◄ استفاده از خطوط BRT برای تخلیه ترافیک؛ ضربه به حمل‌ونقل عمومی؟

اگرچه به دستور فرمانده راهور تهران، در زمان افزایش حجم ترافیک، استفاده از خطوط بی‌آر‌تی برای تخلیه حجم ترافیک مجاز اعلام شده است اما برخی کارشناسان این راهکار را ضربه به حمل‌ونقل عمومی و مختل کننده حرکت اتوبوس‌های بی‌آرتی و تشویق مردم به استفاده از خودروی شخصی می‌دانند.

به گزارش تین‌نیوز، چندی پیش مهرداد عبدالهی کارشناس حمل‌ونقل؛ تصویری از حجم زیادی از خودورهای شخصی در خطوط بی‌آرتی خیابان ولیعصر حد فاصل میدان ونک- نیایش، در شبکه‌های اجتماعی منتشر کرد و این اقدام را مختل کننده سیستم حمل‌‌ونقل عمومی دانست.

اگرچه پس از انتشار این تصویر، سعید قصابیان کارشناس حمل‌ونقل گفت که خط بی‌‌آرتی ولیعصر سطح  زیادی از خیابان را اشغال می‌کند در حالی‌که این فضا با اتوبوس پر نمی‌شود و اکثراً بلااستفاده می‌ماند و به همین دلیل پلیس در فواصل زمانی کوتاه فضای خط ویژه را به سواری‌ها داده و به سرعت هم می‌تواند آنها را از خط ویژه خارج کند، اما عبدالهی در پاسخ خاطرنشان کرد: خط بی‌آرتی ولیعصر،  کاملاً بر اساس عبور هم زمان دو اتوبوس از کنار هم طراحی شده و این درحالی است که در تمامی کشورهایی که بی‌آرتی وجود دارد، امکان سبقت هم فراهم آمده است.

وی افزود: نکته بعد اولویت حمل‌و‌نقل عمومی نسبت به شخصی و فلسفه این است که برای تشویق مردم به استفاده از بی‌آرتی باید شخصی‌ها در گره‌های ترافیکی گیر افتاده تا از حمل‌و‌نقل عمومی استفاده کنند. 

این کارشناس تاکید کرد: در انگلیس رفتن به مرکز شهر با استفاده از حمل‌و‌نقل عمومی کمتر از 20 دقیقه زمان می‌برد، اما با شخصی بیش از 2 ساعت.

عبدالهی اظهار کرد: در این زمینه باید معاونت حمل‌و‌نقل شهرداری تهران به عنوان ارگان اصلی وارد عمل شده و با تفاهم پلیس به عنوان ناظر، از ورود خودروها به خط بی‌آرتی جلوگیری نماید. 

وی گفت: همچنین باید زیرساخت حمل‌و‌نقل عمومی همچون بی‌آرتی نوسازی شده، گسترش یافته و قوی شود تا مردم به استفاده از حمل‌ونقل عمومی به خصوص در مراکز اصلی تولید سفر، تشویق شوند.

وی با بیان این‌که نباید به حمل‌ونقل شخصی اولویت داده شود، افزود: در این صورت، اگر خودرو شخصی 10 ساعت هم در گره‌های ترافیکی گیر افتاد، حمل‌و‌نقل عمومی به آسانی و راحتی خدمات رسانی کند.

یکی دیگر از کارشناسان در نقد این دیدگاه گفت: تشویق مردم به استفاده از حمل‌و‌نقل عمومی کار بسیار شایسته و ارزنده‌ای است اما توجه داشته باشیم هدف نهایی تئوریسین‌های این حیطه روانسازی و آرام سازی آمد و شد است نه استفاده از ابزار تنبیهی برای راکبان خودروهای سواری شخصی.

نادری تاکید کرد:  «وقت» همه افراد جامعه سرمایه ملی است که باید نگاه منحصر به فردی به این مهم داشته باشیم.

وی افزود: عمده گره‌های ترافیکی امروزی پایتخت ریشه در سطح پایین آموزش و گرفتن گواهینامه و فقدان فرهنگ ترافیکی در بین خیل کثیری از مردم دارد به طوری‌که با نگاه ساده به محورهای عبور اتوبوس‌های تندرو متوجه می شویم که در غیاب نیروهای راهور، تعرض موتورسواران و دیگر وسائط نقلیه به این خطوط بیش از هر زمان دیگر است.

این کارشناس اظهار کرد: به‌نظرم چنانچه عبور و مرور اتوبوس‌های تندرو در جهت خلاف وضع موجود باشد به لحاظ سرعت آمد و شد اتوبوس‌ها، دیگر کسی جرات تعرض به این خطوط را نداشته و دیگر وسایل نقلیه ملزم به استفاده از محورهای عادی خود هستند. 

یکی دیگر از کارشناسان نیز با بیان این‌که به عنوان شهروند مطالبه‌ام این است که اولویت با حمل‌و‌نقل عمومی باشد، گفت: ارزش خط ویژه در ساعات اوج ترافیک است که باعث می‌شود کسی که خودرویش را در منزل گذاشته و یا خودرو ندارد، سریع‌تر از کسی که از خودرو دل نکنده است، سفر کند.

شاهرخ ظهرابزاده افزود: اگر قرار باشد این مزیت از حمل‌و‌نقل عمومی گرفته شود، دیگر خط ویژه معنایی ندارد.

قصابیان اما در این مورد با بیان این‌که خودرو سواران از سر ناچاری از خودروی خود استفاده می‌کنند، تاکید کرد: تابع هدف این نیست که اتوبوس سواران زودتر برسند و خودرو سواران معطل بمانند، تابع هدف این است که مجموع اتلاف وقت همه افرادی که در ترافیک گیر افتادند اعم از خودروسوار، اتوبوس‌سوار،  موتورسوار و دوچرخه‌سوار و بقیه به حداقل برسد برای همین پلیس ناچار می‌شود در مقاطع کوتاهی از فضای خالی خط ویژه برای تخلیه ترافیک استفاده کند. 

علی‌اصغر شفیع‌نادری نیز گفت: اگر "مقطع کوتاه" حاصل محاسبه همان تابع درستی که گفته شد باشد مشکلی نیست.

این کارشناس افزود:آن تابع هدف باید در هر لحظه با الگوریتم‌های مشخص و شرایط واقعی(که لاجرم نرم‌افزاری قوی و این‌کاره می‌خواهد) را محاسبه کند که چگونه تابع تاخیرات کل ذینفعان در ابتدا تا انتهای مسیر و مسیرهای مرتبط به طور واقعی کمتر شود.

شفیع‌نادری تاکید کرد:اما نکته دیگر "عادت به رفتار نادرست" است که کم کم این انتظار در خودروهای سواری مربوطه شکل می‌گیرد که گویا این حقشان است که به خط ویژه اتوبوس هدایت‌دهی شوند و ...

در ادامه یکی دیگر از کارشناسان گفت: با توجه به تعریف تابع هدف؛ سر فاصله زمانی، آرام‌سازی و روان‌سازی رفت و آمد، همواره کارشناسان حوزه حمل‌و‌نقل به جهت دست یافتن به راهکار موثر، تمامی توان و ذهنیت خود را برای گسترش فرهنگ استفاده از ناوگان حمل‌و‌نقل عمومی سوق داده‌اند.

نادری تاکید کرد: واضح است که هدف ناوگان حمل‌و‌نقل همگامی، کاهش آلودگی هوا و آلودگی صوتی، کاهش هزینه‌های جنبی و سلامت جسمی و روحی شهروندان و .... است اما نکته حائز اهمیت آن است که نباید از استفاده کنندگان وسایل حمل‌و‌نقل شخصی غافل شد چرا که جمع قابل توجهی از استفاده کنندگان مسیرها به این دسته اختصاص دارد و محاسبات و آنالیز اطلاعات همواره بر سرمایه زمان و عمر افراد استوار است.

این کارشناس افزود: فارغ از هزینه‌هایی که دستگاه‌های اداره کننده کشورها برای جمعیت‌شان متحمل می‌شوند، سرعت و ایمنی در جابه‌جایی افراد نیز در دستور کارشان قرار دارد از این رو لازم است در راستای تحول ساختار شهری، به‌جای ایجاد گره و دست انداز برای شهروندان، در صدد گشایش امور بوده و نگاه مدبرانه و کارشناسانه به این حوزه داشته باشیم و از هدر رفت سرمایه ملی علی‌الخصوص بیت‌المال جلوگیری کنیم.