پساکرونا؛ فرصتی جدید برای حمل‌ونقل و آسایش مردم
عصر پساکرونا می‌تواند فرصت‌های جدیدی را برای حمل‌ونقل و آسایش مردم فراهم آورد. صورت‌بندی‌های بهداشتی باید بازبینی شود. حمل‌ونقل عمومی باید در پروتکل‌های بهداشتی لحاظ شود.
در اینکه شبکه پیچیده حمل‌ونقل، نقش بی‌بدیلی در پاندومی ویروس کرونا داشت و دارد، تردیدی نیست. کرونا با راه‌های تودرتوی هوایی فقط مسافر و چمدان را به شهرهای عالم انتقال نمی‌دهد، بلکه ویروس را هم می‌برد. یا کشتی‌ها، تنها کانتینر کالا را جابه‌جا نمی‌کنند، بلکه ویروس را نیز از یک قاره به قاره دیگر حمل می‌کنند. این انتقال فقط بین دو یا چند کشور و قاره نیست، در شهرها نیز همین روال جاری است. اتوبوس‌ها، مترو و تاکسی‌ها عاملی پرخطر برای انتشار ویروس‌اند. خب مسافری که نیازمند جابه‌جایی از یک نقطه شهر به نقطه دیگر است، چه باید بکند که هم به مقصد برسد و هم خطر ابتلا به بیماری را به حداقل برساند؟ اکنون‌که به لطف کرونا کلان‌شهرها به آرامشی نسبی رسیده‌اند و دیگر از آن ترافیک کلافه‌کننده صبحگاهی خبری نیست و شلوغی خیابان‌ها، در هنگام عصر، خستگی ناشی از کار را با مردم به خانه‌ها نمی‌برد.
البته این وضعیت موقت، نباید مسئولان را دچار نوعی خودفریبی کند. اتفاقاً توجه به حمل‌ونقل عمومی بیش از هر زمان دیگر اهمیت یافته است. چراکه اگر زمانی مباحث بیشتر معطوف به آلودگی هوای ناشی از ترافیک بود و خطراتی که سلامتی مردم را تهدید می‌کند، یا اتلاف وقت و انرژی مردم و تحمیل هزینه‌های گزاف به دولت، اکنون اما از عاملی پرخطر و هزینه و البته جدی‌تر نام می‌برند که از طریق این وسایل به جان مردم یورش می‌برد و صدمات آن در مقایسه با آنچه تاکنون از آن سخن می‌رفت، قابل‌تصور نیست. خطر ابتلا به یک بیماری مهلک به نام کرونا و یا شاید مهمترازآن، توجه به کانون انتشار ویروس. موضوعی که پیش‌ازاین، طرح آن در مباحث حمل‌ونقل اصلا موضوعیت نداشت.
در این میان مردم چه باید بکنند؟ دو راه در پیش روی آنهاست. یا مثل گذشته با وجود نرخ بنزین سه هزار تومانی، اتومبیل خود را راهی خیابان‌ها کنند، چون تحمل این ازدحام را که مطابق گزارش‌های شورای شهر و شهرداری، در یک سال اخیر و افزایش قیمت بنزین بیشتر هم شده، در شبکه‌های حمل‌ونقل شهری ندارند؛ یا از این وسایل بهره ببرند و تن به ریسکی پرخطر بدهند. اتخاذ هر دو راه چندان منطقی نیست.
اما راه دیگری هم وجود دارد؛ یعنی کمر به حل عاجلانه ترافیک در کلان‌شهرهای ایران با تخصیص بودجه مناسب بستن. برای پی بردن به‌ضرورت فوری این اقدام، کافی است به جزییات خرج ۵.۴ هزارمیلیاردی منابع ارزی برای مقابله با کرونا در ایران دقت کنیم. مطابق اخبار منتشره تاکنون از منابع ارزی صندوق توسعه ملی که به‌صورت ریالی به‌حساب خزانه واریز شده، حدود ۵۴۸۶ میلیارد تومان برای مقابله با کرونا تخصیص داده شده است. حال اگر به بودجه سال ۹۹ حمل‌ونقل عمومی شهر تهران، حتی با افزایش ۱۶ درصدی آن به‌عنوان یکی از کلان‌شهرها، نگاهی بیندازیم، به فاصله‌های موجود برای نزدیک شدن به نقطه مطلوب و تا حدودی قابل‌قبول خواهیم رسید.
از سویی برای پایدار کردن سلامتی جامعه و کاهش ابتلا به انواع بیماری، به‌خصوص کرونا، توجه به حمل‌ونقل و خلوت‌کردن وسایل نقلیه عمومی ضروری است و هزینه‌ای که صرف کاهش صدمات بعضاً جبران‌ناپذیر مقابله با بیماری‌ها و عواقب اجتماعی و اقتصادی آن می‌شود مطلقاً با بودجه گسترش شبکه حمل‌ونقل عمومی قابل قیاس نیست. شاید نگاه ویژه به این موضوع بخصوص پس از انتشار این ویروس و احتمال شیوع دوباره یا اوج‌گیری آن اکنون بیش از هر زمان دیگر اهمیت یافته است.
این تخصیص بودجه حداقل در خرید و ساخت واگن و ایستگاه‌های مترو و استفاده بیشتر از اتوبوس‌های استاندارد و تاکسی‌های هیبریدی، نه‌تنها سلامتی و بهداشت جامعه را بیشتر می‌کند بلکه از اتلاف منابع گسترده ارزی و ریالی به شکل محسوسی می‌کاهد. عصر پساکرونا می‌تواند فرصت‌های جدیدی را برای حمل‌ونقل و آسایش مردم فراهم آورد. صورت‌بندی‌های بهداشتی باید بازبینی شود. حمل‌ونقل عمومی باید در پروتکل‌های بهداشتی لحاظ شود. گسترش حمل‌ونقل عمومی شهرها ضرورتاً باید جزو مطالبات نهادهای درمانی و بهداشتی قرار گیرد و شهرداری‌ها را باید در قانع کردن حاکمیت برای توجیه توجه به این امر کمک کرد.
* قائم مقام مدیر مسئول
