چه شهرهایی مناسب دوچرخه سواری است؟

شهرنشینی نیازمند فرهنگی است که به نسبت پیشرفت تکنولوژی ناگزیر از توسعه بوده و آنچه پیش روی شهرها است تا حدودی قابل پیش‌بینی بوده و راهکارهای عملی برای برون رفت از بحران نیز مشخص است.

به گزارش تین نیوز به نقل از ایمنا، بر اساس چکیده یک مقاله، دوچرخه‌سواری به عنوان راه حلی برای کاهش ترافیک شهرها و کاهش آلودگی هوای شهر پذیرفته شده است، اما نکته مهم فراهم آوردن زمینه استفاده شهروندان از دوچرخه است.

در حال حاضر آنچه در مدیریت شهری مطرح است، توجه به زیرساخت‌ها است؛ دوچرخه گرایی بحث جدیدی است که در پویش مردمی ترافیک شهر اصفهان مطرح شده و در آن گرایش شهروندان به استفاده از دوچرخه مورد بحث قرار می‌گیرد.

با انجام یک پژوهش سعی شده تا دوچرخه‌گرایی و تأثیر آن در کاهش آلودگی شهر بررسی شود؛ این پژوهش بر اساس نظرسنجی انجام شده از ۴۲۶ نفر و با روش مقطعی از نوع توصیفی، تحلیلی و با روش همبستگی انجام شد و با روش‌های آمار توصیفی و استنباطی در نرم‌افزار 2SPSS مورد تجزیه و تحلیل قرار گرفت.

ابتدا توصیف داده‌ها بر اساس متغیرهای طراحی شده در پرسش‌نامه به دست آمد و فراوانی هر متغیر مشخص شد، سپس با استفاده از آزمون «کای‌دو» و آزمون‌های همبستگی «پیرسون» به سوالات گوناگون پژوهش پاسخ داده شد.

مدیریت شهری امروز نقش‌های متفاوتی بر عهده دارد؛ از جمله وظایفی که شهرداری‌ها عهده‌دار آن هستند، نظارت و کنترل حمل و نقل و ترافیک در خیابان‌هایی است که راه ارتباطی مردم را فراهم می‌آورد.

زندگی انسانی ناگزیر از ارتباطات اجتماعی است و جابجایی نقش مهمی را در این خصوص ایفا می‌کند؛ تردد به وسیله خودروها عاملی برای اشاعه دود و آلودگی هوا در شهرها شده و این امر باعث شده حمل و نقل پاک، توسعه حمل و نقل عمومی و شهروندی الکترونیک مباحث داغ مدیریت شهری باشد.

شهرهای مناسب برای دوچرخه‌سواران

دوچرخه سواری به عنوان روشی برای کاهش تردد در نظر گرفته و پذیرفته شده است و تجربیات موفق چند شهرهای اروپایی مهر تأییدی بر این روش است.

در ایران نیز شاهد تلاش‌های گروه‌های مردمی و مسئولان شهری و برنامه‌ریزان هستیم و پژوهش‌های زیادی در این زمینه صورت گرفته، اما با این وجود هنوز در ایران موفقیت چشمگیری حاصل نشده است.

دوچرخه محوری یکی از دیدگاه‌های مدیریتی است که بازآفرینی شهری معمولاً نیم نگاهی به آن دارد؛ شهرها به سوی فراهم آوردن زیرساخت‌های استفاده از دوچرخه پیش می‌روند و در آینده‌ای نه چندان دور شاهد شهرهای مناسب برای دوچرخه‌سواران خواهیم بود.

آنچه در توسعه دوچرخه‌سواری شهرها مطرح است، فرهنگ استفاده از دوچرخه و دوچرخه سواری است که توجهی دوچندان را طلب می‌کند.

پویش مردمی ترافیک شهر اصفهان تلاش زیادی برای توسعه فرهنگ دوچرخه سواری انجام داده است.

دوچرخه گرایی رویکرد نوینی است که به بیان موضوع گرایش مردم به استفاده از دوچرخه می‌پردازد؛ این بحث که استفاده از دوچرخه با توجه به گرایش افراد چه تفاوتی با استفاده اجباری از دوچرخه دارد، فرض بر آن است افرادی که گرایش به استفاده از دوچرخه دارند حتی اگر امکان سوار شدن دوچرخه را ندارند، در فرهنگ شهروندی خود رفتارهایی را بروز می‌دهند.

اینکه تمایل به استفاده از دوچرخه تا چه اندازه می‌تواند در ارتقای کیفی سطح زندگی شهری مؤثر باشد، موضوعی فرهنگی است که نیاز دارد در هر جامعه با توجه به پیشینه‌ها و تاریخ و فرهنگ آن جامعه بررسی شود.

دوچرخه‌سواری می‌تواند مشکلاتی از جمله ترافیک و آلودگی هوا را کاهش دهد و البته علامت سوال اینجاست که دوچرخه‌گرایی تا چه اندازه می‌تواند در کاهش آلودگی هوای شهرها مؤثر باشد؟

دوچرخه گرایی ترکیبی از «دوچرخه» و «گرایی» است؛ «گرایی» نشان‌دهنده عمل گراییدن است که رغبت، خواهش و میل را نشان می‌دهد و اشاره به میل و رغبت دوچرخه‌سواری دارد.

تفاوت دو کلمه دوچرخه گرایی با دوچرخه سواری در منبع فعل است زیرا دوچرخه سواری از دوچرخه و سواری تشکیل شده است که سواری عمل سوار شدن را معنی می‌دهد و چرخ سواری نیز به معنی سوار بر دوچرخه شدن است. دوچرخه‌سواری تنها نشان دهنده عمل سواری است و نیت از سواری مدنظر نیست؛ دوچرخه گرایی گرایش و میل و رغبت درونی را بیان می‌کند و بیانگر آن چیزی است که سبب نیل به دوچرخه‌سواری می‌شود.

بحث و نتیجه گیری

آماری که بر اساس تحقیق انجام شده، به دست آمده است، نشان از آن دارد که در شهر اصفهان اغلب خانواده‌ها دارای دوچرخه هستند و با این وجود افراد معمولاً از دوچرخه استفاده نمی‌کنند؛ این افراد تقریباً با آمار بالا به نقش دوچرخه در کاهش آلودگی اعتقاد ندارند.

با کمی دقت در پژوهش مشخص شد که همه افرادی که به دوچرخه‌سواری اعتقاد دارند و از آن استفاده می‌کنند، به نقش آن در کاهش آلودگی هوا اعتقاد دارند.

افراد زیادی دوچرخه دارند، اما از آن استفاده نمی‌کنند و آنچه سبب استفاده از دوچرخه می‌شود، گرایش آنها به استفاده از دوچرخه است.

اینکه افرادی که دوچرخه سواری می‌کنند به کاهش آلودگی هوا توسط دوچرخه اعتقاد دارند، تنها به دلیل اجبار آنها در استفاده از وسیله نقلیه نیست چرا که ۴۱ درصد آنها وسیله نقلیه شخصی دارند، اما تمایل به استفاده از دوچرخه در آنها بیشتر است.

دوچرخه گرایی عاملی است که می‌تواند شهرها را از آلودگی هوا نجات دهد؛ تمرکز بر روی افزایش زیرساخت و فراهم آوردن امکانات برای دوچرخه‎‌سواری بسیار مهم و ضروری بوده، اما کافی نیست!

نکته مهم آنکه آنچه سبب می‌شود شهروندان از دوچرخه استفاده کنند، میلی درونی است که نتایج آن به خود شخص و شهر باز می‌گردد؛ البته آلودگی هوا و دوچرخه‌سواری شهری رابطه معکوس دارند که نمی‌توان از آن چشم‌پوشی کرد.