مهاجرت در جستجوی جاه طلبی
امروزه کمتر مهندس ایرانی را می توان یافت که به فکر مهاجرت به منطقه ای دیگر برای یافتن شغل، بهره برداری کامل از دانش و مهارت های خود یا دلایل شخصی نباشد
احمد فرهادی: امروزه کمتر مهندس ایرانی را می توان یافت که به فکر مهاجرت به منطقه ای دیگر برای یافتن شغل، بهره برداری کامل از دانش و مهارت های خود یا دلایل شخصی نباشد.
کمبود جهانی نیروی انسانی در حوزه مهندسی، چالشی پیچیده و چندلایه را پیش روی جهان قرار داده است. در کشورهای در حال توسعه، عواملی مانند ضعف زیرساخت ها، کمبود فرصت های شغلی، محدودیت های مالی و پدیده مداوم «فرار مغزها» به شدت مانع پیشرفت در تأمین نیازهای اساسی ملی شده اند. بسیاری از مهندسان متخصص برای دستیابی به موقعیت های موردنظر خود به کشورهای پیشرفته مهاجرت می کنند و این امر شکاف هایی عمیق در تخصص های محلی ایجاد کرده و رشد اقتصادی را کند می کند.
از سوی دیگر، کشورهای توسعه یافته نیز با چالش هایی مانند پیر شدن نیروی کار و کمبود فارغ التحصیلان رشته های STEM (علوم، فناوری، مهندسی و ریاضیات) روبه رو هستند. برای مثال، انتظار می رود ایالات متحده، اروپا و استرالیا نیز در تأمین نیازهای بخش های کلیدی مانند زیرساخت ها با دشواری هایی مواجه شوند. کمبود نیروی مهندسی جوان به معنای تأخیر در اجرای پروژه های مهم و کاهش سرعت حرکت به سمت اهداف زیست محیطی و پایداری است.
در اقتصادهای نوظهور، هرچند سالانه تعداد زیادی فارغ التحصیل مهندسی وارد بازار کار می شوند، اما اغلب میان مهارت های سنتی آموزش داده شده در دانشگاه ها و نیازهای صنایع پیشرفته ای چون هوش مصنوعی، رباتیک و انرژی های تجدیدپذیر ناهماهنگی وجود دارد. این شکاف استعدادها با افزایش سن نیروی کار و تقاضای روزافزون برای تخصص های خاص در حوزه هایی مانند فناوری سبز و تحول دیجیتال تشدید شده است. پیامدهای این مسئله گسترده است: از تأخیر در پروژه های زیرساختی گرفته تا افزایش هزینه ها و کاهش سرعت حرکت به سمت اهداف پایداری.
واقعیت این است که فارغ التحصیلان تنها برای یافتن شغل مهاجرت نمی کنند. جوانان بلندپرواز زمانی احساس رضایت می کنند که با چالش هایی خلاقانه و نوآورانه روبه رو شوند؛ چالش هایی که فراتر از حوزه تخصصی شان باشد. این جاه طلبی علمی نه تنها شخصیت آنان را شکل می دهد بلکه محرکی برای پیشرفت علم محسوب می شود.
هم زمان، تقریباً تمامی نقاط جهان با کمبود قابل توجهی در نیروی انسانی مهندسی مواجه اند، هرچند دلایل مهاجرت از منطقه ای به منطقه دیگر متفاوت است. هیچ کشوری نیست که در تمامی زمینه های مهندسی بی نیاز از دیگر کشورها باشد. مهاجرت نامتوازن می تواند چالشی برای کشورها ایجاد کند؛ هرچند تبادل نیروی انسانی فرصتی برای رشد، گسترش افق دید افراد و شکوفایی متقابل فراهم می آورد.
بنابراین پرسش این است: آیا مهاجرت برای فرد سودمند است یا زیان آور؟ برای جامعه چطور؟ آیا صنعت از این جابه جایی منتفع می شود یا متضرر؟
بیایید درباره این موضوع مهم گفت و گویی صریح داشته باشیم. با بهره گیری از تجربیات جمعی خود، دیدگاه ها و پرسش هایمان را مطرح کنیم تا با شفافیت بیشتری به بررسی تقاطع میان استعدادهای مهندسی و جابه جایی جهانی بپردازیم. بیایید جاه طلبی علمی را تقویت کنیم؛ درحالی که توازن میان منافع شخصی و وابستگی به ریشه ها را حفظ می کنیم.
