◄ حکمرانی شایسته و نقش حمل‌ و نقل ریلی در آن

عباس قربانعلی بیک:

به گزارش تین نیوز (283732 و ...، 30 مهر) در همایش "تبیین حکمرانی شایسته در حمل و نقل و گرامیداشت زنده یاد دکتر امیر جعفرپور" میرشفیع، نماینده و مشاور وزیر ضمن تقدیر از تلاش های مرحوم جعفرپور گفت: عدالت در حمل و نقل یکی از شاخص هایی بود که او بر آن تأکید داشت ... آنگاه به اقدامات انجمن خیرین اشاره نمود: انجمن خیرین راه و شهرسازی با حمایت پیشکسوتان حمل و نقل فعال شده و در سال گذشته خیرین بیش از ۲۳۰۰ میلیاردتومان به این حوزه کمک کرده اند (تین 283732).

در این جلسه دو تن از نمایندگان مجلس ... نیز به خدمات مرحوم، موضوع همایش و مشکلات بخش حمل و نقل ... پرداختند. 

این همایش علاوه بر یادبود آن مرحوم (تین 256059) زمینه ای شد برای بازاندیشی در مورد حکمرانی شایسته از زوایای مختلف:

سازمان ملل متحد (۸ اصل): 1- مشارکت: حضور فعال شهروندان، آزادی بیان و تشکل های مدنی، 2- حاکمیت قانون: چارچوب قانونی عادلانه و اجرای بی طرفانه، 3- شفافیت: جریان آزاد اطلاعات و دسترسی به فرآیندها، 4- پاسخگویی: مسئولیت پذیری نهادها و نظارت مستمر، 5- اجماع محوری: میانجی گری بین منافع و توافق گسترده، 6- برابری و فراگیری: فرصت های برابر و حمایت از اقشار آسیب پذیر، 7- اثربخشی و کارایی: استفاده بهینه از منابع، 8- پاسخگویی راهبردی: چشم انداز بلندمدت توسعه

اتحادیه اروپا (۵ اصل): 1- شفافیت: دسترسی آزاد به اطلاعات و تصمیم گیری شفاف، 2- مشارکت: مشورت با ذینفعان و دیالوگ با جامعه مدنی، 3- پاسخگویی: تفکیک مسئولیت ها و پذیرش مسئولیت تصمیمات، 4- اثربخشی: تصمیمات به موقع و سیاست های مبتنی بر شواهد، 5- انسجام: هماهنگی بین سیاست ها و همکاری بین سطوح مختلف

بانک جهانی (۶ شاخص): 1- حق اظهارنظر و پاسخگویی: آزادی های مدنی و سیاسی، 2- ثبات سیاسی و نبود خشونت: امنیت داخلی و خارجی، 3- اثربخشی دولت: کیفیت خدمات عمومی و سیاست گذاری، 4- کیفیت قوانین و مقررات: چارچوب تنظیم گری کارآمد، 5- حاکمیت قانون: اجرای قراردادها و حقوق مالکیت، 6- کنترل فساد: مبارزه با فساد اداری و شفافیت مالی

این محورها را در سه سرفصل می توان خلاصه نمود: شفافیت و پیوستگی، نتیجه گرایی، همکاری اثربخش (WEF, World Economic Forum) 

اکنون می پردازیم به برترین اصول حکمرانی که در نامه ۵۳ حضرت علی (ع) به مالک اشتر در نهج البلاغه تبیین شده است: سه هدف ابتدایی پس از امر به مالیات: 1- جهاد با دشمنان، ۲- استصلاح اهل (اصلاح امورمردم)، 3- عمارت بلاد (آبادانی شهرها). 

ذکر مالیات به عنوان اولین تکلیف، اهمیت آن را برای تحقق هر سه هدف به ویژه برای اصلاح امرمردم و کاهش فقر تبیین می نماید. 

آیت الله مکارم شیرازی در خلاصه 10 بندی نامه 53 نهج البلاغه: 1. اهمیت مأموریتى که بر عهده مالک گذاشته شده بود. 2. تذکرات اخلاقى فوق العاده که در روش حکومت بسیار تأثیرگذار است. 3. تقسیم رعایا و قشرهاى مختلف مردم به چندین بخش، از نیروهاى نظامى گرفته تا مأموران جمع آورى مالیات و کارگزاران حکومت و قضات و تجار و صاحبان صنایع، تعیین وظایف آنان و ویژگى هاى آن ها. 4. اهتمام فوق العاده به امور طبقات محروم. 5. لزوم تعیین وقتى براى ملاقات عمومى مردم و به اصطلاح، دیدار چهره به چهره با ارباب حاجات. 6. انتخاب مشاوران قوى و خردمند. 7. جلوگیرى از هرگونه رانت خوارى و امتیازطلبى. 8. اهتمام به صلحِ آمیخته با هوشیارى در برابر دشمنان و پرهیز از هرگونه خون ریزى بى دلیل. 9. اهتمام به برگزارى فرائض دینى براى عموم مردم. 10. دعا براى موفقیت در انجام این مسئولیت ها و کمک طلبیدن از ذات پاک پروردگار.

برنامه عمران ملل متحد (UNDP) در بین اهداف توسعه پایدار (SDG) 17 هدف را برشمرده که چهار هدف اولیه آن به ترتیب رفع فقر، رفع گرسنگی، سلامت و تحصیل کیفی ... و با احتساب برخی موارد بعد، همگی در سر فصل اصلاح امور مردم می گنجد.

نتیجه گیری: آبادانی شهرها به عنوان سومین هدف اولیه نامه 53 نهج البلاغه، با بهبود زیرساخت ها به ویژه حمل و نقل فراهم می گردد و برای تحقق حکمرانی شایسته در عصر حاضر باید به توسعه حمل و نقل ریلی با رعایت اصول سه گانه سیاست عمرانی (حکمت، استطاعت و عبرت، تین 283307) اهتمام ویژه گمارد و برای تامین منابع لازم نیز مالیات های مناسب وضع نمود (تین 277670).