◄ فواید برقی سازی خطوط ریلی/ تاریخچه مطالعات و ضرورت برقی سازی در راه آهن

رویداد "تاریخچه مطالعات و ضرورت برقی سازی در راه آهن جمهوری اسلامی ایران" روز سه شنبه ۲۹ آبان ۱۴۰۳ در دانشکده مهندسی راه آهن، همزمان با جشنواره پژوهش و فناوری دانشگاه علم و صنعت ایران، برگزار شد.

به گزارش تین نیوز، این رویداد که توسط روزبه اسد به نمایندگی گروه راه آهن برقی و کنترل و علائم دانشکده مهندسی راه آهن برگزار شد، میزبان چهار سخنران از صنعت ریلی بود که هریک از سخنران این رویداد یک ارائه پیرامون موضوع رویداد انجام دادند.

اولین ارائه توسط عباس قربانعلی بیک با عنوان "ضرورت برقی کردن راه آهن" صورت گرفت.

وی در ابتدا با استناد به آمارهای ملی و بین المللی، به فاصله زیاد حمل و نقل ریلی ایران و خطوط برقی آن از متوسط جهانی و عدم تحقق تکالیف قانون مدیریت سوخت اشاره کرد.

وی با ذکر شاخص پایین بهره وری راه آهن کشور، آماده به کاری و قابلیت اعتماد پایین ناوگان کشش (لوکوموتیو) را از دلایل این مسئله اعلام نمود.

قربانعلی بیک در ادامه، برقی کردن برخی خطوط ریلی کشور را یکی از راه حل ها برای ارتقا جایگاه راه آهن کشور و بهبود شاخص های آن عنوان کرد. چراکه لوکوموتیوهای برقی MDBF (فاصله بین خرابی) بسیار بالایی دارند. برای نمونه، MDBF لوکوموتیوهای برقی بمباردیر و قطار سریع السیر شینکانسن به ترتیب حدود ۱.۶ میلیون کیلومتر و ۱۷ میلیون کیلومتر اعلام شده اند. این در حالی است که MDBF لوکوموتیوهای دیزلی ایران بسیار کمتر و اکنون در محدوده 2 تا 15 هزار کیلومتر بوده و در نتیجه، درصد آماده به کاری لوکوموتیوهای غیربرقی ایران در حدود ۵۰ درصد رسیده است.

وی در پایان، با تشریح راه آهن سریع السیر پاریس لیون و ادامه آن تا بندر مارسی، به تدریجی بودن فرآیند اجرای پروژه های سریع السیر راه آهن در دنیا و تقدم برقی کردن خطوط بر سریع السیر بویژه در خطوط طولانی تأکید کرد.

در بخش بعدی رویداد پژمان صالحی نسبت به ارائه ای با عنوان "الگوی خط پنج متروی تهران برای برقی سازی شبکه ریلی" اقدام نمود.

وی در این ارائه ابتدا به مشخصات مختلف خط ریلی تهران هشتگرد به عنوان یکی از خطوط قطار الکتریکی حومه ای کشور پرداخت.این خط ریلی ۶۷.۵ کیلومتری با سرعت عملیاتی ۱۴۰ کیلومتربرساعت روزانه ۱۰۰ هزار و سالانه ۳۳.۵ میلیون مسافر جابجا می کند. قطارهای الکتریکی خط ۵ به روش بالاسری (۲۵ کیلوولت AC) تغذیه می شوند و توان موتور رانش آنان ۸۰۰ کیلووات است. صالحی تجارب مختلف ناشی از احداث، بهره برداری و همچنین بومی سازی در این خط ریلی را ذکر نمود.

وی دانش فنی، تجارب و دستاوردهای قابل توجه مختلف حاصله در این خط ریلی الکتریکی را برای پروژه های قطار الکتریکی برون شهری آتی کشور مفید دانست.

ارائه بعدی توسط قاسم ساکتی با عنوان "برقی سازی خطوط راه آهن جمهوری اسلامی ایران" انجام شد.

وی ضمن مرور فواید برقی سازی خطوط راه آهن، به رشد چشمگیر برقی سازی خطوط ریلی در جهان از جمله چین اشاره کرد. سپس، به ذکر تاریخچه مطالعات برقی سازی خطوط راه آهن ایران در حدود ۵۰ سال گذشته توسط متخصصان خارجی و ایرانی مختلف پرداخت و در ادامه، به عنوان نمونه، به نتایج مطالعات متعدد برقی سازی خط راه آهن تهران مشهد در سالیان مختلف اشاره کرد. نکته جالب رسیدن به IRR زیر ۳۰ درصد در تمامی مطالعات مربوطه انجام شده توسط گروه های متخصص داخلی و خارجی مختلف است.

وی سپس، به تاریخچه تلاش های مختلف ناموفق در عملیاتی کردن پروژه مهم برقی سازی خط راه آهن تهران مشهد پرداخت. در نهایت نیز دستاوردهای چشمگیر این پروژه ملی برای اقتصاد و رفع ناترازی انرژی کشور از منظر بنگاهی و ملی ذکر گردید.

پس از آن، محسن افجه، از پژوهشکده برق جهاد دانشگاهی، به عنوان آخرین ارائه دهنده به شرح پروژه قطار ملی پرداخت که با همکاری و هم افزایی چندین شرکت و صنعت پیشرو کشور، نسبت به بومی سازی قطارهای الکتریکی مترو اقدام شده است. به گفته وی، این قطار الکتریکی بومی تاکنون حدود ۵۰ هزار کیلومتر در خط پرند طی مسافت موفق داشته است. موتور رانش این قطار در شرکت تام لوکوموتیو آریا و بوژی آن در شرکت مپنا طراحی و تولید شده است. مبدل های مهم ACM، MCM که ماژول های الکترونیک قدرت بخش کنترل موتور رانش و تامین برق قطار هستند، نیز محصول جهاد دانشگاهی علم و صنعت است. دانش فنی، تجارب و دستاوردهای حاصله این پروژه می تواند برای بومی سازی قطار الکتریکی برون شهری و پرسرعت نیز بسیار مفید فایده است.

تهیه کننده: روزبه اسد