◄ هدایت، حمایت، نظارت و اصلاح تصمیمات غلط، از شروط لازم بلوغ برای خصوصی‌ سازی

رهبر معظم انقلاب در دیدار جمعی از تولیدکنندگان در تاریخ 1400.11.10 عنوان کردند:  آمار و میزان «رشد تولید ناخالص داخلی، تشکیل سرمایه در کشور، تورم، رشد نقدینگی، مسکن، تامین ماشین آلات و مسائل مشابه»، اصلا خرسند کننده نیست و ضربه به معیشت مردم که مدام از آن ابراز نگرانی می کنیم ریشه در همین مسائل و واقعیات دارد.

رهبر انقلاب تاکید کردند: عامل اصلی این مشکلات، صِرف تحریم نیست بلکه تصمیم گیری های غلط یا کم کاری ها، باعث بخش مهمی از مشکلات بوده است.

ایشان با اشاره به اهمیت و استفاده حداکثری از مشاوره متخصصان و کارشناسان، گفتند: همه مسئولان با بهره گیری از دیدگاه های صاحبنظران برای اجرای کامل توصیه های قبلا بیان شده، همت کنند که هدایت، نظارت و حمایت از تولید به جای دخالت دولت، بهبود محیط کسب و کار، انضباط مالی، رفع موانع تولید، آسان سازی اخذ مجوز فعالیت ها، ایجاد پنجره واحد صدور مجوز، سیاست های تشویقی برای فعالیت های مولد، دانش بنیان کردن زنجیره تولید ... . حضرت آیت الله خامنه ای به عنوان نمونه، مشکل صدور بخشنامه های متعدد را مثال زدند و گفتند: از سال ۹۷ تا ۱۴۰۰، هزار و پانصد بخشنامه فقط درباره مسائل گمرکی صادر شده است. فعالان اقتصادی به کدام یک عمل کنند؟ اصلا فرصت هست همه را بخوانند؟

ایشان همچنین در  سیاست های کلی اصل 44 نیز چند هدف اصلی خصوصی سازی را به شرح زیر برشمرده اند (اول خرداد 1384):

1- شتاب بخشیدن به رشد اقتصاد ملی، 2- گسترش مالکیت در سطح عموم مردم به منظور تامین عدالت اجتماعی، 3- ارتقای کارآیی بنگاه های اقتصادی، 4- بهره وری منابع مادی و انسانی و فناوری، 5- افزایش رقابت پذیری در اقتصاد ملی، 6- افزایش سهم بخش های خصوصی و تعاونی در اقتصاد ملی، 7- کاستن از بار مالی و مدیریتی دولت در تصدی فعالیت های اقتصادی، 8- افزایش سطح عمومی اشتغال، 9- تشویق اقشار مردم به پس انداز و سرمایه گذاری و بهبود درآمد خانوار ها.

- شاید بتوان اهداف خصوصی سازی را برای بنگاه، کارایی و بهره وری و برای اقتصاد کلان اثربخشی (کاهش بار مالی دولت و شکوفایی) بیان نمود.

- با توجه به نتایج پروژه ها و عقب افتادگی زیاد راه آهن به ویژه کاهش سهم ریلی باید دید تصمیم گیری های غلط و کم کاری ها چه بوده و چه میزان در مشکلات نقش داشته و آیا شیوه خصوصی سازی راه آهن کشور را به اهداف سیاست های اصل 44 رسانده و آیا دولت وظایف هدایت، حمایت و نظارت خود را به درستی به جا آورده است یا خیر و ... (وزارت راه، راه آهن، سازمان برنامه و ...).

1. نمونه ای از تصمیمات غلط در راه آهن، مصوبه اواسط دهه 90 هیئت مدیره در مورد لزوم تفکیک مالکیت ناوگان از تعمیرات و نگهداری است که در آغاز هزینه شرکت های مالک ناوگان (واگن و لکوموتیو) و در گام دوم هزینه ها و زیان راه آهن را افزایش داد.
2. مورد دیگر قرارداد راه آهن با شرکت های تعمیرات ویژه واگن ها در مسیرهاست و تکلیف شرکت های مالک به قرارداد با این شرکت ها.
3. نمونه بعدی الزام به داشتن حداقل تعداد 600 واگن باری که ورود سرمایه گذاران واقعی خصوصی را دشوار و غیر ممکن می نماید.
4. مورد غلط دیگر در اختیار گرفتن نابجا و کم بازده لکوموتیوهای مالکان واگن است که برای سیر 300 کیلومتر و بیشتر خریده اند.
5. نمونه دیگر کم توجهی به شاخص های RAMS در قراردادهای برون سپاری تعمیر و نگهداری لکوموتیو (تین نیوز/ کد خبر 246471)، و واگذاری واگن های مسافری (تین نیوز/ کد خبر 248437) و نیز غفلت فراوان در استفاده از ظرفیت شرکت ها برای افزایش بهره وری (تین نیوز کد خبر 72804) است.
6. از تصمیمات غلط در شبکه می توان به غفلت از اثر بارمحوری و بارطولی (تین نیوز / 102713) و ظرفیت اشاره نمود (تین نیوز/ کد خبر 224348).
7. نمونه بعد کم توجهی راه آهن به توزین فراگیر واگن ها است که ریسک خرابی واگن، شکستن ریل و در راه ماندن قطار را می افزاید.
8. مورد دیگر غفلت از ارتقای لکوموتیوهای قدیمی (تین نیوز/ کد خبر 240255) ... و ریشه یابی خرابی های آنها (RCA) است (تین نیوز / کد خبر 221605). 
9. نمونه های دیگر سرعت متوسط میانه - تبریز (تین نیوز / کد خبر 232004) و ضعف های مغفول سامانه ATC است (تین نیوز/ کد خبر 222855 و 238471).
10. مورد بعد بی توجهی به اهمیت و نقش برقی کردن برای کاهش هزینه مسیرهای پرترافیک مسافری و باری است (تین نیوز/ کد خبر 251677).  

اینها نمونه های تصمیمات غلط، کم کاری ها و مغایر وظایف دولت (هدایت، حمایت و نظارت) و سیاست های خصوصی سازی است.

صفحات 10، 11، 16، 17 و 18 کتاب نقشه راه بلوغ به یادگیری سازمانی و ... پرداخته که در خصوصی سازی هم به کار می آید.  

* کارشناس حمل و نقل