نگرش صنعتی در دوره پزشکیان

این روزها داستان صنعت بی شباهت به نقل قولی در خمسه نظامی است؛ جایی خسرو از فرهاد از وضعیت شاغلان شهر می پرسد؟ و فرهاد پاسخی تأمل برانگیز می دهد:

بگفت آنجا به صنعت در چه کوشند؟

بگفت اندوه خرند و جان فروشند.

صنعتگران ایرانی بنا به دلایل بسیاری هم اندوه می خرند و هم جان می فروشند! مبهوت پیشرفت دیگران شده اند؛ در یک کلام صنعت ایران دچار شده است! دچار بی برنامه گی؛ دچار سیاستزدگی؛ دچار تورم؛ تورم بی بهرگی، تورم آمار و ارقام! تعداد کارخانجات خودروسازی اش بیش از کارخانه های ژاپن! تعداد تولید کنندگان لوازم خانگی بیش از تولید کنندگان چین!

با این وضعیت چه می توان کرد؟ کدام پزشک قادر است نسخه نجات بخشی برای صنعت بنویسد؟ کدام روش و منش را باید آزمود؟ و کدام سیاست را باید پیشه کرد؟

شاید بهترین وقت برای گفتگو و پرسشگری در خصوص این سؤالات همین زمان باشد؛ فضایی که دولت پزشکیان در حال استقرار است؛ و فرصتی فراهم است تا افکار با محک نقد سنجیده شود.

اندیشکده خودرو با تمرکز بر تجلی عقلانیت در صنعت سعی خواهد کرد در فرصت پیش رو با مروری بر افکاری که ممکن است در مدیریت فضای صنعتی ایران نقشی داشته باشند به تنویر بیشتر مفاد عملیاتی این افکار در فضای صنعتی کشور بپردازد.

مهندس ولی الله افخمی راد تجربه دو بخش صنعتی کشور را داشته است؛ سال ها در بخش کلان دولتی مدیریت کرده و به همان نسبت در بخش خصوصی فعال بوده است؛ معتقد است که: «مشکلات صنعتی ما برخاسته از سیاست های اقتصادی ما است؛ این سیاستگذاری در اقتصاد کشور است که صنعت ما را زمین گیر کرده است.»

از او می پرسند: چرا محصولات ما با محصولات خارجی به لحاظ کیفی قابلیت رقابت ندارد؟ و پاسخ می دهد به این دلیل که ما به تجارب تاریخ صنعتی خود پشت کرده ایم ما باید بدانیم که چه آدمی هایی در فضای صنعتی ایران رشد کرده بودند و چه اقداماتی انجام دادیم که این انسان ها از عرصه صنعت دور شدند؟ اگر ما همان خط و مشی را ادامه می دادیم؛ امروز دیگر شاهد این مشکلات نبودیم. شما می توانید به عینه ببینید که در بخش صنعتی هر کجا ما سیاستگذاری مناسب تر داشته ایم؛ اشکالات کمتر بوده است. ما در برخی از بخش ها علیرغم تحریم های سخت گیرانه قادریم کالاهایی را تولید می کنیم که هم از نظر کیفیت و هم از نظر قیمت کاملا رقابتی است.

او تفاوت بخش خصوصی و دولتی صنعت را بسیار بارز می داند و می گوید: «زمانی که از بخش دولتی به بخش خصوصی رفتم تفاوت این دو بخش بیشتر آشنا شدم. فهمیدم که بخش خصوصی چه زحماتی را می کشند و چقدر موفقیت در بخش خصوصی دشوار است. و چقدر ویژگی های متعددی لازم است تا کسی بتواند که در بخش خصوصی موفق شود. دانستم که بر خلاف بخش دولتی، پول در آوردن در بخش خصوصی کار بسیار سختی است؛ مدیران دولتی چون دست شان در جیب خزانه است به راحتی خرج می کنند و متاسفانه عمدی مدیران دولتی مدیر هزینه هستند نه درآمد! مدیر درآمد بودن کار شاق و شاهکاری است.»

ولی الله افخمی راد اعتقاد دارد که «مردم باید تولید محور باشند و خودشان بتوانند به تولیداتشان افتخار کنند.» 

« ولی الله افخمی راد باور دارد که: «مردم باید به تولیداتشان افتخار کنند» بهترین راه معرفی هر کشوری در جامعه جهانی از طریق فراورده هایشان است. به عبارتی دیگر به میزانی که فراورده های کشوری از نظر کیفیت و قیمت در جامعه جهانی رقابت پذیرتر باشد، به همان میزان مردم آن سرزمین هم کام می گیرند هم نام.

«صنعت» به عنوان نمادی از فرآوردهای هر سرزمینی نقش موثری در افتخار آفرینی برای مردمان آن کشور دارد؛ هر قدر صنعت قوی تر باشد؛ مردم سرافرازتر خواهند بود.

اما «صنعت»؛ زمانی «صنعت» افتخار آفرین خواهد بود که در پرتو فضای مناسب کسب و کار قرار بگیرد؛ در تعامل با داخل و خارج باشد؛ «اخلاق تولید» بدین معنا که کالا یا خدمت را «برای خودت بسازد نه برای دیگران» مد نظرش قرار بگیرد؛ اگر سکان «صنعت» به دست مدیری مدبر باشد و در جایگاه اصلی خود قرار بگیرد «رفاه آفرین» خواهد بود و اگر این سکان تنها وجه المصالحه منافع گروههای سیاسی قرار بگیرد؛ «رنج آفرین» خواهد شد و نه تنها افتخاری ایجاد نمی کند؛ بلکه مایه شرمندگی ملی خواهد بود.

به همین دلیل به نظر میرسد برای تصمیم گیری در عرصه واگذاری مسئولیت بزرگ صنعتی ایران باید چندین ویژگی مد نظر قرار بگیرد؛ فردی به این کار گمارده شود که تجربه کار در بخش دولتی و خصوصی را داشته باشد؛ دارای دیدگاه و اهل رأی و نظر باشد؛ مشورت پذیر بوده و باور داشته باشد که می توان با به کارگیری خرد جمعی از کمند مشکلات عبور کرد؛ باور داشته باشد که «صنعت» در پرتو ارتباطات بین المللی رشد می کند؛ باور داشته باشد که صنعت رشد یافته می تواند رنج مردم را بکاهد و برای آنان؛ در عرصه ملی رفاه و در عرصه بین المللی افتخار کسب نماید.