنین شبکه‌ای را بر خود ببینند. متروی درون‌شهری کرج می‌توانست بسیاری از مشکلات داخل شهری و حتی خارج شهری کرج را حل نماید که تاکنون چنین نشده است.نکته دیگر عدم وجود یک بزرگراه استاندارد درون‌شهری در کرج است. کرج اگر دارای یک یا چند بزرگراه استاندارد بود، امروزه خیل عظیم خودروها، به سهولت در ابتدا و انتهای کرج توزیع می‌شدند و بار سنگین ترافیک را به دوش آزادراه از محدوده پل کلاک تا پل مهر ویلا نمی‌انداختند. امروز شاهد آن هستیم که وسایل نقلیه سبک و سنگین در کنار هم به‌سختی در این محدوده درحرکت هستند.
تقاضای دوطرفه
آنچه مسلم است این است که محور تهران - کرج، در حال حاضر تعداد زیادی خطوط عبوری دارد که این تعداد در برخی مقاطع به نه خط عبوری در هر سمت و در برخی موارد گاها بیشتر هم می‌شود. این خطوط شامل آزادراه فعلی، بزرگراه فتح، بزرگراه لشگری و آزادراه همت است. اما به دلیل اینکه تنها آزادراه فعلی، تهران را به کرج می‌رساند، گلوگاه مهلکی بین پل کلاک تا دانشگاه خوارزمی ایجادشده است که پس‌زدگی آن در ساعات و روزهای اوج کاملاً مشهود است. محور کرج -قزوین هم با پنج‌خط عبوری که شامل سه خط آزادراهی و دو خط جاده قدیم است، حجم ترافیک نسبتاً محدود و غیر انعطاف‌پذیری دارد. این در حالی است که بسیاری از پروژه‌های آینده حمل‌ونقلی، حجم ترافیک این محور را بشدت افزایش خواهند داد و این حجم در ساعات پیک، دوچندان خواهد شد. هشت کیلومتر باقی‌مانده آزادراه رشت- قزوین، محور اصلی تنکابن- الموت قزوین، محور جدید تنکابن –طالقان- هشتگرد، سه پروژه ملی هستند که به‌مرور افتتاح خواهند شد و حجم تردد محور قزوین کرج را به‌مرور زمان افزایش خواهند داد. ضمن اینکه قطعه اول آزادراه تهران- شمال نیز به‌زودی افتتاح خواهد شد، بسیاری از مسافران از شمال کشور به سمت غرب کشور و خصوصاً شهرهای هشتگرد، آبیک و قزوین درحرکت خواهند بود. مسلماً آزادراه فعلی کرج - قزوین، توان هدایت حجم این تعداد خودرو اضافه‌شده به محور را نخواهد داشت. ضمن اینکه آزادراه تهران -شمال به‌مرورزمان کامل خواهد شد و همان‌طور که در شمال کشور، به یک محور کمکی برای توزیع مناسب خودروها به شهرهای شمالی نیاز است، در جنوب نیز، برای توزیع مناسب خودروهای ورودی به استان البرز و تهران، نیاز به یک محور کمکی به‌شدت احساس می‌شود. هر چه این دو محور کمکی، خطوط بیشتری داشته باشند و سرعت تردد در آن به‌سرعت تردد آزادراهی نزدیک‌تر باشند، سرعت و کیفیت توزیع خودروهای عبوری نیز بهبود خواهد یافت.
*کارشناس حمل‌ونقل
