◄ 4 سناریو برای مدیریت بحران در پسا کرونا
در بهترین حالت و خوشبینامه‌ترین سناریو (الف-1)، ما در 6 ماهه دوم سال 1400 به نقطه قبل از وقوع بحران کرونا می‌رسیم و لازم است بلادرنگ بسته نجات اقتصادی پس از احیای اقتصادی آماده و اجرا گردد.
سناریوها، تصویر روشنی از آینده هستند که برنامه‌ریزی به کمک آنها می‌تواند مسائل، چالش‌ها و فرصت‌ها را به روشنی ببیند و بشناسد. سناریوها، توصیف همه حالت‌های ممکن و قابل وقوع در آینده هستند. در واقع سناریو، تصویری از آینده ممکن و محتمل است. سناریو نویسی مهمترین و اصلی‌ترین روش شناخت آینده است. روند متلاطم محیطی نشان داده است، برنامه‌ریزی بر اساس سناریوها موثرتر از برنامه‌ریزی بر اساس راهبردهاست. برنامه‌ریزی بر اساس سناریوها می‌تواند، خطاهای تصمیم‌گیری را کاهش دهد.
از همین نویسنده: بحران کرونا و مرگ تدریجی خطوط هوایی جهان
با توجه به زمان نگارش، در شکل ذیل تمامی سناریوهای ممکن در 2 سال آینده در ایران آمده است. این سناریوها با توجه به 2 عامل اصلی اثربخشی واکنش‌های درمانی، بهداشتی و اثربخشی واکنش‌های اقتصادی به بحران کرونا، از غیر موثر تا بسیار موثر تقسیم‌بندی و تعریف شده است.
این سناریوها از بهترین سناریوی ممکن تا بدترین سناریوی محتمل به ترتیب در ذیل فهرست ذیل گردیده است:
الف-1) مهار اپیدمی و احیای اقتصادی با بازگشت به نقطه قبل از وقوع بحران (نیاز به تدوین برنامه نجات اقتصادی)
الف-2) مهار اپیدمی و وقوع بحران‌های اقتصادی به ویژه در کسب و کارهای کوچک و خرد
الف-3) بازگشت اپیدمی و متحمل شدن دوباره بیکاری‌ها و وقوع هزینه‌های خسارت‌های مکرر اقتصادی ئو اجتماعی
الف- 4) بازگشت اپیدمی و فروپاشی تقریبی نظام اقتصادی و اجتماعی ایران
ب-1) مهار اپیدمی و فروپاشی بنگاه‌های کلان اقتصادی
ب-2) تشدیداپیدمی و فروپاشی نظام اقتصادی ایران و خسارت‌های مکرر اقتصادی و اجتماعی
ب-3) بازگشت اپیدمی و فروپاشی بنگاه‌های کلان اقتصادی و وقوع فاجعه اقتصادی
ب-4) تشدید اپیدمی و خسارت‌های سنگین اقتصادی و بروز فاجعه اجتماعی
ب-5) سقوط کامل نظام اقتصادی و اجتماعی ایران
آنچه از گزارش‌ها و واقعیات درونی قابل استنباط است، اثربخشی واکنش‌ها تا پایان خرداد 1399 بسیار حیاتی و تعیین کننده هستند. نتیجه اقدامات ما در این سه ماه تقریباً مشخص می‌کند در کدام سناریو قرار می‌گیریم. در بهترین حالت و خوشبینامه‌ترین سناریو (الف-1)، ما در 6 ماهه دوم سال 1400 به نقطه قبل از وقوع بحران کرونا می‌رسیم و لازم است بلادرنگ بسته نجات اقتصادی پس از احیای اقتصادی آماده و اجرا گردد.
درگیری با آنفولازاهای اپیدمیک، پایان نخواهد پذیرفت و اثرات بحران فعلی با فرض وقوع بهترین سناریو تا 2 سال آینده نظام اقتصادی ایران را تحت الشعاع قرار خواهد داد.
در صدر صنایعی که از این بحران بیشترین آسیب را در ایران می‌بینند به ترتیب اهمیت و اثرگذاری بر سایر بخش‌ها، صنایع ذیل هستند:
- بانک (و موسسات مالی و اعتباری)، بورس و بیمه (با اولویت کمک متمرکز به صنایع بزرگ ساخت، تولید و مونتاژ، شرکت‌های بازرگانی و تجارت و صنعت ساختمان)
- نفت و گاز ( با اولویت سرمایه‌گذاری در صنایع پایین دستی)
- حمل و نقل هوایی (ایرلاین‌ها و شرکت فرودگاه‌ها) (با اولویت سرمایه‌گذاری بر صنعت هوانوردی عمومی)
جهت آشنایی کلی با چگونگی پاسخ به هر سناریو، نمونه برنامه‌ریزی بر اساس هر سناریو، برای صنعت حمل و نقل هوایی، فقط با هدف ارائه یک مثال اجمالی، بیان می‌شود.
در ابتدا بهتر است این بحران و تبعات و اثرات آن در یک مدل مفهومی دینامیک سیستم، به صورت علی-معلولی، تحلیل نماییم.
دینامیک سیستم (پویایی سیستم) روشی برای مدل سازی، تجزیه و تحلیل سیاست بر اساس سیستم‌های بازخورد ( feedback systems theory ) است. امروزه، رایانه‌ها، این مدل‌ها را به‌راحتی شبیه‌سازی می‌کنند. نرم‌افزار پرکاربرد برای این روش، Vensim می‌باشد که اجرای آن خود پروژه جداگانه و کار دقیق‌تری را می‌طلبد. از آنجا که این نوشتار فقط برای آشنایی و آگاهی تنظیم شده است، نمونه ذیل به صورت ساده این چرخه علت- معلولی را نشان می‌دهد.
حال به طور مختصر به برنامه پاسخ به هر سناریوی محتمل در صنعت حمل و نقل هوایی ایران پرداخته می‌شود.
الف-1) نیاز به توسعه هوانوردی عمومی و اجرای برنامه نجات صنعت
الف-2) ورشکستگی ایرلاین‌های کوچک و خصوصی، کسری بودجه شرکت فرودگاه‌ها، ضرورت اجرای برنامه ادغام
الف-3) کاهش تقاضا، ورشکستگی ضرورت ادغام، تمرکز و تفکیک بازار صنعت حمل و هوایی ایران
الف-4) کاهش تقاضا و ضرورت ادغام، تمرکز و تفکیک به همراه کمک‌های یارنه‌ای دولت (مالیات و سوخت)
ب-1) ضرورت ادغام، تمرکز و تفکیک به همراه کمک‌های یارنه‌ای دولت ( مالیات و سوخت)
ب-2) رکود و ضروت ادغام، تمرکز و تفکیک به همراه کمک‌های یارانه‌ای دولت ( مالیات و سوخت)
ب-3) بروز بحران در کلیه ایرلاین‌ها و فرودگاه‌ها و ضرورت کمک‌های یارنه‌ای و نقدی دولت
ب-4) بروز بحران در کلیه ایرلاین‌ها و فرودگاه‌ها و ضرورت کمک‌های یارنه‌ای و نقدی دولت
ب-5) بروز فاجعه در کلیه ایرلاین‌ها و فرودگاه‌ها، تمرکز بر نهایت سه ایرلاین و هشت فرودگاه با کمک دولت و نهادهای محلی
* دکترای مهندسی صنایع و MBA مدیریت حمل و نقل و کارشناس صنعت حمل و نقل هوایی
** این یادداشت در حساب شخصی این کارشناس در لینکدین منتشر شده است
با سلام و احترام
به تاریخ انتشار دقت فرمایید. همانطور که مشاهده می کنید از یک سال و نیم پیش تین نیوز اقدام به درج آن نمود. آنچه که می خواهم بدانم در آن مقطع کدام خبرگزاری به این دقت مطلب مورد اشاره را اعلام نمود.
بهتر نیست خود خبرگزاری تین نیوز اعلام کند از یک سال و نیم پیش پیش بینی ها و نظرات کارشناسی را اینچنین با دقت بیان نموده و چرا توجهی نشد و شنیده نشد.