◄ ژاپن و سوئیس؛ پیشاهنگان جهانی تعداد سفر ریلی بر جمعیت

بر اساس آمار منتشر شده اتحادیه بین المللی راه آهن ها در سال 2020 راه آهن ژاپن با شبکه بیش از 19 هزار کیلومتری (7 هزار کیلومتر دوخطه و و نزدیک 12 هزار کیلومتر شبکه برقی) با جابجایی 9 میلیارد مسافر (قریب 264 میلیارد نفر کیلومتر با سیر متوسط کمی بیش از 29 کیلومتر و کل 2059 کیلومتر در سال) و سرانه 71 سفر در سال برای هر نفر از جمعیت 127 میلیونی خود رکورددار جهانی این شاخص است. (شمار خودکشش این کشور بیش از 16 هزار ست و تعداد واگن مسافری اندکی بیشتر از 25 هزار دستگاه است).  

آمار گفته شده نشان دهنده 852 هزار کیلومتر طول شبکه ریلی جهانی است که از آن 443 هزار کیلومتر شبکه معادل 52 درصد دوخطه و 332 هزار کیلومتر معادل 39 درصد برقی می باشد و اینکه راه آهن ها با ناوگانی شامل 96 هزار لکوموتیو، 150 هزار ست خودکشش، 195 هزار واگن مسافری و 3347 هزار واگن باری و با کمتر از 6 میلیون پرسنل توانستند 10 میلیارد قطار کیلومتر جابجا نمایند. این جابجایی شامل تعداد مسافر 33 میلیارد نفر و نفرکیلومتر 3702 میلیارد با سیر متوسط 113 کیلومتر و قریب 9 میلیارد تن بار و 9280 میلیارد تن کیلومتر با سیر متوسط 1042 کیلومتر بوده است.

راه آهن سوئیس با جابجایی 495 میلیون مسافر (قریب 21 میلیارد نفر کیلومتر با سیر متوسط کمی بیش از 40 کیلومتر و سیر سالانه 2200 کیلومتر) با شبکه بیش از 4 هزار کیلومتری (بیش از 2 هزار کیلومتر دوخطه و 100 درصد شبکه برقی) با 55 سفر در سال رکورددار تعداد سفر به ازای هر نفر جمعیت 9 میلیونی در اروپا است (شمار خودکشش این کشور 770 ست و تعداد واگن مسافری 5440 دستگاه است).

اما راه آهن آفریقای جنوبی با جابجایی 530 میلیون مسافر (قریب 14 میلیارد نفر کیلومتر با سیر متوسط کمی بیش از 26 کیلومتر و سالانه 234 کیلومتر) با شبکه بیش از 23 هزار کیلومتری (بیش از 13 هزار کیلومتر دوخطه و 10 هزار کیلومتر شبکه برقی) با 9 سفر در سال رکورددار تعداد سفر به ازای هر نفر جمعیت 58 میلیونی در قاره آفریقا است (شمار ناوگان ریلی اعلام نشده، قابل توجه اینکه تن کیلومتر بار آفریقای جنوبی 140 میلیارد و تناژ 219 میلیون تن بوده است).

در قاره آمریکا راه آهن برزیل با جابجایی 863 میلیون مسافر (بیش از 16 میلیارد نفر کیلومتر با سیر متوسط 19 کیلومتر و سالانه 76 کیلومتر) با 4 سفر در سال (2017) رکورددار تعداد سفر به ازای هر نفر جمعیت 209 میلیونی بوده است (شمار ناوگان ریلی اعلام نشده).

بر اساس همین آمار راه آهن ایران اندکی کمتر از 29 میلیون مسافر با 15 میلیارد نفرکیلومتر با سیر متوسط 521 کیلومتر جابجا نموده که مبین 35 سفر به ازای 100 نفر یعنی کمتر از یک بار سفر سالانه بر نفر و 183 کیلومتر بر سال است.

راه آهن ایران دارای 9306 کیلومتر شبکه است که دوخطه آن 2134 و برقی آن 181 کیلومتر و لکوموتیو آن 954 است، (فاقد اطلاعات خودکشش، ولی واقعیت بیش از پنجاه ست است)، 2120 واگن مسافری و 26110 دستگاه واگن باری داشته است و توانسته با 8000 نفر نیروی انسانی علاوه بر مسافر ذکر شده 47 میلیون تن بار با سیر متوسط 715 کیلومتر و 34 میلیارد تن کیلومتر حمل نماید.

اما در شاخص مسافرکیلومتر این آمار مبین پیشتازی هند با 1157 میلیارد نفر کیلومتر و سپس چین با 775 و 664 میلیارد نفر کیلومتر (جمع عملکرد چین از هند بیشتر و برابر 1439 میلیارد نفر کیلومتر است) بوده و پس از آنها راه آهن شرقی ژاپن با 138 میلیارد نفر کیلومتر (کل ژاپن 274 میلیارد نفرکیلومتر) و روسیه با 133 میلیارد و فرانسه با 94 میلیارد نفر کیلومتر و آلمان 86 میلیارد نفرکیلومتر در رتبه های بعدی قرار دارند.  

بر پایه این آمار شاخص نفرکیلومتر در راه آهن سریعالسیر جهان نیز بدین گونه است: چین 775 (از 2008)، ژاپن 104 (از 1964)، فرانسه60 (1981)، آلمان 33 (1991)، اسپانیا 16 (1992)، کره 15 (2004)، ایتالیا 15، تایوان 12 و روسیه 6.

* کارشناس حمل و نقل