◄ شرکت سهامی عام پروژه محور؛ بورس محفل تامین مالی به جای دلالی

چندی پیش رستم قاسمی، وزیر راه و شهرسازی دولت سیزدهم طی سخنانی در حاشیه مراسم تودیع و معارفه مدیرعامل سازمان بنادر و دریانوردی به کمبود بودجه های جاری دولتی برای توسعه زیرساخت های حمل و نقلی اشاره کرد و افزود: اگر امروز منتظر بودجه‌ های جاری باشیم هرگز امکان توسعه را نداریم. باید از سرمایه گذاری بخش خصوصی در حوزه های مختلف حمل و نقلی استفاده کنیم و با ایجاد مشوق‌ ها کاری کنیم که سرمایه گذاران به جای سرمایه گذاری در بورس، به سرمایه گذاری در بخش توسعه زیرساخت‌ های حمل و نقلی ترغیب شود. در قانون بودجه ۱۴۰۱ یکی از اقدامات ما ایجاد راهکارها و مجوزهایی است تا بتوانیم از سرمایه‌ های فراوانی که در کشور وجود دارد و سرمایه گذارانی که در خارج از کشور هستند بهره مند شویم.

تغییر رویکرد دولت در قبال بازار سرمایه

لازم به ذکر است، ورود سرمایه مردم به بورس در 2 سال گذشته به گونه ای رقم خورد که بدون تقویت بازار اولیه، نقدینگی به سمت بازار ثانویه بورس گسیل شده و منجر به افزایش حباب قیمتی به واسطه محدود بودن حجم بازار گردید. در همان زمان، بسیاری از کارشناسان، هشدارهای متعددی در مورد این موضوع به دولتمردان وقت دادند که متاسفانه شنیده نشد. در صورتی که اگر دولت، بازار اولیه بورس را با استفاده از راهکارهایی همچون شرکت سهامی عام پروژه محور تقویت می کرد، علاوه بر مزایای زیادی که می توانست برای توسعه زیربناهای ملی داشته باشد، به کنترل نقدینگی موجود در جامعه و جلوگیری از متضرر شدن مردم و سرمایه گذاران می انجامید.

از همین نویسنده:

• شرکت سهامی عام پروژه محور؛ سرمایه گذاری مردم به نفع مردم

• مهار تورم با ایجاد شرکت های سهامی عام پروژه محور

دولت جدید اما نشان داده است که عزمی جدی برای فعال سازی سرمایه های ملی در جهت توسعه زیربناهای مورد نیاز اقتصاد دارد. برای مثال، قرار است پذیره نویسی اولین شرکت سهامی عام پروژه محور با نام تجلی، دوم آذرماه سال جاری و از طریق فرابورس صورت پذیرد. پذیره نویسی تجلی به این صورت است که 15 درصد از سهام این شرکت از طریق سلب حق تقدم از سهامداران فعلی با قیمت هر سهم 1000 ریال برای عموم مردم عرضه خواهد شد. دیگر سهامداران تجلی، شرکت سرمایه گذاری توسعه معادن و فلزات، شرکت چادرملو و شرکت گل گهر به ترتیب با 51، 17، 17 درصد سهام باقی خواهند ماند.

ایجاد شرکت های سهامی عام پروژه محور برای تامین منابع مالی مورد نیاز در جهت تکمیل پروژه های زیربنایی، علاوه بر آنکه به تکمیل هر چه سریعتر و هدفمندتر پروژه های زیربنایی کمک می کند، به واسطه ایجاد مسیر جدید سرمایه گذاری کم ریسک تر و پر سودتر، باعث هدایت نقدینگی موجود در جامعه نیز خواهد شد. بنابراین، ایجاد شرکت های سهامی عام پروژه محور حالتی برد-برد برای اقتصاد ملی و برای سرمایه گذاران داشته و می تواند سرعت رشد اقتصاد را افزایش دهد.

شرکت پروژه کسری بودجه دولت را هم کم رنگ تر می کند

با استفاده از این روش، به واسطه تغییر رویکرد تامین مالی پروژه های زیرساختی از مدل دولتی به مدل مردمی و بالتبع وجود نظارت مردمی، پروژه های کم اولویت، از مدار بودجه دهی خارج می شوند. به بیان دیگر، خود به خود پروژه هایی که اولویت اقتصادی ندارند، با استقبال مردمی مواجه نخواهد شد و در عوض پروژه های با اولویت بالا، به سرعت تکمیل خواهند گردید.

لازم به ذکر است که از سال ۹۴ تا کنون بودجه‌های عمرانی سنواتی با کاهش سهم شدید نسبت به بودجه عمومی کشور مواجه شده است. هر چند رقم ریالی این بودجه افزایش پیدا کرده است اما سهم بودجه عمرانی از مجموع بودجه عمومی کشور که در اوایل دهه ۹۰ به رقمی بالغ بر ۲۸ درصد می‌رسید در سال ۱۴۰۰ به ۱۲ درصد کاهش پیدا کرده است که در ۲۰ سال گذشته بی سابقه است. این کاهش سهم منجر به طولانی‌تر شدن لیست پروژه‌ های نیمه تمام عمرانی گردیده است. به طوری که تعداد زیادی پروژه نیمه فعال عمرانی هم اکنون به دلیل نبود منابع مالی مناسب بلااستفاده رها شده‌اند. ایجاد شرکت های سهامی عام پروژه می تواند اولا نیاز به همین 12 درصد از بودجه دولتی را هم کاملا مرتفع کرده و کسری بودجه دولتی را کمتر کند و ثانیا، از تعداد زیاد پروژه های نیمه تمام عمرانی مورد نیاز بکاهد و بر تعداد پروژه های بهره برداری شده بیافزاید.

* کارشناس حمل و نقل