و «پلازا» از شادی مردم تهران جا ماند

فردای انتخابات، با اعلام نام حسن روحانی به‌عنوان رئیس دوازدهمین دولت جمهوری اسلامی، مردمی که به او رای داده‌اند در سراسر کشور به خیابان‌ها و میدان‌های شهر و روستا آمدند تا در شادی انتخاب‌شان با یکدیگر سهیم شوند و بخشی از این شادی‌ها در تصاویر رسانه‌ها منتشر شد.

در همهمه این همه عکس شلوغ با تم بنفش، یک تصویر نظر را بیشتر به خود جلب می‌کند؛ تصویری که از بالای میدان ولیعصر گرفته شده است و پلازای درخشان در شب را نشان می‌دهد که خالی از جمعیت است و در عوض، دور تا دور آن، خیابان‌های اطراف میدان ولیعصر از آدم‌هایی لبریز است که می‌خواهند در دل شهر شادی کنند و در نبود عرصه مناسب برای حضور، راه خیابان‌ها را بند آورده‌اند.

«پلازا» نام سازه زیرزمینی است که وقتی اسفندسال گذشته، حصارها از دور میدان ولیعصر کنار رفتند، در عمق میدان ولیعصر رونمایی شد. سال‌ها بود دور میدان ولیعصر را حصارها و بنرهای تبلیغاتی پوشانده بودند و کسی به درستی نمی‌دانست قرار است چه سازه‌ای از دل این میدان تاریخی سربرآورد اما در اسفند سال گذشته، سرانجام دستاورد ۱۶۰میلیارد تومانی شهرداری تهران برای این میدان، در معرض دید شهروندان قرار گرفت.

اگرچه مراسم رونمایی از این میدان جدید، با حضور شهردار و مسئولان دیگر و با جشن و آتش‌بازی و با تجمل بسیار برگزار شد، اما بیشتر شهرسازان و متخصصان به این سازه روی خوش نشان ندادند. براساس نظریه‌های امروزی شهرسازی، شهر باید با زندگی روزمره مردم پیوند خورده و در خدمت مردم به‌ویژه عابران پیاده باشد.

بسیاری از متخصصان بر این باورند در راستای پیوند بیشتر مردم با شهر، توسعه میدان‌های شهری و پیاده‌راه‌ها با هدف حضور پررنگ‌تر عابران پیاده در شهر، باید اولویت نخست شهرسازی باشد. باور نظریه‌های پیشرفته شهرسازی این است که همواره برای حل معضلات ترافیکی، باید اولویت را برای استفاده از فضاهای شهری به مردم داد و با همین دیدگاه است که گفته می‌شود فرستادن خودروها به زیرزمین و زیرگذرسازی برای خودروها را باید در دستور کار قرار داد.

اما به نظر می‌رسد شهرداری تهران اهمیتی برای این نگاه قائل نیست؛ چنانکه پیش‌تر نیز شاهد ساخت زیرگذر در چهارراه ولیعصر بودیم؛ اقدامی که در آن برای حل معضل ترافیک این چهارراه، مردم به زیرزمین فرستاده شدند و دور تا دور چهارراه میله‌هایی جوش داده شد تا مبادا هوای رد شدن از چهارراه به سر عابران بزند. بزرگترین معماران و شهرسازان کشور با اظهار تاسف درباره غیرکارشناسی بودن این پروژه، از این زیرگذرسازی به‌عنوان «کشتن قلب تهران» یاد کردند و حالا ماجرای پلازای میدان ولیعصر نیز به بار تاسف آنها افزوده است.

به گفته متخصصان شهرسازی، زیرگذرسازی برای عبور عابران و جا را برای عبور خودروها باز کردن، ریشه در دیدگاه خودرو محور طراحان و مجریان چنین طرح‌هایی دارد؛ غافل از اینکه در پیشرفته‌ترین کشورها، شهر بیش از اینکه برای خودروها باشد، متعلق به عابران پیاده و دوچرخه‌سواران است.با این تفاسیر، آنچه در شب‌های گذشته و در همهمه شادی مردم تهران برای پلازا رخ داد، عجیب نیست.

در واقع لازم نیست متخصص و دانش‌آموخته شهرسازی باشید تا بدانید پلازا، مکانی نیست که بتواند پذیرای جشن‌های ملی و شادی‌های شهری باشد. البته به‌طور قطع مسئولان و مجریان این طرح، با نگاهی که به مردم و شهر دارند، جا ماندن میدان پرخرج پلازا از شادی‌های خودجوش مردم را پیش‌بینی نمی‌کردند؛ مردمی که می‌خواهند در شهر جشن بگیرند؛‌ نه زیرزمین!

اکرم امینی - روزنامه‌نگار