گشایش ال‌سی برقی کردن راه‌آهن تهران-مشهد از سوی چینی‌ها
ال‌سی یک میلیارد و 700 میلیون دلاری پروژه برقی کردن راه‌آهن تهران مشهد از سوی بانک چینی تضمین‌کننده فاینانس گشایش یافت.
ال‌سی یک میلیارد و 700 میلیون دلاری پروژه برقی کردن راه‌آهن تهران مشهد از سوی بانک چینی تضمین‌کننده فاینانس گشایش یافت.
این اولین فاینانس پسابرجامی ایران است و پنج ماه قبل قرارداد مربوط به آن امضاشده بود.
دوره اجرای این پروژه 4 سال پیش‌بینی‌شده است و قادر است بین 4 تا 6 ساعت زمان سفر بین تهران و مشهد را کاهش دهد.
اولین فاینانس پسابرجام روی ریل
قرارداد تأمین مالی پروژه برقی سازی قطار تهران-مشهد با گشایش «ال‌سی» حدود یک میلیارد و ۷۰۰ میلیون دلاری (۵/ ۱۱ میلیارد یوآن) عملیاتی شد تا نخستین پول خارجی از مسیر فاینانس به اقتصاد کشور تزریق شود.
هرچند این اعتبار اسنادی، نخستین «ال‌سی» گشایش‌یافته پس از برجام نیست؛ اما قرارداد فاینانس این پروژه در آن زمان توانست رکورد تأمین مالی خارجی را به خود اختصاص دهد و بعدازآن قراردادهای دیگری این رکورد را شکستند؛ اهمیت این خبر ازآن‌جهت است که درحال‌حاضر این نخستین قرارداد تأمین مالی خارجی است که با گشایش اعتبار اسنادی ارزی، عملیاتی شده است. پیش‌ازاین در مرداد سال جاری، قرارداد تأمین مالی پروژه برقی سازی راه‌آهن تهران-مشهد، در ایران به امضا رسید که ارتقای زیرساخت، برقی کردن، خرید لکوموتیو و واگن مسافربری مشمول این فاینانس بود. در این قرارداد، چینی‌ها یک و نیم میلیارد دلار از مجموع یک میلیارد و ۷۰۰ میلیون دلار پیش‌بینی‌شده برای پروژه برقی سازی قطار تهران-مشهد را فاینانس کردند. آورده طرف ایرانی که درواقع شرکت راه‌آهن جمهوری اسلامی ایران بود، به‌واسطه این تأمین مالی از سوی چینی‌ها، ۲۰۰ میلیون دلار برآورد شد. در این قرارداد، بانک صنعت و معدن به‌عنوان بانک عامل طرف ایرانی و اگزیم‌بانک چین نیز از سوی طرف چینی در این قرار نقش‌‌آفرینی می‌کند. درواقع بانک صنعت و معدن، بانک تضمین‌کننده فاینانس است.
دوره اجرای این پروژه ۴۸ ماه پیش‌بینی‌شده است. برقی سازی خط آهن تهران - مشهد مدت‌زمان سفر را به۴ تا ۶ ساعت خواهد رساند. اصلاح مسیر، افزایش سرعت، همراه با ضریب ایمنی بالا، کاهش تلفات جاده‌ای، کاهش آلودگی هوا، توسعه حمل‌ونقل ریلی، توسعه زیرساخت گردشگری و افزایش جابه‌جایی بار از مزایای اجرای این قرارداد است. علاوه بر این، سهم طرف ایرانی در اجرای قرارداد ۶۰ درصد پیش‌بینی‌شده که از توانمندی و امکانات داخلی برای اجرای آن استفاده خواهد شد. راه‌آهن تهران- مشهد پرترددترین راه‌آهن مسافری کشور و یکی از معدود خطوط دوخطه است که با طول ۹۲۶ کیلومتر از شهر تهران آغاز می‌شود و باگذشتن از گرمسار، سمنان، دامغان، شاهرود و نیشابور به مشهد می‌رسد. حداکثر سرعت سیر در این مسیر ۱۶۰ کیلومتر بر ساعت است که پس از برقی کردن به ۲۰۰ کیلومتر در ساعت افزایش می‌یابد. بر اساس برآوردها راه‌آهن تهران- مشهد در سال ۱۴۱۰ باید پاسخگوی ۳۵میلیون نفر مسافر و ۱۰ میلیون تن ترافیک باری در سال باشد که در این شرایط، به یکی از ۱۰ خط پرتردد ریلی جهان تبدیل می‌شود. البته در کنار مزیت‌های اقتصادی که می‌توان برای این پروژه متصور بود، هنگامی‌که این قرارداد تابستان به امضا رسید، پیش‌بینی می‌شد که پس از امضای قرارداد تأمین مالی پروژه برقی سازی قطار تهران- مشهد از سوی چینی‌ها، فاینانسورهای دیگری که در انتظار امضای این قرارداد بودند هم وارد گود شوند و با ایرانی‌ها همکاری کنند. این پیش‌بینی «دنیای اقتصاد» محقق شد و پس از نهایی شدن این قرارداد، شاهد امضای چندین قرارداد فاینانس بودیم که یکی پس از دیگری رکورد جدیدی را به لحاظ ارزشی به‌ثبت می‌رساندند و پیش می‌رفتند. تا جایی که نه‌تنها کشورهای آسیایی مانند چین و کره‌جنوبی قراردادهای دیگری را درزمینهٔ تأمین مالی با ایران به امضا رساندند، بلکه کشورهای اروپایی نیز نسبت به امضای قراردادهای تأمین مالی با ایران چراغ سبز نشان داده و پای میز مذاکره نشستند.
گشایش اعتبار اسنادی پس از ۵ ماه
پس‌ازآنکه در مردادماه سال جاری، قرارداد تأمین مالی پروژه برقی سازی قطار تهران- مشهد در تهران به امضا رسید و نهایی شد، حال باگذشت حدود ۵ ماه از آن، روز پنج‌شنبه اعتباری اسنادی ارزی حدود یک میلیارد و ۷۰۰ میلیون دلاری از سوی بانک صنعت و معدن که بانک عامل طرف ایرانی است، گشایش‌یافته است. این اتفاق بیانگر استارت عملیاتی شدن این قرارداد است. بر اساس گفته متولیان امر، این نخستین «ال‌سی» گشایش‌یافته بعد از برجام نیست. بلکه اهمیت آن ازاین‌جهت است که با گشایش «ال‌سی» این قرارداد، درواقع نخستین پول پسابرجام از مسیر فاینانس‌ها به اقتصاد کشور تزریق شد و نخستین قرارداد تأمین مالی است که عملیاتی شده است. البته تاکنون چندین قرارداد تأمین مالی با کشورهای مختلف به امضا رسیده اما هنوز هیچ‌یک وارد فاز اجرایی نشده است. اما گشایش «ال‌سی» حدود یک میلیارد و ۷۰۰ میلیارد دلاری برای پروژه مذکور، نشان می‌دهد که تمام مراحل پیش‌قرارداد یعنی صدور ضمانت‌نامه و بیمه فاینانس به موفقیت پشت سر گذاشته‌شده است و حال نوبت طرف ایرانی است که ۱۵ درصد سهم خود را از این قرارداد بپردازد و چینی‌ها نیز در طول ۴ سال باید رقم قرارداد خود را واریز کنند. با توجه به اینکه متقاضی تسهیلاتی که گشایش اعتباری آن انجام‌شده، شرکت راه‌آهن جمهوری اسلامی ایران است و این شرکت در زمره شرکت‌های دولتی محسوب می‌شود، پیش‌پرداخت و بازپرداخت تسهیلات نیز در بودجه‌های سنواتی پیش‌بینی می‌شود که از این محل از سوی سازمان برنامه‌وبودجه تخصیص اعتبار صورت می‌گیرد. بانک صنعت و معدن عاملیت این قرارداد را بر عهده دارد؛ یعنی بازپرداخت و کل ریسک پروژه با مسئولیت بانک صنعت و معدن است. هنگامی‌که قراردادی به امضای دو طرف می‌رسد، مذاکرات آن انجام می‌شود و زمانی که ال‌سی گشایش می‌یابد، پیش‌شرط‌هایی دارد. درواقع زمانی قرارداد عملیاتی می‌شود که متقاضی سهم خود را واریز کرده باشد و این پرداخت به دست طرف مقابل قرارداد برسد تا او هم بتواند ضمانت‌نامه صادر کند. در این قرارداد با گشایش اعتبار اسنادی باید تمام این مراحل تا قبل از پایان سال جاری میلادی انجام شود.
تاریخچه برقی سازی قطار تهران -مشهد
در سال ۱۳۸۲ با بررسی مجدد برنامه پیش‌بینی‌شده برای حمل ۱۳ میلیون مسافر در مسیر تهران -مشهد با روزانه ۶۶ قطار، مشخص شد که برقی کردن این مسیر می‌تواند منجر به کاهش سرمایه‌گذاری خرید لکوموتیو و واگن مسافری شود؛ چراکه لکوموتیوهای برقی مسافری دارای توان روی چرخ تا ۴ برابر نوع دیزلی خود هستند و برقی کردن یعنی تعداد کمتر لکوموتیو برای جابه‌جایی مسافران. از سوی دیگر با کاهش زمان سیر می‌توان علاوه بر سیر بیشتر در هرروز مثلاً رفت‌وبرگشت روزانه و طی مسافت ۱۸۰۰ کیلومتر، از واگن‌های با ظرفیت بیشتر استفاده کرد. با این مفروضات مطالعات برقی کردن این مسیر آغاز و مناقصه آن در سال ۸۶ برگزار و برنده آن در سال ۸۷ اعلام شد. گفته می‌شود برقی کردن راه‌آهن به‌عنوان مقدمه مناسبی برای احداث راه‌آهن سریع‌السیر محسوب می‌شود. به‌این‌ترتیب که قطار سریع‌السیر در شبکه راه‌آهن سریع‌السیر به حداکثر سرعت ممکن یعنی تا ۳۵۰ می‌رسد و در خطوط برقی راه‌آهن معمولی به۲۰۰ تا ۲۵۰. به‌این‌ترتیب احداث راه‌آهن سریع‌السیر در زمان بسیار کوتاه‌تر و با نرخ بازگشت سرمایه بیشتر عملیاتی می‌شود.
