◄ پندی دیگر از حج تمتع 1401 برای راه آهن سریع السیر اصفهان
پروژه راه آهن سریع السیر تهران- قم- اصفهان با سرعت اولیه 270ا بالا رفتن نرخ ارز و گذشت بیش از دو دهه از احداث فاز یک و چند برابر شدن قیمت را می توان با پذیرش سرعت 230 (استاندارد UIC705) به خط کم هزینه داخلی تبدیل نمود
تین نیوز |
عباس قربانعلی بیک* :
در نوشتار گذشته با موضوع راه آهن سریع السیر اصفهان، پندی از حج تمتع 1401 در خصوص نقش تغییر الگوی اقتصادی در حل مشکلات کشور و نیز توجیه پذیر کردن پروژه های ریلی به ویژه راه آهن سریع السیر تهران- قم- اصفهان بیان و وعده داده شد به دلایل افزایش 300 درصدی هزینه راه آهن سریع السیر، به گزینه های دیگر سرعت بالا بپردازیم که در این نوشتار به شرح این امر بر اساس گزارشات مشاوران خارجی و داخلی، مطالعات مهندسی ارزش و ... پرداخته خواهد شد.
در آغاز به خلاصه گزارش 2004 موسسه SNCFI فرانسه (بخش بین الملل راه آهن فرانسه) می پردازیم که در صفحه 17 چهار گزینه سرعتی دیزلی 200، الکتریکی 200 و 250، الکتریکی 250 و الکتریکی 270 کیلومتر بر ساعت را بررسی کرده است.
(قابل توجه اینکه سرعت 270 به دلیل طرح این پروژه پس از احداث و بهره برداری اولین خط سریع فرانسه بین پاریس و لیون از سال 1981 با سرعت 270 بود (17 سال پس از شروع به کار اولین خط سریع السیر ژاپن با سرعت 210 که در زمان خود اولین قطار سریع در جهان بود) که در سال 1387 با نهایی شدن مشخصات فنی و اسناد مناقصه راه آهن برقی دوخطه تهران- مشهد با سرعت 250، مکاتباتی با وزیر و مشاور طرح برای افزایش سرعت از 270 به 350 انجام شد که مورد پذیرش واقع شد.
این مطالعات هزینه اجرای زیرساخت را در سال مذکور 990 میلیون یورو و ناوگان را 442 میلیون یورو برای سرعت 270 و 858 و 370 میلیون یورو برای سرعت 200 دیزلی برآورد می کند که با احتساب تورم متوسط درصد افزایش یافته و برای سرعت 270 به 3200 میلیون یورو می رسد.
اطلاعات موجود نشان می دهد در مذاکرات مکرر با طرف چینی هزینه طرح بسیار فراتر از این ارقام رفته که همین امر سبب تشدید مخالفت ها با ادامه اجرای طرح مذکور شده در حالی که با بررسی دقیق تر سایر گزینه ها می توان به گزینه دیگری با کاهش شدید هزینه و کاهش نیاز به منابع ارزی سنگین دست یافت که قبل از شرح آن به پند مورد اشاره در حج تمتع می پردازیم.
از اولین شروط لازم در حج تمتع که در برنامه های آموزشی پیش از سفر بدان اشاره می شود استطاعت (توانایی) است که توضیح آن در پایگاه اطلاع رسانی دفتر مقام معظم رهبری در چهار بخش تشریح شده است (استطاعت مالی، استطاعت بدنی، استطاعت طریق یا ایمن بودن راه و استطاعت زمانی)، استطاعت مالی شرط بهره مندی از زندگی متعارف پس از بازگشت را هم دارد و شروطی (م 50) که در مقایسه بین حج و نیازهای ضروری دیگر مانند مسکن یا درمان بیماری و ... استطاعت لغو می شود.
با چنین نمونه غنی از احکام تشخیص استطاعت باید بررسی نمود که آیا با پندگیری از حج تمتع برای امور جاری زندگی و برنامه ریزی اقتصادی و ... می توان پذیرفت که قریب صدهزار پروژه نیمه تمام داشته باشیم که طول متوسط دوره ساخت آنها چند برابر برآورد اولیه باشد و هنگام پایان پروژه با خطر استهلاک زودرس و حتی عدم دستیابی به مشخصات اولیه مواجه شویم.
در چنین شرایطی پروژه راه آهن سریع السیر تهران- قم- اصفهان با سرعت اولیه 270 (که در سال 1387 با نرخ ارز کمتر از 1000 تومان و درآمد سرشار ارزی، افزایش سرعت آن به 350 موجه بود) با بالا رفتن نرخ ارز و گذشت بیش از دو دهه از احداث فاز یک (در مسیر تهران- قم) و چند برابر شدن قیمت را می توان با پذیرش سرعت 230 (استاندارد UIC705) به خط کم هزینه داخلی تبدیل نمود همانگونه که با این نگاه سرعت راه آهن دوخطه تهران- مشهد 250 انتخاب شد، با این تفاوت که در این مسیر متوسط فاصله ایستگاه ها از 20 به 140 (بسیار مطلوب) می رسد و سرعت آینده می تواند به 350 و بالاتر برسد.
با این رویکرد برای ادامه کار نیاز به منابع ارزی گران و زمانبر خارجی و تجهیزات پرهزینه وارداتی به شدت کاهش یافته و نه فقط استطاعت مالی (بودجه)، بلکه استطاعت جسمی (ساختار پیمانکاری یا ...)، استطاعت طریق (ریسک های پنهان پروژه) و ... نیز برای انجام این پروژه فراهم خواهد شد. چنین رویکردی برای اتریش بدون داشتن خطوط پرهزینه سریع السیر توانست زمینه بهره برداری از قطارهای RailJet (با لکوموتیو برقی و هفت واگن، 408 صندلی) را با سرعت 230 فراهم نماید (ویژه نامه بهمن 1386 دفتر برقی) و برای سوئد هم بدون خطوط سریع السیر زمینه موفقیت چشمگیر قطارهای X2000 را فراهم نمود.
