◄ تن‌پوش نانویی حمل‌ونقل
از خطوط هوایی که با خود، مسافرانی را از قاره‌ای به قاره دیگر می‌برند تا حمل و نقل عمومی برون‌شهری همچون خودروها، اتوبوس‌ها، قطار و راه آهن و نیز حمل و نقل درون شهری مانند تاکسیرانی، اتوبوسرانی و مترو، همه عواملی هستند که در گسترش پرسرعت و همه‌جانبه عوامل بیماری‌زا دخیل هستند.
پس از شیوع کرونا در سرتاسر جهان و در نتیجه آن، پدیدار شدن ضعف شهرهای ما در مقابله با این ویروس، لزوم اجرای اقدامات تدافعی در جهت کنترل و پیشگیری از همه‌گیری عوامل مخرب از این دست، بیش از پیش حس شد. اقداماتی که علاوه بر داشتن نقش پیشگیری، بتوانند به ارتشی قدرتمند در برابر اولین جرقه‌های اپیدمی تبدیل شوند.
با توجه به اهمیتی که حمل و نقل در زندگی جوامع اجتماعی به خصوص شهری دارد و همچنین به علت جابه‌جایی سریع و پرشمار افراد متعدد در مقیاس کلان، شاید مهم‌ترین صنعتی است که می‌تواند موجب فراگیری این ویروس در سطح جهانی شود. از خطوط هوایی که با خود، مسافرانی را از قاره‌ای به قاره دیگر می‌برند تا حمل و نقل عمومی برون‌شهری همچون خودروها، اتوبوس‌ها، قطار و راه آهن و نیز حمل و نقل درون شهری مانند تاکسیرانی، اتوبوسرانی و مترو، همه عواملی هستند که در گسترش پرسرعت و همه‌جانبه عوامل بیماری‌زا دخیل هستند. از سفر هوایی کرونا از چین به کشورمان گرفته تا ایران‌گردی این جهانگرد شوم، رد پای صنعت حمل و نقل به وضوح قابل ملاحظه است. حال با توجه به اینکه کرونا، اولین مهاجم سلامت انسان نبوده و آخرین آن‌ها نیز نخواهد بود، باید از امروز خود را برای مقابله هر چه بهتر و بیشتر با عوامل مخرب مخل سلامت انسان در آینده آماده کنیم تا مثل داستان تلخ این روزهای جهان، غافلگیر نشویم.
پیرامون محل زیست و سکونت ما، تعداد بی‌شماری از میکروارگانیزم‌ها در حال زیستن هستند.میکروارگانیزم‌ها شامل قارچ‌ها، باکتری‌ها، ویروس‌ها، جلبک‌ها و ... می‌باشند که اغلب تحت عنوان میکروب بیان می‌شوند. داستان این موجودات کوچک وقتی به تراژدی‌ای همچون کرونا تبدیل می‌شود که تعادل زیستی آن‌ها در طبیعت دچار اختلال شود، بی‌تعادلی‌ای که درصد عمده آن به علت رفتارهای نامهربانانه و به دور از انصاف ما با محیط زیست نشأت می‌گیرد.
از آن‌جایی که حمل و نقل یکی از راه‌های سفر این عوامل بیماری‌زا به چهارگوشه جهان است و نیز منسوجات به‌کار رفته در صنایع حمل و نقل نظیر صندلی اتوبوس‌های بین شهری و هواپیماها می‌توانند علاوه بر مهیا نمودن محیط مناسب برای رشد و تکثیر میکروب‌ها، باعث انتقال و شیوع انواع بیماری‌ها شوند. استفاده از تکنولوژی نانو در صنایع حمل و نقل به ویژه در منسوجات به‌کار رفته در این صنایع، می‌تواند به گامی رو به جلو برای تقویت سد دفاعی بشر در مقابله با عوامل بیماری‌زا مبدل شود. مواد در ابعاد نانو، ویژگی‌های جدیدی از خود نشان می‌دهند که می‌توان از آن‌ها برای بهبود بخشیدن به خواص مواد و یا حتی ایجاد ویژگی جدید مانند خاصیت ضد میکروبی استفاده کرد.
به منظور ضد میکروب کردن منسوجات، از شیوه‌های متفاوتی نظیر افزودن ماده ضد میکروب در مرحله تولید بهره می‌گیرند. در روش‌های مختلف تولید الیاف نظیر ذوب‌ریسی، ترریسی، خشک‌ریسی و الکتروریسی، می‌توان با افزودن مواد ضد میکروب به محلول یا مذاب ریسندگی، الیاف با خاصیت ضد میکروب تولید کرد. الکتروریسی به عنوان اصلی‌ترین روش برای تولید نانو الیاف در مقیاس صنعتی است که در آن، امکان افزودن دارو و مواد ضد میکروب به محلول پلیمری به منظور تولید نانو الیاف حاوی این مواد وجود دارد. به عنوان مثال، می‌توان به استفاده از کمپلکس پلی وینیل پیرو لیدن (PVP) و یُد اشاره کرد که امکان رهایش تدریجی یُد به عنوان عاملی ضد باکتری و ضد ویروس به الیاف می‌دهند. علاوه بر خاصیت ضد میکروبی، نانو الیاف در مقابل شست‌وشو بسیار مقاوم‌تر هستند که این نیز از موارد مهم در زمینه مقابله با عوامل بیماری‌زا به حساب می‌آید. نانو الیاف عملکرد قابل توجهی در حفظ رنگ و خواص مکانیکی نظیر استحکام سایشی و کششی دارند و در چشم‌انداز بلندمدت می‌توانند باعث صرفه اقتصادی برای شرکت‌ها و سازمان‌های بهره‌بردار صنایع حمل و نقلی نظیر شهرداری‌ها و خطوط هوایی شوند.
داستان چالش و مبارزه انسان‌ها با عوامل بیماری‌زا به وسعت تاریخ است و ما هستیم که می‌توانیم با انتخاب‌های خود، چرخه تعادل محیط زیست را بر هم نزنیم و با داشتن رویکردی پیشگیرانه و تدافعی از امروز، به مقابله با این مهاجم‌های سرسخت در آینده برویم.
* خلبان
