ایلان ماسک و ایده خصوصی سازی راه آهن مسافری آمریکا

مجید بابایی: در آمریکا، میلیاردر و تاجر فناوری،ایلان ماسک که توسط دونالد ترامپ به عنوان سرپرست وزارت کارایی دولت (DOGE) منصوب شده است، در کنفرانس فناوری مورگان استنلی به حضار گفته است که خدمات دولتی مانند شرکت ریلی مسافری Amtrak و خدمات پستی ایالات متحده باید خصوصی سازی شوند.

ماسک به حضار توصیه کرد که از Amtrak راه آهن مسافری دولتی استفاده نکنند و این  شبکه ریلی بین شهری ملی را "شرم آور" خواند. ماسک گفت: "Amtrak یک وضعیت غم انگیز است. اگر از کشور دیگری به آمریکا می آیید، لطفاً از قطار ملی ما استفاده نکنید. این ممکن است تصویر بسیار بدی از آمریکا در ذهن شما باقی بگذارد." او همچنین اشاره کرد که این شبکه ریلی با ضرر خالص فعالیت می کند و به یارانه های فدرال وابسته است.

توضیح:

شرکت ریلی Amtrak برای تأمین هزینه های عملیاتی خود به یارانه های دولت فدرال، درآمد حاصل از فروش بلیط و توافق نامه هایی با ایالت ها متکی است. کمک های مالی فدرال نیز به پوشش هزینه های مربوط به بهبود زیرساخت ها و نوسازی ناوگان آن کمک می کنند.

در پاسخ به اضهارات ایلان ماسک، شرکت Amtrak بیانیه ای با این مضمون صادر کرد:

"عملکرد تجاری Amtrak بسیار قوی است. تعداد مسافران و درآمد به بالاترین سطح خود در تاریخ رسیده اند و پروژه های تحول آفرینی در حال انجام هستند که تجربه مشتریان را به طور چشمگیری بهبود خواهند بخشید. با حفظ این روند و حمایت های مستمری که با شرکای فدرال، ایالتی و بخش خصوصی ایجاد کرده ایم، خدمات ریلی که در سراسر شبکه ملی خود ارائه می دهیم، مطابق با قانون، در مسیر دستیابی به سودآوری عملیاتی برای اولین بار در تاریخ، در طول این دولت قرار دارد."

جمعبندی برای مقایسه: در ایران تجربه خصوصی سازی یا بهتر بگویم خصولتی سازی شرکت رجا را داریم. نتیجه این شد که عملا دولت سهم خود را در سرمایه گذاری تامین ناوگان ریلی حذف کرد و بخش غیر دولتی هم توان سرمایه گذاری مورد نیاز را بطور کامل نداشته است. در مقابل اما دولت همچنان نقش حاکمیتی و در مواردی حتی تصدی گری را بر این حوزه حفظ کرده است و به ویژه در خصوص نرخ گذاری نقش اصلی را در اختیار دارد.

از سویی بخش مسافری ریلی برای رقابت با سایر شیوه های حمل و نقل می بایست در سه فاکتور سرعت و زمان سیر، دفعات و استمرار سرویس در مسیرها و قیمت حائز برتری نسبی باشد.

ضمنا به جهت سرمایه بر بودن بخش ریلی، توسعه بخش به شدت با سطح توسعه یافتگی کشور در ارتباط است.

سوال:

- آیا خصوصی سازی بخش مسافری تا کنون دستاوردهای مثبتی داشته است؟

- آیا بخش ریلی مسافری در ایران ویژگی منحصربفردی برای خصوصی سازی داشته است؟

- آیا در کشور بخش خصوصی توانمند برای اجرای یک مدل اقتصادی سودده در حوزه مسافری ریلی در اختیار داریم؟

- اگر امروز بخش مسافری تمام و کمال در اختیار دولت بود چه تفاوت هایی با وضعیت موجود می داشت؟

منبع:

https://www.progressiverailroading.com/amtrak/news/Musk-says-feds-should-privatize-Amtrak-Duffy-orders-anti-crime-plan-for-DC-station--74039