راهنمایی برای تخلیه ایستگاه های متروی تهران در زمان زلزله

به گزارش تین نیوز به نقل از ایسنا، زلزله خیزی کشور ایران و موقعیت جغرافیایی تهران، به عنوان یکی از مهم ترین شهرهای کشور، اهمیت آمادگی و واکنش به موقع در برابر زلزله را نشان می دهد. با توجه به این که بسیاری از شهرهای بزرگ ایران در مناطق با خطر بالای زلزله قرار دارند، آمادگی برای مقابله با این خطرات ضروری است. این در حالی است که جامعه هنوز در سطح پایینی از آمادگی قرار دارد و نیاز به برنامه ریزی های شهری بهتر و آموزش بیشتر احساس می شود.

همچنین، ساختمان های عمومی و فضاهای تجمعی مانند ایستگاه های مترو، به دلیل نقش مهمشان در پایداری شهری و مدیریت واکنش اضطراری، نیازمند ارزیابی دقیق هستند. ایستگاه های مترو به دلیل تجمع زیاد افراد در زمان وقوع زلزله، از اهمیت ویژه ای برخوردارند. متأسفانه بسیاری از این ایستگاه ها به دلیل عمق کم و نزدیکی به سطح زمین، نمی توانند به عنوان پناهگاه های امن در زمان زلزله مورد استفاده قرار گیرند و خطرات جدی برای مسافران به همراه دارند.

یاسمین استوار ایزدخواه، پژوهشگر پژوهشکده مدیریت خطرپذیری و بحران با همکاری دانشگاه مدیترانه شرقی در قبرس شمالی، تحقیقی را در این خصوص انجام داده اند. این تحقیق به بررسی روش های بهینه تخلیه ایستگاه های مترو در زمان زلزله پرداخته و راهنمایی برای واکنش اضطراری در این شرایط ارائه کرده است.

در این پژوهش، محققان با تحلیل وضعیت موجود ایستگاه های متروی تهران، یک چک لیست ارزیابی طراحی کردند. این چک لیست شامل ۸ گویه بود که توسط آن ها تکمیل شد. سپس، برخی ایستگاه های متروی تهران مانند قلهک، امام خمینی، دروازه دولت و خیام برای مشاهده میدانی انتخاب شدند. معیارهای انتخاب ایستگاه ها شامل وقوع در پهنه شدت بسیار زیاد زلزله و نزدیکی به سطح زمین بود. در نهایت، اطلاعات به دست آمده جمع بندی و بر مبنای آن یک راهنمای برنامه ریزی اضطراری تدوین گردید.

یافته های این تحقیق نشان می دهند که متروی تهران با جابه جایی بیش از دو و نیم میلیون مسافر در روز، نقش عمده ای در سفرهای درون شهری ایفا می کند. بسیاری از ایستگاه های متروی تهران می توانند پس از وقوع زلزله به عنوان پناهگاه مورد استفاده قرار گیرند، ولی مطالعه فوق نشان داد که شمار قابل توجهی از آن ها ناایمن محسوب می شوند. لذا تدوین برنامه فوریت ها و ابلاغ راهنمای واکنش اضطراری برای تخلیه اضطراری می تواند نخستین گام در بهبود وضعیت ایمنی مترو باشد.

نتایج این حاکی از آن هستند که به کار بستن تدابیر خاصی می تواند به بهبود وضعیت ایمنی ایستگاه های مترو کمک کند. از جمله این تدابیر می توان به نصب دستگاه ها و تابلوهای هشدار سریع، آموزش رانندگان قطارها برای توقف در نزدیک ترین ایستگاه و خروج ایمن مسافران، و آموزش مسئولین ایستگاه ها برای راهنمایی صحیح مسافران جهت خروج سریع و ایمن از ایستگاه اشاره کرد.

اطلاعات تکمیلی این پژوهش نیز نشان می دهند که نصب دستگاه های هشدار زلزله در تمامی ایستگاه های مترو و بازرسی ایستگاه ها توسط متخصصان سازه و زلزله برای تعیین مواضع خطرناک از اهمیت ویژه ای برخوردار است. همچنین، بهسازی و ارتقاء ایمنی مؤلفه های ناایمن و خطرناک، ایجاد سامانه های ارتباطی مخابراتی زمان بحران بین سازمان های مرتبط در حوادث مترو و به روزرسانی سامانه های مخابراتی در کلیه ایستگاه های مترو، از دیگر موارد مهم هستند.

شایان ذکر است این یافته ها در فصلنامه «ارتقای ایمنی و پیشگیری از مصدومیت ها» وابسته به دانشگاه علوم پزشکی شهید بهشتی به چاپ رسیده اند. امید می رود با به کار بستن راهکارهای پیشنهادی ارائه شده در این مطالعه، گامی مهم در راستای ارتقاء ایمنی ایستگاه های مترو و حفظ جان مسافران برداشته شود.