شرط بهره‌وری هواپیماهای برجامی
کى از مهم‌ترین اخبار هوانوردى که در اوایل خرداد امسال منتشر و موجب خوشحالى بسیارى از اهالى صنعت هوانوردى و علاقه‌مندان به آن شد، نهایى شدن قرارداد خرید هواپیماهاى نو و مدرن بوئینگ ٧٣٧ بین شرکت هواپیمایى آسمان و غول هواپیماساز جهان یعنى بوئینگ بود.
کى از مهم‌ترین اخبار هوانوردى که در اوایل خرداد امسال منتشر و موجب خوشحالى بسیارى از اهالى صنعت هوانوردى و علاقه‌مندان به آن شد، نهایى شدن قرارداد خرید هواپیماهاى نو و مدرن بوئینگ ٧٣٧ بین شرکت هواپیمایى آسمان و غول هواپیماساز جهان یعنى بوئینگ بود.
خرید هواپیماى نو، موضوعی بسیار مهم است که به‌طور حتم باید در دستورکار قرار گیرد و اگر بخواهیم به طور کلى به این موضوع نگاه کنیم، با دو مسئله ایمنى و خدمات در اولویت نخست و بحث اقتصاد و بازرگانى در مرحله بعد روبه‌رو هستیم.
درحال‌حاضر دو شرکت قدیمى هواپیمایى کشور یعنى هما و آسمان اقدام به انعقاد قراردادهاى خرید هواپیما کرده‌اند، شرکت هما خرید هواپیماهاى نو و مدرن از دو هواپیماساز بزرگ و معتبر جهان یعنی بوئینگ و ایرباس را دنبال می‌کند. در این زمینه تاکنون ۳ ایرباس و بر اساس قراردادى با شرکت ای‌تی‌آر، ۴هواپیماى توبوپراپ منطقه‌اى نیز وارد کشور شده است.
ورود هواپیماهاى نو که اولویت اصلى یعنى ایمنى و خدمات را پوشش مى‌دهد، اقدامی بسیار مهم و البته رضایت‌بخش است اما در کنار آن نیاز است شرایط مقتضى ورود هواپیما به کشور نیز فراهم شود. در حال حاضر براى بهره‌بردارى از هواپیماهاى جدید مى‌توان گفت فقط دو بستر فراهم است:
١- خلبانان بیکار که تشنه دعوت به خدمت هستند
٢- مسافر
در بستر دوم شاید به اندازه بستر نخست ظرفیت نباشد و برحسب فصل گردشگرى، ظرفیت مسافر مى‌تواند کمتر یا بیشتر باشد، اما در زمینه بستر نخست باید گفت سالانه جوانان زیادى هستند که با گرفتن گواهینامه‌هاى خلبانى به دنبال کار هستند و به جایى هم نمى‌رسند. البته این موارد، چالش‌هایی نیست که با ورود هواپیما ایجاد شود. در واقع با ورود هواپیماهاى جدید، باید تعریف جدیدى از مدیریت در سطوح مختلف ارائه شود. یکى از مهم‌ترین این تعریف‌ها باید در مدیریت یا درواقع معاونت آموزش شرکت‌هاى هواپیمایی رخ دهد. براى اینکه یک خلبان کفایت لازم را براى پرواز با یک هواپیما کسب کند، باید دوره‌هاى تایپ آن هواپیما را بگذراند، بنابراین نیاز است تسهیلات آموزشى مناسب و مقتضى هواپیماهاى جدید نیز فراهم شود. به عنوان نمونه اگر به اندازه خرید یکى از این هواپیماها براى تسهیلات آموزشى هزینه شود، به لحاظ اقتصادى صرفه‌جویى بلندمدت قابل‌توجهى انجام خواهد شد.
مسلم است خرید هواپیما و انقعاد قراردادهاى این‌چنینى بسیار خوشایند و مورد حمایت است، اما تنها خرید هواپیما نمى‌تواند کمک‌کننده باشد، اینکه هواپیما بخریم و در ادامه، دوره‌هاى آموزشى آن براى گروه‌هاى متخصص، برای عملیاتى ساختن هواپیما در کشور برگزار کنیم، به طور قطع فرآیند ورود هواپیما را جذاب‌تر خواهد کرد. به عنوان نمونه اگر دستگاه‌هاى شبیه‌ساز پرواز بوئینگ ٧٣٧، ایرباس ٣٣٠ یا خانواده ٣٢٠ را به داخل کشور آورده و در کنار آن به تربیت معلم پروازهاى تی‌آر‌آی پرداخته شود، در بلندمدت هزینه‌هاى قابل‌توجهى ذخیره و صرفه‌جویى خواهد شد و همین فرآیند براى سایر گروه‌هاى فنى و عملیاتى باید اجرایى شود.
همزمان با انتقال هواپیماهاى نو و مدرن، لازم است دانش مقتضى آن نیز با ایجاد کارگاه‌هاى آموزشى، منتقل شود. البته نباید فراموش کنیم که رشد صنعت هوانوردى امروز در هر کشورى نیازمند ایجاد و ارتقاى فرهنگ لازم آن است.
اگر انتقال دانش و تسهیلات مورد نیاز آموزشى در این زمینه‌ها فراهم نشود، صنعت هوانوردى ما فقط براى مدت اندکى دچار وضعیت رضایت‌بخش خواهد شد و این دوره پس از مدتى به پایان مى‌رسد.
در حال حاضر فراهم کردن زیرساخت آموزشى و تعیین و تبیین نظام آموزش درست، الزام قابل‌توجهی است که اگر رعایت نشود به هیچ عنوان به بهره‌ورى دست نخواهیم یافت و با آمدن صدها هواپیما نیز دردى دوا نخواهد شد. این آموزش نه فقط براى متخصصان عملیاتى لازم است، بلکه براى برنامه‌ریزى‌هاى اقتصادى صنعت هوانوردى نیز ضروری است. فراموش نکنیم در صنعت هوانوردى همه‌چیز زنجیروار به یکدیگر متصل است. همان‌طور که زنجیره می‌تواند موجب ایجاد حادثه و سانحه شود، می‌تواند شکوفایى و توسعه را نیز به دنبال داشته باشد. توفیق یا شکست زنجیره در صنعت هوانوردى مى‌تواند نمونه‌ای بارز و مثال‌زدنى از مسئله اتحاد یا تفرقه باشد. امید است اتحاد و همدلى و رشد در صنعت هوانوردى ما لحظه به لحظه افزایش یابد.
حامد جوادی - پژوهشگر هوانوردی غیر نظامیی
